Present forms Present forms - Present forms – Hozirgi zamon shakllari
- 1. Present simple – hozirgi oddiy zamon
- A) HOZ ni biz doimiy holatlar, takrorlanuvchi ish harakat lar va kundalik ishlar uchun ishlatamiz.
- For example:
- He works in a bank. ( permanent state- doimiy holat)
- He takes the train to work every morning. (daily routine/repeated actions)
- B) HOZ ni biz umumiy haqiqatlar va tabiat qonunlari haqida gap ketganda ishlatamiz.
- For example:
- The sun sets in the west.
- C) HOZ ni biz jadvallar (samalyotlar reyslari, poyezdlar va h.k) va dasturlarga asoslangan vaziyat va ish harakatlarni
- ifodalash uchun ishlatamiz.
- For example:
- The plane from Brussels arrives at 8:30.
- D) HOZ ni biz sport sharhlari, taqrizlar va hikoyalarni aytib berishda foydalanamiz.
- a) Peterson overtakes Williams and wins the race. (Sports commentary)
- sharhlovchi: Peterson Villiamsni quvib o’tdi va poygada g’alaba qozondi.
- b) Mike Dalton plays the part of Macbeth. (review)
- Mayk Dalton Makbetni yarmi bo’lib o’ynadi.
- c) Then the prince gets on his horse and quickly rides away. (narration)
- E) HOZ ni biz yo’l-yo’ri va kko’rsatmalar berish uchun
- ishlatamiz. (buyruq gap o’rnida)
- For example;
- You sprinkle some cheese on the pizza and then you bake it.
- NOTE!!! Yuqoridagi namuna Buyruq gap o’rnida HOZ ni ishlatilishi edi.
- COMPARE: Sprinkle some cheese on the pizza….
- You sprinkle some cheese on the pizza…
- Hozirgi Oddiy Zamon quyidagi vaqt iboralari bilan birga ishlatiladi: usually-odatda, often - tez-tez, always- har doim etc. every day/week/month/year, in the morning/afternoon/evening, at night, at the weekend, on Mondays, etc.
- Present continuous
- Hozirgi davomli zamon
- A) HDZ ni biz hozir sodir bo’layotgan ish harakatlar, yani ayni suhbat davomida sodir bo’layotgan ish harakatlar uchun ishlatamiz.
- For example:
- He is giving the baby a bath at the moment.
- B) HDZ ni biz muvvaqat ish harakatlar uchun yani hozirgi vaqtda sodir bo’layotgan ammo bu hodisalar ayni suhbat davomida sodir etmayotgan ish harakatlarni ifodalashda ishlatamiz.
- Sarah: What are you doing?
- Sam: I am looking for a new job these days.
- Izoh!!! Bu dialogda Sam aynan hozir ish qidirmayapti chunki u hozir Sarah bilan suhbatlashyabti. Ammo bu shu kunlarda ish qidirmayapti degani emas.
- C) HDZ ni biz always, constantly-doim, continually-davomiy, etc. kabi ravishlar bilan birga
- ishlatganimizda biror bir ish harakat juda tez-tez sodir bo’layotgan bo’ladi va bu ko’pincha alam, jahl va qaxr kabi emotsiyalarni ifodalaydi(a). Ammo bazida bu holat shunchaki tez-tez sodir bo’layotganini ifodalashda ham qo’llashimiz mumkun(b).
- COMPARE!!!
- a) You are constantly interrupting me when I am talking.
- b) I am always meeting Sarah when I go shopping.
- D) HDZ ni biz yaqin kelajakda rejaashtirib qo’ygan ish harakatlarni ifodalashda ishlatmiz, ayniqsa vaqt va joy oldindan aniqlanib olingan bo’lsa.
- For example:
- They are moving into their new house next week. (vaqt va joy kelishib olingan)
- E) HDZ ni biz o’zgarayotgan va rivojlanayotgan hodisalarni ifodalashda ham ishlatamiz.
- For example:
- More and more species are becoming extinct.
- Hozirgi Davomli Zamon quyidagi vaqt ko’rsatkichlari bilan ishlatamiz: now, at the moment, at present, these days, still, nowadays, today, tonight. Etc.
Do'stlaringiz bilan baham: |