Penitensiar psixologiyada dinning o`rni

Penitensiar psixologiyada dinning o`rni

Kundan kunga shiddat bilan rivojlanayotgan bir paytda psixologiya fani ham boshqa fanlar singari rivojlanmoqda. Tabiiyki, bu sohaning tarmoqlari ko`paygandan ko`paymoqda. Bu rivojlanishga sabab, fan tarmoqlarining o`rganish ob’yekti torayotganligidir. Bu tarmoqlar sirasiga borgan sari ommalashib borayotgan penitensiar psixologiya ham kiradi. Yangi fanlar paydo bo`layotgani rost, ammo muammolar eski. Ya’ni asrlar almashsa ham, fanning obyektini tashkil qiluvchi o`sha jinoyatchilar, o`sha nazoratchilar hali hanuz bor.

Penitensiar psixologiyasining – asosiy maqsadi jinoyatchi shaxsining ongiga ta’sir etib, uni qayta jinoyat sodir etmasligiga undash. Bu maqsadni amalga oshirish uchun ko`plab ishlar o`ylab topilgan: qiynoqqa solish, turli muddatli qamoq jazosi, o`g`ir sharoitli majburiy mehnat va hokazo. Shuningdek, ayrim davlatlarda mahbuslarni to`g`ri yo`lga boshlash uchun dindan foydalanish amaliyoti ham qo`llaniladi. Bu qanday tartibda amalga oshiriladi? Birinchi navbatda, mahsus diniy ulamolar tomonidan mahbusni tavba-tazarru qilishga chaqiriladi. Ular Xudoning mehribon zot ekanligi, tavbasi qabul bo`lishi haqida ma’ruzalar qiladi. Agar ma’ruzalar mahbusning ongiga yetib borsa, u tavba-tazarru orqali qanchadir darajada katarsisga erishadi, forig`lanish, biroz bo`lsa-da vijdoniga erkinlik beradi. Ikkinchi bosqich bo`lsa, jinoyatlarning oxiratdagi jazolari haqidagi ma’ruzalar bo`ladi. Bu orqali dinning qo`rqitish kuchidan foydalaniladi. Mahbus aybi uchun afsusda bo`lsa, bu gaplar u uchun profilaktik vazifani bajaradi. Bu usulni ko`proq xristian dunyosida ko`rishimiz mumkin.

Bizda qo`llash ham katta ehtimol bilan samara beradi. Agar bizda qo`llansa juda ko`plab oyatlar, hadislardan foydalanish mumkin.

8. Ey, imon keltirganlar! Alloh uchun (to'g'rilikda) sobit turuvchi, odillik bilan guvohlik beruvchi bo'lingizlar: biror qavm (kishilari)ni yoqtirmaslik sizlarni adolatsizlik qilishga undamasin! Odil bo'lingiz! Zero, u (adolat) taqvoga yaqinroqdir. Allohdan qo'rqingiz! Albatta, Alloh ishlaringizdan xabardordir.

Moida surasi, 8-oyat.

33. Darhaqiqat, Alloh va Uning payg'ambariga qarshi jang qiladigan va Yer yuzida buzg'unchilik qilib yuruvchilarning jazosi - o'ldirilish yo chormixlanish yoki oyoq-qo'llarining qarama-qarshi tomondan kesilishi yoxud yerdan (vatandan) quvg'in qilinish*. Ana shu (jazo) ular uchun bu dunyoda sharmandalik va oxiratda ular uchun ulkan azob (ham bor)dir.

Moida surasi, 33-oyat.

39. Kimki, (bu) zulmidan keyin tavba qilsa va (o'zini) tuzatsa, albatta, Alloh uning tavbasini qabul etadi. Albatta, Alloh mag'firatli va marhamatlidir.

Moida surasi, 39-oyat.

40. Osmonlar va Yerning hukmronligi Allohga xos ekani, (binobarin) xohlagan kishini azoblab, xohlagan kishini kechirishini bilmadingizmi? Darhaqiqat, Alloh hamma narsaga qodirdir.

Moida surasi, 40-oyat.

41. Ey, Rasul! Og'izlari bilan: "Imon keltirdik" deydigan, (lekin) dillari imon keltirmaganlar va Qur’oni karim ma’nolari tarjimasi. Tarjimon: Abdulaziz Mansur www.ziyouz.com кутубхонаси 72 yahudiylardan kufr sari intilayotganlari Sizni xafa qilmasin! (Ular) yolg'on (to'qish) uchun (Sizning gaplaringizni) eshitib oluvchi va huzuringizga kelmagan, o'z o'rinlariga qo'yilgan so'zlarni keyin o'zgartiradigan boshqa qavm (yahudiylar) uchun (gaplaringizni) eshitib oluvchilardir. Aytadilar: "Agar shu (o'zgartirilgan hukm) sizlarga berilsa, (qabul qilib) olinglar. Bordiyu berilmasa, saqlaninglar!" Kimniki Alloh (fitnada) sinashni istasa, Siz uning uchun Allohdan hech narsaga ega bo'la olmaysiz. Ana o'shalarning qalblarini poklashni Alloh iroda qilmagan. Ular uchun bu dunyoda sharmsorlik va ular uchun oxiratda ulkan azob (muqarrardir).

Moida surasi, 41-oyat.

Bu ishni boshlash oson bo`lmaydi, albatta. Eng birinchi ish mahbuslarni imonga chaqirish. Buni uddasidan chiqqachgina qolganiga erishsa bo`ladi.