Parkinson kasalligida davolashda ishlatiladigan dori vositalari

Parkinson kasalligida davolashda ishlatiladigan dori vositalari

Parkinson kasalligini
Dofaminergik ta’sirni kuchaytiruvchi moddalar
Glutamatergik ta’sirni susaaytiruvchi moddalar
Xolinergik ta’sirni susaytiruvchi moddalar

Parkinson kasalligini

Bu gurux moddalar Parkinson kasalligini va turli xil sabablarga ko’ra kelib chiqqan parkinsonizm xolatini davolash uchun qo’llaniladi. Parkinson kasalligi surunkali neyrodegenerativ kasallik bo’lib, ekstrapiramid yadrolarining zararlanishi bilan kechadi.Kasallikni eng ko’p ko’rinishi skelet mushaklarining rigidligi (mushaklar tonusini oshishi), tremor (doimiy ixtiyorsiz, noaniq titroq), gipokineziya (xarakatni cheklanishi). Bemor xolati va yurish harakatlari ham buziladi. Sekin astalik bilan ruxiy o’zgarishlar, aqliy faoliyatni o’zgarishi kuzatiladi. Parkinson kasalligini kelib chiqish sababi noaniq. Aniqlanishicha, bazal yadrolarda va qora substanstiyada dofamin miqdori kamayishi kuzatilgan, dofamin neostriatumga tormozlovchi ta’sir ko’rsatadi

Ma’lumki, dofamin orqa miya faoliyatini boshqarishda ishtirok etadi. Zamonaviy tushintirishlarga ko’ra, dofaminergik qora striat neyronlarning kamayishi hisobiga dofaminni etishmasligi, parkinson sindromiga xos bo’lgan xarakatni buzilishi, ruxiy o’zgarishlarni kelib chiqishiga asosiy sabab bo’ladi. Oxirgi yillarda ma’lum bo’ldiki, Parkinson kasalligini kelib chiqishida, miyada dofaminergik va glutamatergik tizimlarda kelib chiqqan disbalans asosiy rol o’ynaydi.

Ma’lumki, dofamin orqa miya faoliyatini boshqarishda ishtirok etadi. Zamonaviy tushintirishlarga ko’ra, dofaminergik qora striat neyronlarning kamayishi hisobiga dofaminni etishmasligi, parkinson sindromiga xos bo’lgan xarakatni buzilishi, ruxiy o’zgarishlarni kelib chiqishiga asosiy sabab bo’ladi. Oxirgi yillarda ma’lum bo’ldiki, Parkinson kasalligini kelib chiqishida, miyada dofaminergik va glutamatergik tizimlarda kelib chiqqan disbalans asosiy rol o’ynaydi.

Aniqlanishiga ko’ra, Parkinson kasalligini rivojlanishida qora substanstiya neyronlarida dofamin miqdorini kamayishi, va uni neostriatum neyronlariga tormozlovchi ta’sirni kamayishiga bog‘liq. Shu xolatda glutamatergik neyronlarni jadalashtiruvchi ta’siri oshib boradi. Bu esa harakat va ruhiy funkstiyalarni buzilishiga olib keladi, natijada gipokineziya, tremor, rigidnost va bradifreniya kuzatiladi. Shuni hisobga olib, Parkinson kasalligini davolash turli mediatorlar tizimidagi dinamik notengsizlikni tiklashga qaratilgan. Parkinsonizm farmakoterapiyasining asosiy vazifasi, tegishli bo’lgan neyron yadrolarda dofamin etishmasligini bartaraf qilish. Shu maqsadda dofamindan foydalanish mumkin emas, chunki dofamin gematoenstefalik to’siqdan o’tmaydi va oddiy yo’l bilan yuborilganda miya to’qimasiga etib bormaydi