O’zbekistonda mulkni davlat tasarufidan chiqarilishi va xususiylashtirish: shakllari, yo’llari va usullari Reja: Kirish

O’zbekistonda mulkni davlat tasarufidan chiqarilishi va xususiylashtirish: shakllari, yo’llari va usullari

Reja:

Kirish

1)Mulkni davlat tasaruffidan chiqarilishi va xususiylashtirilishi – bozor iqtisodiyotining ob’ektiv sharti ekanligi.

2)Davlat mulkini xususiylashtirishning xalqaro va milliy shakllari.

3)O’zbekistonda davlat mulkini xususiylashtirish usullari xususiyatlari.

4)Mulkni davlat – tasaruffidan chiqarish va xususiylashtirishning ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyot uchun ahamiyati.

Xulosa

Foydalanilingan adabiyotlar ro’yxati
Kirish.
Bilamizki bozor iqtisodiyotining asosiy shartlaridan biri xususiy sektorni rivojlantirib va shuningdek raqobatga shart-sharoitlar yaratib berishdir. Sobiq Ittifoqida ma’muriy buyruqbozlik tizimi yo’lga qo’yilgan edi. Bunday tizimda esa asosiy(qariyb barcha) mulklar davlatniki deb xisoblanardi.

• 
  Davlat mulki - egalik qilish, foydalanish va tasarruf qilish davlat ixtiyorida
  

bo’lgan mulk obyektlaridan iborat.¹
Bunda esa tabiiyki shaxsiy va xususiy mulk yo’q bo’lganidan keyin butun iqtisodiyot davlat tomonidan nazorat qilinardi, mamlkakat monopol ishlab chiqaruvchi deb xisoblanardi, raqobat uchun umuman muxit yo’q bo’lgan. Va keyinchalik bu tizim albatta o’zini oqlamadi.Chunki aytilganidek xususiy mulk yo’q joyda raqobat bo’lmaydi, korruptsion xolatlar juda ko’p bo’ladi, talon-taroj ko’p bo’ladi bunga sabab mol-mulk xammasi davlatniki, davlatdan esa odamlar iloji boricha ko’proq narsa undirib olishga xarakat qiladi. Davlat esa barcha mol-mulkini to’liq nazorat qilishga ojizlik qiladi, agarda o’sha mulk xususiy bo’lsa uning bir egasi/nazoratchisi bo’ladi egasi esa kerak bo’lsa uxlamasdan mol-mulkini ximoyalab o’grilik va talon-tarojlarni oldini oladi.

• 
  Xususiy mulk - bir shaxsga jumladan, tadbirkorga qarashli bo‘lib, yollanma mehnatga asoslangan holda daromad olishga qaratilgan mulkdir.²
  

Shuningdek xususiy mulk ulushi ko’p bo’lgan joylarda raqobat bo’ladi. Raqobat bu o’sish degani. Korxonalar raqobattlashish jarayonida uzluksiz o’z mahsulotini yaxshillash va arzonlashtirish ustida ishlashadi va bu albatta davlatga xam, xalqqa xam foydali.

1-2) B.Y.Xodiyev, SH.SH. SHodmonov. <> TOSHKENT-2017`

O’zbekiston mustaqillikka erishganidan so’ng davlat mulklarni xususiylashtirish bo’yicha qator ishlarni olib bordi va xozirda xam olib borishni davom ettirmoqda.

O’zbekistonda mulkni davlat tasaruffidan chiqarish va xususiylashtirish maxsus dasturlar orqali bosqichma-bosqich amalga oshirilmoqda. Mamlakatimiz mustaqilligimizning dastlabgi yillaridanoq buni amalga oshirishi mumkin edi lekin bozor islohotlariga oʻtishning Oʻzbekiston modeliga koʻra mamlakat va xalqning iqtisodiy, ijtimoiy, maʼnaviy, madaniy xususiyatlarini hisobga olgan holda koʻp ukladli iqtisodiyotni yaratish va xususiylashtirish dasturi ishlab chiqilgan hamda amaliyotga tatbiq etilmoqda.

O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yi 17-yanvardagi “Tadbirkorlik maqsadlarida foydalanish uchun davlat mulki obyektlarini sotishni jadallashtirish va uning tartib-taomyillarini yanada soddalashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”¹gi Farmoni xususiy tadbirkorlikni rivojlantirish uchun qulay shart-sharoitlar

yaratish, davlat mulki obyektlarini sotish tartib-tamoyillarini yanada

soddalashtirish va bu jarayonni jadallashtirish, ulami xususiylashtirishda

byurokratik to‘siqlami bartaraf etish, xususiy mulk qilib sotilgan obyektlarda raqobatbardosh tovarlar ishlab chiqarish va xizmatlar ko‘rsatishni tashkil etishga qaratildi.

Xususiy korxonalarda sidqidildan mehnat qilishga undaydigan omillar va shaxsiy manfaatdorlik darajasi va eng asosiysi, o‘zining ishlab chiqarish va moliyaviy faoliyatining yakuniy natijasi uchun mas’uliyat hissi butunlay yuqori ekanligi hammaga ma’lum. Bu fikr 2017-2021-yillarga belgilangan harakatlar strategiyasida yanada aniqlashtirildi va rivojlantirildi.

1) O'zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017-yi 17-yanvardagi Farmoni.