O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASINING QONUNI
O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASIDA MULKCHILIK TO‘G‘RISIDA
O‘zbekiston Respublikasining “O‘zbekiston SSR Konstitutsiyasi (asosiy qonuni)ga o‘zgartishlar
kiritish to‘g‘risida”gi 1991-yil 30-sentabrdagi 364-XII-sonli Qonuniga muvofiq mazkur Qonunning
nomidagi hamda matnidagi “O‘zbekiston SSJ” degan so‘zlar tegishli kelishikdagi “O‘zbekiston
Respublikasi”
degan
so‘zlar
bilan
almashtirilgan.
Shuningdek,
“Qoraqalpog‘iston
ASSR”,
“Qoraqalpog‘iston MSSJ” degan so‘zlar tegishli kelishikdagi “Qoraqalpog‘iston Respublikasi” degan
so‘zlar bilan almashtirilgan.
Oldingi tahrirga qarang.
O‘zbekiston Respublikasida mulk daxlsizdir. Har bir shaxs mulkdor bo‘lishga haqli.
O‘zbekiston Respublikasida iqtisodiyotning samarali amal qilishiga va xalq
farovonligining o‘sishiga imkoniyat yaratuvchi har qanday shakldagi mulkchilik bo‘lishiga
ruxsat beriladi. Mulkchilikning hamma shakllari daxlsiz bo‘lishiga va ularning rivojlanishi
uchun teng sharoit yaratilishiga qonun kafolat beradi.
O‘zbekiston Respublikasi mulkdorga qarashli bo‘lgan mol-mulkni saqlash va ko‘paytirib
borish uchun barcha zarur sharoitlarni yaratib beradi.
(muqaddima O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonuni tahririda —
Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
I BO‘LIM. UMUMIY QOIDALAR
Oldingi tahrirga qarang.
1-modda. Mulkiy huquq
1. O‘zbekiston Respublikasida mulkiy huquq tan olinadi va qonun bilan muhofaza
etiladi.
2. Mulkdor o‘ziga tegishli mol-mulkka o‘z ixtiyoriga ko‘ra egalik qiladi, undan
foydalanadi va uni tasarruf etadi.
Mulkdor o‘z mol-mulkiga nisbatan qonunga zid bo‘lmagan har qanday xatti-
harakatlarni qilishga haqlidir. U mulkdan qonun hujjatlari bilan taqiqlanmagan har qanday
xo‘jalik yoki boshqa faoliyatni amalga oshirishda foydalanishi mumkin.
Z. Mulkdor o‘ziga qarashli mol-mulkka egalik qilish, undan foydalanish va uni tasarruf
qilish huquqini boshqa shaxslarga berishga faqat o‘zi haqlidir. O‘zbekiston Respublikasi
qonunlarida ko‘zda tutilgan hollarda, mulkdorning zimmasiga boshqa shaxslarning uning
mulkidan cheklangan tarzda foydalanishiga yo‘l qo‘yish vazifasi yuklanishi mumkin.
4. Mulkdor O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlarida ko‘zda tutilgan shartlar va doira
chegarasida o‘ziga tegishli mulkiy huquqni amalga oshirish paytida fuqarolarning mehnatidan
foydalanish to‘g‘risida ular bilan shartnoma tuzishga haqlidir.
Fuqaroning mehnatidan foydalanishga asos bo‘lgan mulkning qay shaklda ekanligidan
qatiy nazar, fuqaro O‘zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasida va boshqa qonun
hujjatlarida nazarda tutilgan ijtimoiy-iqtisodiy huquqlar va kafolatlar bilan ta’minlanadi.
5. Mulkiy huquqning amalga oshirilishi atrof-muhitga zarar yetkazmasligi, jismoniy,
yuridik shaxslarning va davlatning huquqlarini buzmasligi hamda qonun bilan muhofaza
qilinadigan manfaatlariga putur yetkazmasligi kerak.
(1-modda O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonuni tahririda — Oliy
Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
2-modda. Mulkchilik to‘g‘risidagi qonunlar
1. O‘zbekiston Respublikasida mulkchilikka doir munosabatlar O‘zbekiston
Respublikasining Konstitutsiyasi, ushbu Qonun hamda O‘zbekiston Respublikasining boshqa
qonun hujjatlari bilan tartibga solib turiladi.
2. Qoraqalpog‘iston Respublikasida mulkka doir munosabatlar, shuningdek
Qoraqalpog‘iston Respublikasi qonunlari bilan ham tartibga solib turiladi.
(2-modda O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonuniga muvofiq
kiritilgan — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
3-modda. Mulkiy huquq obyektlari
(3-moddaning nomi O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonuni
tahririda — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
1. Quyidagilar mulk obyektlaridir:
O‘zbekiston Respublikasi hududidagi yer, yer osti boyliklari, ichki suvlar, havo havzasi,
o‘simlik va hayvonot dunyosi, imoratlar va inshootlar, mahsulotlar, turar joy va kvartiralar,
mahsulot belgilari, sanoat namunalari, ixtirolar, foydali modellar, sanoat namunalari, integral
mikrosxemalarning topologiyasi, seleksiya yutuqlari, mahsulot belgilari va xizmat ko‘rsatish
belgilari, asbob-uskunalar, moddiy va ma’naviy madaniyat buyumlari, pullar, qimmatli
qog‘ozlar va boshqa mol-mulklar; insonning mehnat qilish qobiliyati.
(3-moddaning birinchi bandi O‘zbekiston Respublikasining 1994-yil 23-sentabrdagi 2022-XII-son
Qonuni tahririda — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1994-y., 11-12-son, 285-modda)
2. Ixtirolar, kashfiyotlar, fan, adabiyot, san’at asarlari, axborot, ilmiy g‘oyalar, texnik
ishlanmalar va aqliy ijodning boshqa obyektlarini yaratish hamda ulardan foydalanish
xususidagi munosabatlar O‘zbekiston Respublikasining maxsus qonunlari bilan tartibga
solinadi.
3. Tarix va madaniyat yodgorliklariga mulkiy huquqni amalga oshirish O‘zbekiston
Respublikasining maxsus qonunlari bilan belgilab beriladi.
4. Mol-mulkdan xo‘jalikda foydalanish natijalari (mahsulot va daromadlar), qonunlar
yoki shartnomada boshqa tartib ko‘zda tutilmagan bo‘lsa, shu mol-mulk egasiga tegishlidir.
Oldingi tahrirga qarang.
4-modda. Mulkiy huquq subyektlari
(4-moddaning nomi O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonuni
tahririda — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
O‘zbekiston Respublikasi fuqarolari, jamoalar, ularning birlashmalari, jamoat
tashkilotlari va diniy tashkilotlar, fuqarolarning oilaviy va o‘zga birlashmalari, mahalliy o‘zini
o‘zi boshqarish idoralari, xalq deputatlarining barcha bo‘g‘indagi Kengashlari hamda ular
vakolat bergan davlat boshqaruvi idoralari, boshqa davlatlar, xalqaro tashkilotlar, boshqa
davlatlarning yuridik shaxslari va fuqarolari, fuqaroligi bo‘lmagan shaxslar mulkiy huquq
subyektlaridir. Turli yuridik shaxslar va fuqarolar, shuningdek fuqaroligi bo‘lmagan shaxslar
aynan bitta mulkning subyektlari bo‘lishi mumkin.
(4-modda O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonuni tahririda — Oliy
Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
5-modda. Mulk shakllari
(5-moddaning nomi O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonuni
tahririda — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
1. O‘zbekiston Respublikasida mulk quyidagi shakllarda bo‘ladi:
xususiy mulk;
shirkat (jamoa) mulki;
ma’muriy-hududiy tuzilmalarning mulkidan (kommunal mulkdan) iborat davlat mulki;
aralash mulk;
boshqa davlatlar hamda xalqaro tashkilotlar yuridik va jismoniy shaxslarining mulki.
2. O‘zbekiston Respublikasi barcha mulk shakllarining teng huquqliligini va huquqiy
jihatdan muhofaza etilishini kafolatlaydi.
(5-modda O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonuni tahririda — Oliy
Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
6-modda. Haq undirib olishni mulkdorning mol-mulkiga qaratish
(6-moddaning nomi O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonuni
tahririda — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
1. Yuridik shaxsning majburiyatlari bo‘yicha haq undirib olish mulk huquqi, to‘la
xo‘jalik yuritish yoki operativ boshqarish huquqi asosida unga tegishli bo‘lgan mol-mulkka
qaratilishi mumkin.
Mulkdor o‘zi vujudga keltirgan yuridik shaxslarning majburiyatlari yuzasidan javobgar
bo‘lmaydi, bu yuridik shaxslar esa mulkdorning majburiyatlari yuzasidan javobgar bo‘lmaydi.
O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlarida ko‘zda tutilgan hollar bundan mustasno.
2. Jismoniy shaxslar o‘z majburiyatlari bo‘yicha mulkiy huquq asosida o‘zlariga tegishli
bo‘lgan mol-mulk bilan javob beradilar.
Jismoniy shaxslarning qarz beruvchilar da’volariga binoan haq undirish tarzida olib
qo‘yilishi mumkin bo‘lmagan mol-mulklari ro‘yxati O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari
bilan belgilab qo‘yiladi.
(6-modda O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonuni tahririda — Oliy
Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
II BO‘LIM. XUSUSIY MULK
7-modda. Xususiy mulk
1. Xususiy mulk o‘z mol-mulkiga xususiy tarzda egalik qilish, undan foydalanish va uni
tasarruf etish huquqidan iboratdir. Xususiy mulk mulkdorning ishlab chiqarish jarayonida va
(yoki) yollanma mehnatni qo‘llashda shaxsan bevosita ishtirok etishiga asoslanishi mumkin.
2. Xususiy mulk boshqa mulk shakllari kabi daxlsiz va davlat himoyasidadir. Mulkdor
o‘z mulkidan faqat qonunda nazarda tutilgan hollarda va tartibdagina mahrum etilishi
mumkin.
3. Xususiy mulk fuqarolarning yollanib ishlashdan, tadbirkorlik faoliyati bilan
shug‘ullanishdan olgan daromadlari hamda kredit muassasalariga qo‘ygan mablag‘laridan,
aksiyalar va boshqa qimmatli qog‘ozlardan kelgan daromadlardan, meros bo‘yicha va amaldagi
qonun hujjatlarida man etilmagan o‘zga asoslarga muvofiq mol-mulkka ega bo‘lishlari hisobiga
hosil etiladi va ko‘payib boradi. Fuqarolarning xususiy mulki ularning davlat mulkini
xususiylashtirishda ishtirok etishi hisobidan vujudga keltirilishiga ham yo‘l qo‘yiladi.
4. Fuqaro o‘zining mehnat qilish qobiliyati – ishchi kuchini tasarruf etishda mutlaq
huquqqa ega. U bu huquqni mustaqil tarzda yoki shartnoma (bitim, ahdlashuv) asosida amalga
oshiradi.
5. Uy-joy kooperativining, uy-joy qurish, dala hovli, garaj kooperativi yoki boshqa
kooperativning a’zosi foydalanish uchun o‘ziga berib qo‘yilgan kvartira, dala hovli, garaj yoxud
boshqa imorat yoki bino uchun pay badalini batamom to‘lagach shu mol-mulkka nisbatan
mulkiy huquqni qo‘lga kiritadi.
Oldingi tahrirga qarang.
“Toshuyjoyjamg‘armabank”ning egasi ko‘rsatilgan obligatsiyalariga ega bo‘lgan shaxs
imtiyozli kreditni to‘liq uzsa yoki sotib olinayotgan kvartira qiymatini to‘liq to‘lasa, ana shu
kvartiraning huquqini qo‘lga kiritadi;
(7-modda beshinchi bandi O‘zbekiston Respublikasining 1996-yil 27-dekabrdagi 357-I-son
Qonuniga muvofiq ikkinchi qism bilan to‘ldirilgan — Oliy Majlis Axborotnomasi, 1997-y., 2-son, 56-modda)
Davlat va idoraviy uy-joy fondining uyidan turar joyni ijaraga olgan ijarachi va uning
oila a’zolari mulkdordan tegishli kvartira yoki uyni (uyning bir qismini) sotib olishga haqlidir.
Mazkur mol-mulkni mulk qilib sotib olganidan keyin fuqaro uni o‘z xohishiga ko‘ra
tasarruf etishga — sotishga, vasiyat qilib qoldirishga, ijaraga berishga, undan garov sifatida
foydalanishga, unga doir qonunga zid bo‘lmagan boshqa bitimlar tuzishga haqlidir.
6. Xususiy mulk o‘z mol-mulkini sarmoya sifatida o‘rtaga qo‘yish, davlat, kooperativ va
o‘zga korxonalarning mol-mulkini, ijaraga olingan mol-mulkni sotib olish, mol-mulkni kim
oshdi savdosida yoki qonunda yo‘l qo‘yiladigan o‘zga asoslarda xarid etish asnosida yuzaga
keladi.
7. Xususiy mulk bo‘lishi mumkin bo‘lmagan obyektlar O‘zbekiston Respublikasi
qonunlari bilan belgilab qo‘yiladi.
Oldingi tahrirga qarang.
8. Savdo va xizmat ko‘rsatish sohasi obyektlari ular joylashgan yer uchastkalari bilan
birga qonun hujjatlarida nazarda tutilgan tartibda hamda shartlarda yuridik va jismoniy
shaxslarning xususiy mulki qilib berilishi mumkin.
(7-moddaning sakkizinchi bandi O‘zbekiston Respublikasining 1995-yil 6-maydagi 70-I-son Qonuni
tahririda — Oliy Majlis Axborotnomasi, 1995-y., 6-son, 118-modda)
(II-bo‘lim O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonuni tahririda — Oliy
Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
III BO‘LIM. ShIRKAT (JAMOA) MULKI
(III-bo‘limning nomi O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonuni
tahririda — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
8-modda. Umumiy qoidalar
1. Shirkat (jamoa) mulki oilaviy mulkni, mahalla mulkini, shuningdek
kooperativlarning, ijara, jamoa korxonalarining mulkini, jamoat tashkilotlari va diniy
tashkilotlarning, turli xo‘jalik jamiyatlari va shirkatlarining, assotsiatsiyalar va yuridik shaxs
hisoblangan boshqa birlashmalarning mulkini o‘z ichiga oladi.
2. Kollektiv mulkning hosil bo‘lishi va ko‘payib borishi davlat korxonalarini ijaraga
berish, mehnatkashlar kollektivlariga olingan daromadlardan davlat mol-mulkini sotib olish
uchun foydalanish imkonini berish bilan, davlat korxonalarini aksiyadorlar jamiyatlariga
aylantirish bilan, fuqarolarning va yuridik shaxslarning mol-mulkini kooperativlar va boshqa
xo‘jalik jamiyatlari hamda shirkatlarini tuzish uchun ixtiyoriy birlashtirish bilan ta’minlanadi.
3. Jamoa mulkining turli shakllariga berilmaydigan mol-mulkning ro‘yxatini O‘zbekiston
Respublikasi Oliy Majlisi belgilaydi.
(8-modda O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonunining 10, 11-
bandlari tahririda — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
9-modda. Oilaviy mulk
Oila a’zolarining mulki oilaviy mulkdir. Bu mulk oila a’zolarining ehtiyojlarini
qondirish, uy-ro‘zg‘or va yordamchi xo‘jalikni yuritish uchun hamda daromad olish maqsadida
qonunda ruxsat berilgan, o‘zga faoliyat uchun kerakli ishlab chiqarish vositalarini va iste’mol
buyumlarini, yaratilgan mahsulotlarni o‘z ichiga olishi mumkin.
Oilaviy mulk huquqi o‘z subyektlarining har biriga aynan tegishli bo‘lgan xususiy
mulkdan iborat bo‘lishi mumkin.
(9-modda O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonunining 10, 12-
bandlari tahririda — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
10-modda. Mahalla mulki
1. Ijtimoiy o‘z-o‘zini boshqarishning boshlang‘ich bo‘g‘inlari — mahallalar egalik
qiladigan, foydalaniladigan va tasarruf etadigan mol-mulk, mahalla aholisining birgalikdagi
mehnat faoliyati yoki ularning mushtarak daromadlari, shuningdek mazkur mol-mulkdan
xo‘jalik maqsadlarida foydalanishdan kelgan tushumlar, yuridik va jismoniy shaxslarning
ixtiyoriy badallari, moddiy va xayriya yo‘sinidagi yordamlari, xalq deputatlari mahalliy
Sovetlari beradigan moddiy va moliyaviy resurslar asosida vujudga keltirilgan mol-mulkdan
iborat.
2. Mahallada istiqomat qiluvchi aholi mahalla mulkining subyektidir. O‘zi saylab
qo‘ygan organlar — mahalla mulkini to‘la xo‘jalik yuritish asosida egallaydi, undan foydalanadi
va tasarruf etadi.
(10-modda O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonunining 10, 13-
bandlari tahririda — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
11-modda. Kooperativ mulk
1. Xo‘jalikni birgalikda yuritish yoki boshqa faoliyat bilan shug‘ullanish uchun a’zolik
asosida ixtiyoriy birlashgan fuqarolarning birgalikdagi mulki — kooperativ mulkdir.
2. Kooperativ mulk uning a’zolari bergan pul yohud boshqa mol-mulk shaklidagi
badallar, ular ishlab chiqarilgan mahsulot va uni sotishdan hamda kooperativ ustavidan
nazarda tutilgan boshqa faoliyatdan keladigan daromad hisobiga tashkil topadi va ko‘payib
boradi.
3. Kooperativ tugatilgan taqdirda budjet, banklar va boshqa qarz beruvchilar bilan
hisob-kitob qilingandan keyin qolgan mol-mulk kooperativ a’zolari o‘rtasida ustavda nazarda
tutilgan tartibda taqsimlanadi.
(11-modda O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonunining 10, 14-
bandlari tahririda — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
12-modda. Ijaraga olingan korxona mulki
(12-moddaning nomi O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonuni
tahririda — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
Ishlab chiqarilgan mahsulot, olingan daromadlar va ijaraga olingan korxona mablag‘i
hisobidan qo‘lga kiritilgan boshqa mol-mulk shu korxona kollektivining mulkidir.
Ijaraga olingan korxona mehnat kollektivi a’zolarining kollektiv ishlarini idora qilishda
ishtirok etish hamda foyda (daromad)ni taqsimlash tartibi va shartlari O‘zbekiston
Respublikasining ijara to‘g‘risidagi Qonuni asosida belgilanadi.
Oldingi tahrirga qarang.
13-modda. Kollektiv korxonasining mulki
(13-moddaning nomi O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonuni
tahririda — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
1. Kollektiv korxonasining mulki davlat korxonasining butun mol-mulki mehnat
kollektivi a’zolarining mulkiga o‘tgan, ijaraga olingan mol-mulk sotib olingan yoki qonunda
ko‘zda tutilgan boshqa usullar bilan mol-mulk qo‘lga kiritilgan taqdirda vujudga keladi.
(13-moddaning birinchi bandi O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son
Qonuni tahririda — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
Kollektiv korxonasining mol-mulki, shu jumladan ishlab chiqarilgan mahsulot va
olingan daromadlar kollektivning umumiy mulkidir.
2. Kollektiv korxonasining mol-mulki tarkibida uning xodimlari qo‘shgan hissalar
belgilab qo‘yiladi. Bunday hissa tarkibiga xodimlarning kollektiv korxonasi vujudga kelishiga
asos bo‘lgan davlat korxonasi yoki ijaraga olingan korxona mulkiga qo‘shgan umumiy
summasi, shuningdek mazkur korxona vujudga keltirilganidan keyin xodim korxona mol-
mulkini ko‘paytirishga qo‘shgan ulushlari kiradi.
Xodimning mol-mulkni ko‘paytirishga qo‘shgan ulushi miqdori korxona faoliyatida o‘z
mehnati bilan ishtirok etganiga qarab aniqlanadi hamda xo‘jalik faoliyati natijalariga asoslanib
shu ulushga mehnat kollektivi belgilaydigan miqdorda protsentlar ajratiladi va to‘lanadi.
Korxona bilan mehnat munosabatlarini to‘xtatgan xodimga, shuningdek vafot etgan
xodimning vorislariga qo‘shilgan hissasining qiymati beriladi.
Kollektiv korxonasi tugatilgan taqdirda hissaning qiymati xodimlarga (ularning
vorislariga) budjet, banklar bilan va boshqa qarz beruvchilar bilan hisob-kitob qilingandan
keyin qolgan mol-mulkdan to‘lanadi.
Oldingi tahrirga qarang.
14-modda. Xo‘jalik jamiyati va shirkatining mulki
1. Yuridik shaxs hisoblangan xo‘jalik jamiyati va shirkatining mulki qatnashchilarning
qo‘shgan hissasi hisobidan, xo‘jalik faoliyati natijasida olingan hamda qonunda man etilmagan
boshqa asoslarda ular tomonidan qo‘lga kiritilgan mol-mulkdan hosil bo‘ladi.
2. Xo‘jalik jamiyati va shirkati qatnashchisi qo‘shgan hissa tarkibiga asosiy va axborot
fondlar, pul mablag‘lari va qimmatli qog‘ozlar, o‘zga mol-mulk hamda mulkiy huquqlar kirishi
mumkin.
3. Yuridik va jismoniy shaxslar, davlat boshqaruvi idoralari, basharti, O‘zbekiston
Respublikasining qonun hujjatlarida boshqa qoida nazarda tutilmagan bo‘lsa, xo‘jalik
jamiyatining va shirkatining qatnashchilari bo‘lishi mumkin.
4. Aksiyali jamiyat aksiyalar sotish hisobiga hosil bo‘lgan, shuningdek o‘z xo‘jalik
faoliyati natijasida olingan va qonunda man etilmagan boshqa asoslarga binoan qo‘lga
kiritilgan mol-mulkning egasidir.
Korxonalar, muassasalar, tashkilotlar, davlat boshqaruvi idoralari, O‘zbekiston
Respublikasi fuqarolari, ajnabiy davlatlarning yuridik va jismoniy shaxslari, basharti,
O‘zbekiston Respublikasining qonun hujjatlarida boshqa qoida nazarda tutilmagan bo‘lsa,
aksiya egalari bo‘lishlari mumkin.
Davlat korxonasi vakolat berilgan davlat idorasining qaroriga asosan korxonaning
butun mol-mulki qiymati miqdorida aksiya chiqarib, aksiyali jamiyatga aylantirilishi mumkin.
Aksiyalarni sotishdan olingan mablag‘ davlat korxonasining qoplanganidan keyin tegishli
budjetga tushadi.
(14-modda O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonuni tahririda — Oliy
Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
(15 va 16-moddalar O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonuniga
muvofiq chiqarib tashlangan — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
15-modda. Xo‘jalik uyushmalari (birlashmalari)ning mulki
(15-moddaning nomi O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonuni
tahririda — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
1. Korxona va tashkilotlarning xo‘jalik uyushmasi (shu jumladan konsern, tarmoq,
tarmoqlararo va territorial birlashma) unga korxona va tashkilotlar ixtiyoriy ravishda bergan,
shuningdek uning o‘z xo‘jalik faoliyati natijasida olingan mol-mulkning egasidir.
2. Xo‘jalik uyushmasi unga kiruvchi korxona va tashkilotlarning mol-mulkiga egalik
qilish huquqiga ega emas.
3. Xo‘jalik uyushmasining faoliyati to‘xtatilgandan keyin qolgan mol-mulk unga kirgan
korxona va tashkilotlar o‘rtasida kelishuv asosida hamda ularning qo‘shgan hissalarini
(ulushlarini) e’tiborga olgan holda taqsimlanadi.
Oldingi tahrirga qarang.
16-modda. Jamoat birlashmalarining mulki
(16-moddaning nomi O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonuni
tahririda — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
1. Jamoat birlashmalari (siyosiy partiyalar, ommaviy harakatlar, shu jumladan xalq
frontlari, kasaba uyushmalari, xotin-qizlar, veteranlar, yoshlar va bolalar tashkilotlari, ko‘ngilli
jamiyatlar, ijodiy ittifoqlar, fondlar, uyushmalar va fuqarolarning boshqa birlashmalari)ning
mulkida ular ustavlarida ko‘zda tutilgan faoliyatni moddiy jihatdan ta’minlash uchun zarur
bo‘lgan binolar, inshootlar, uy-joy fondi, asbob-uskunalar, madaniy ma’rifiy va
sog‘lomlashtirish maqsadlariga xizmat qiladigan mol-mulk, pul mablag‘lari, qimmatli qog‘ozlar
va mol-mulk bo‘lishi mumkin.
Jamoat birlashmalari mulkida, shu birlashmalar mablag‘lari hisobidan ularning
ustavlarida ko‘rsatilgan maqsadlarga muvofiq vujudga keltiriladigan korxonalar ham bo‘lishi
mumkin.
Jamoat birlashmalarining pul mablag‘lari a’zo bo‘lish va a’zolik badallaridan, ixtiyoriy
badallar, xayr-ehsonlar; o‘tkazilgan lotereyalardan tushgan mablag‘lar; ishlab chiqarish-xo‘jalik
va noshirlik faoliyatidan olingan daromadlar; qonunda taqiqlanmagan boshqa tushumlar
hisobidan tashkil etiladi.
Uyushmalar va ularga kiruvchi birlashmalarning shu uyushmalarga qarashli mol-
mulkdan foydalanish va uni tasarruf etish sohasidagi vakolatlari uyushmalar va
birlashmalarning ustavlari bilan belgilanadi.
O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlarida milliy xavfsizlik manfaatlarini ko‘zlab yoki
O‘zbekiston Respublikasining xalqaro shartnomalariga muvofiq jamoat uyushmalarining mulki
bo‘la olmaydigan mol-mulk turlari belgilab qo‘yilishi mumkin.
Jamoat uyushmalari o‘z ustavlarida yozib qo‘yilgan maqsadlar va vazifalarga muvofiq
hamda qonunlarda belgilanadigan tartibda o‘zga davlatlardan keladigan pul mablag‘larini
hamda boshqa mol-mulkni olishlari mumkin.
Siyosiy maqsadlarni ko‘zlaydigan partiyalar va ijtimoiy harakatlar o‘zga davlatlarning
yuridik va jismoniy shaxslaridan moliyaviy va o‘zga moddiy yordam olishga haqli emaslar.
(16-moddaning birinchi bandi O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son
Qonuni tahririda — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
2. Jamoat uyushmalari tugatilganidan keyin qolgan mol-mulk uning ustavidan ko‘zda
tutilgan maqsadlarda ishlatiladi.
Oldingi tahrirga qarang.
17-modda. Diniy tashkilotlarning mulki
(17-moddaning nomi O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonuni
tahririda — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
1. Diniy tashkilotlarning mulkida binolar, diniy faoliyatga doir buyumlar, ishlab
chiqarish, ijtimoiy va xayriya ahamiyatiga ega bo‘lgan obyektlar, diniy tashkilotlarning
faoliyatini ta’minlash uchun zarur bo‘lgan pul mablag‘lari va boshqa mol-mulk bo‘lishi
mumkin.
Diniy tashkilotlar o‘z mablag‘iga sotib olgan va barpo etgan, fuqarolar, tashkilotlar
ehson qilgan yoki davlat tomonidan berilgan va qonunda man etilmagan boshqa asoslarga
binoan qo‘lga kiritilgan mol-mulkka egalik qilishga haqlidirlar.
Diniy tashkilotlar O‘zbekiston Respublikasi sarhadlaridan tashqarida bo‘lgan mol-
mulkka egalik qilishlari mumkin.
O‘zbekiston Respublikasida xayriya maqsadlarida mol-mulk berishga yo‘l qo‘yiladi.
Diniy tashkilotlar ixtiyoriy suratda moliyaviy va boshqa xayr-ehson qilishni so‘rab
murojaat etishga va ularni olishga haqlidirlar.
(17-moddaning birinchi bandi O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son
Qonuni tahririda — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
2. Diniy tashkilotlarga tushadigan moliyaviy va mol-mulk tarzidagi xayr-ehsonlar,
shuningdek fuqarolardan keladigan pul tushumlarining hamma turlariga soliq solinmaydi.
IV BO‘LIM. DAVLAT MULKI
Oldingi tahrirga qarang.
18-modda. Umumiy qoidalar
1. O‘zbekiston Respublikasining davlat mulkiga ma’muriy-hududiy tuzilmalarning mulki
(kommunal mulk) kiradi. Davlat mulkini tasarruf etish va boshqarishni xalq (ma’muriy-
hududiy tuzilma aholisi) nomidan tegishli xalq deputatlari Kengashlari va ular vakolat bergan
davlat boshqaruvi idoralari amalga oshiradilar.
2. O‘zbekiston Respublikasining, ma’muriy-territorial tuzilmaning budjet yoki boshqa
mablag‘lari yoxud ular ixtiyoridagi korxonalar, tashkilotlar va muassasalarning mablag‘i
hisobiga hosil qilinadigan yoki sotib olinadigan mulk tegishli ravishda O‘zbekiston
Respublikasining mulki yoki ma’muriy-territorial tuzilmaning mulki bo‘ladi.
3. O‘zbekiston Respublikasi va ma’muriy territorial tuzilmalarning majburiyatlari
bo‘yicha javob bermaydi. Ma’muriy-territorial tuzilma esa O‘zbekiston Respublikasining
majburiyatlari bo‘yicha javob bermaydi.
4. O‘zbekiston Respublikasi boshqa davlatlar bilan hamkorlikda mol-mulkka va xo‘jalik
faoliyati natijalariga har bir davlatning ma’lum ulushda egalik huquqi asosida mulk hosil
qilishi mumkin.
Davlatlararo manfaatlarga daxldor bo‘lgan suv resurslaridan, havo havzasidan va
boshqa mulk shakllaridan foydalanish ular o‘rtasidagi kelishuvga muvofiq amalga oshiriladi.
(18-modda O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonunining 17, 20-
bandlari tahririda — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
19-modda. Davlat mulkining obyektlari
1. O‘zbekiston Respublikasining mutlaqo mulkiga:
Oldingi tahrirga qarang.
er (qonun hujjatlarida nazarda tutilgan hollarda, tartibda va shartlarda mulk qilib
berilgan yerlardan tashqari), yer osti boyliklari, ichki suvlar, respublika hududi doirasidagi
havo havzasi, o‘simlik va hayvonot dunyosi;
(19-modda 1-bandining ikkinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasining 1995-yil 6-maydagi 70-I-
son Qonuni tahririda — Oliy Majlis Axborotnomasi, 1995-y., 6-son, 118-modda)
O‘zbekiston Respublikasi davlat hokimiyati va boshqaruv organlarining mol-mulki;
jumhuriyat xalqlarining madaniyat va tarixiy boyliklari;
jumhuriyat budjetining mablag‘lari, jumhuriyat va davlat ahamiyatidagi banklar,
sug‘urta, rezerv fondlari va boshqa davlat fondlari;
davlat ahamiyatiga molik korxonalar, davlat oliy o‘quv yurtlari, ijtimoiy-madaniy soha
obyektlari hamda davlatning respublika istiqlolini va iqtisodiy mustaqilligini ta’minlovchi
boshqa mol-mulklari kiradi.
2. Davlat talab-ehtiyojlarini ta’minlash uchun Qoraqalpog‘iston Respublikasi tomonidan
yer maydonlari hamda boshqa tabiiy zaxiralar va obyektlarni berish tartibi Qoraqalpog‘iston
Respublikasi bilan O‘zbekiston Respublikasi o‘rtasidagi shartnomada belgilab qo‘yiladi.
(19-modda O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonunining 17, 21-
bandlari tahririda — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
20-modda. Davlat mulkining subyekti
O‘zbekiston Respublikasi xalqi davlat mulkining subyektidir. Mulkiy huquqni xalq
nomidan O‘zbekiston Respublikasi Oliy Kengashi, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti va ular
vakolat bergan davlat boshqaruvi organlari amalga oshiradi.
(20-modda O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonunining 17, 22-
bandlari tahririda — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
21-modda. O‘zbekiston Respublikasi subyektlarining respublika sarhadlaridan
tashqaridagi mulki
O‘zbekiston Respublikasining respublika sarhadlaridan tashqaridagi davlat mulki
hisoblangan mol-mulkka egalik qilish, undan foydalanish va uni tasarruf etish O‘zbekiston
Respublikasi qonunlari hamda mol-mulk qaysi davlatda joylashgan bo‘lsa, shu davlatning
qonunlari, shuningdek xalqaro huquq me’yorlari bilan tartibga solib turiladi.
(21-modda O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonunining 17, 22-
bandlari tahririda — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
(24-modda O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonuniga muvofiq
chiqarib tashlangan — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
(25-modda O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonuniga muvofiq
chiqarib tashlangan — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
(26-modda O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonuniga muvofiq
chiqarib tashlangan — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
22-modda. Ma’muriy-hududiy tuzilma mulki (kommunal mulk) obyektlari
Mahalliy budjet hisobidan vujudga keltirilgan hamda sotib olingan, shuningdek davlat
mulkidan o‘tkazilgan va mahalliy ahamiyatga molik bo‘lgan mol-mulk viloyat, tuman, shahar
yoki boshqa ma’muriy-hududiy tuzilma mulkining obyektidir. Davlatning mutlaq mulkiga
taalluqli obyektlar kommunal mulk hisoblanmaydi.
(22-modda O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonunining 23, 24-
bandlari tahririda — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
23-modda. Ma’muriy-territorial tuzilma mulkining subyektlari (kommunal mulk)
Tegishli ma’muriy-hududiy tuzilmaning aholisi kommunal mulkning subyektidir.
Mulkiy huquqni ro‘yobga chiqarishni O‘zbekiston Respublikasidagi xalq deputatlari mahalliy
Kengashlari amalga oshiradilar.
(23-modda O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonunining 23, 25-
bandlari tahririda — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
24-modda. Davlat korxonasining mol-mulki
1. Davlat mulki bo‘lgan va davlat korxonasiga biriktirib qo‘yilgan mol-mulk to‘la xo‘jalik
yuritish huquqi asosida unga tegishlidir.
Korxona o‘z mol-mulki bilan to‘la xo‘jalik yuritish huquqini amalga oshirar ekan,
mazkur mulkka egalik qiladi, undan foydalanadi va tasarruf etadi, unga nisbatan o‘z xohishi
bilan qonunga zid kelmaydigan har qanday harakatlarni amalga oshiradi. To‘la xo‘jalik yuritish
huquqiga nisbatan, basharti O‘zbekiston Respublikasi qonunlarida boshqa tartib ko‘zda
tutilmagan bo‘lsa, mulkchilik huquqi to‘g‘risidagi qoidalar qo‘llaniladi.
(24-modda O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonunining 23, 26-
bandlari tahririda — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
25-modda. Davlat korxonasi mehnat kollektivi a’zolarining mulki
1. Soliqlar va boshqa budjetga to‘lovlar amalga oshirilganidan keyin davlat korxonasida
qoladigan foydaning (daromadning) bir qismi (sof foyda) korxona mehnat jamoasi a’zolarining
mulkiga aylanib, undan O‘zbekiston Respublikasining qonunlariga va korxona ustaviga
muvofiq foydalaniladi.
2. Mehnat kollektivining a’zosiga tegishli foyda daromad miqdori uning ulushi bo‘ladi.
Korxona tugatilgan taqdirda ulush summasi (aksiyalar qiymati) mehnat kollektivi
a’zolariga (vorislarga) budjet, banklar bilan va korxonaning boshqa qarz beruvchilari bilan
hisob-kitob qilingandan keyin qolgan mulkdan to‘lanadi.
(25-modda O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonunining 23, 27-
bandlari tahririda — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
26-modda. Davlat muassasasining mol-mulki
(26-moddaning nomi O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonuni
tahririda — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
1. Davlat mulki bo‘lgan va mulkdor tomonidan davlat budjetida turuvchi davlat
muassasasiga (tashkilotiga) biriktirib qo‘yilgan mol-mulk shu muassasa (tashkilot)ning operativ
boshqaruvida bo‘ladi.
2. Davlat budjetida turuvchi va O‘zbekiston Respublikasi qonunlarida nazarda tutilgan
hollarda xo‘jalik faoliyatni amalga oshirishlari mumkin bo‘lgan davlat muassasalari
(tashkilotlari) ana shunday faoliyatdan kelgan daromadlarni va shu daromadlar hisobidan
orttirilgan mol-mulklarni mustaqil tasarruf etish huquqiga ega bo‘ladilar.
3. Davlat muassasasi (tashkiloti) o‘z majburiyatlari yuzasidan o‘z egaligidagi pul
mablag‘lari bilan javob beradi. Davlat muassasasining (tashkilotining) mablag‘i yetarli
bo‘lmagan taqdirda uning majburiyatlari bo‘yicha tegishli mulkning egasi javobgar bo‘ladi.
V BO‘LIM. ARALASh MULK
Oldingi tahrirga qarang.
27-modda. Aralash mulk huquqi
Mulkning aralash shakllari mulkdorlarning moddiy va pul mablag‘larini birlashtirish
yo‘li bilan hosil qilinadi. Aralash mol-mulkka egalik qilish hissaviy ishtirok etish prinsipi
asosida ham, shuningdek o‘z mablag‘larini birlashtirgan mulkdorlar o‘rtasida daromadlarni
qo‘shgan ulushiga qarab taqsimlash asosida va tomonlarning kelishuvi bilan ham amalga
oshirilishi mumkin.
Aralash mulkning o‘z mablag‘larini birlashtirayotgan mulkdorlarning maqomi bilan
belgilanadigan har xil turlari bo‘ladi. O‘zbekiston Respublikasi va boshqa davlatlarning, turli
yuridik va jismoniy shaxslarning mol-mulkini birlashtirishga yo‘l qo‘yiladi.
(27-modda O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonunining 23, 28-
bandlari tahririda — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
27-1-modda. Davlat mol-mulkini xususiylashtirish
O‘zbekiston Respublikasining yoki ma’muriy-hududiy tuzilmalarning mulki (kommunal
mulk) bo‘lmish korxonalar, mulkiy majmualar, binolar, inshootlar va boshqa mol-mulk
O‘zbekiston Respublikasining qonunlarida belgilab qo‘yilgan tartib va shartlar asosida mulk
qilib respublika va boshqa davlatlar jismoniy hamda yuridik shaxslarning tasarrufiga o‘tkazib
berilishi mumkin.
(27-1-modda O‘zbekiston Respublikasining 1995-yil 6-maydagi 70-I-son Qonuni tahririda — Oliy
Majlis Axborotnomasi, 1995-y., 6-son, 118-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
(28-modda O‘zbekiston Respublikasining 2002-yil 13-dekabrdagi 447-II-son Qonuniga muvofiq
chiqarilgan — Oliy Majlis Axborotnomasi, 2003-y., 1-son, 8-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
VI BO‘LIM. AJNABIY FUQAROLAR, TAShKILOTLAR VA DAVLATLARNING MULKI
(VI-bo‘limning nomi O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonuni
tahririda — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
(33-modda O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonuniga muvofiq
chiqarib tashlangan — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
29-modda. Chet el fuqarolarining mulki
Chet el fuqarolari O‘zbekiston Respublikasi hududidagi mulklariga egalik huquqiga
egalar. Davlat bu mulkning daxlsizligini va boshqa davlatlarga erkin o‘tkazilishini kafolatlaydi.
(29-modda O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonunining 32, 33-
bandlari tahririda — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
30-modda. Chet el yuridik shaxslarining mulki
Chet el yuridik shaxslari O‘zbekiston Respublikasi hududida xo‘jalik faoliyatlarini va
O‘zbekiston Respublikasi qonunlarida man etilmagan boshqa faoliyatni amalga oshirish uchun
zarur bo‘ladigan o‘z mulklariga ega bo‘lishga haqlidirlar. Chet el yuridik shaxslarining mulki
davlat tomonidan muhofaza etiladi. Mulkni ko‘paytirish va boshqa davlatlarga o‘tkazish
qonunan ta’minlanadi.
(30-modda O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonunining 32, 34-
bandlari tahririda — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
31-modda. Ajnabiy davlatlar va xalqaro tashkilotlarning mulki
Ajnabiy davlatlar va xalqaro tashkilotlar O‘zbekiston Respublikasi hududida xalqaro
shartnomalarda hamda O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlarida belgilangan hollarda va
tartibda diplomatik, konsullik, ijtimoiy-madaniy, xayriya va boshqa xalqaro munosabatlarni
amalga oshirish uchun zarur mol-mulkka egalik qilishga haqlidirlar. Ularning mol-mulkini
asrash, ko‘paytirish va boshqa davlatlarga o‘tkazish imkoniyatlari kafolatlanadi.
(31-modda O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonunining 32, 35-
bandlari tahririda — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
VII BO‘LIM. MULKIY HUQUQNING KAFOLATI VA HIMOYa QILINIShI
Oldingi tahrirga qarang.
32-modda. Mulkiy huquqning kafolati
1. O‘zbekiston Respublikasi mulkiy huquqni amalga oshirishni kafolatlaydi,
mulkdorning konstitutsiyaviy huquqlarini ta’minlaydi. O‘zbekiston Respublikasi qonunlarida
nazarda tutilgan hollarni istisno etganda, mol-mulkni ko‘paytirishni cheklashga hamda uni
majburan tortib olishga yo‘l qo‘yilmaydi.
2. O‘zbekiston Respublikasining va boshqa davlatlarning yuridik hamda jismoniy
shaxslariga mulkiy huquqlarini himoya qilishda O‘zbekiston Respublikasi teng sharoitlar
yaratib beradi.
(32-modda O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonunining 32, 36-
bandlari tahririda — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
33-modda. Mulkiy huquqning himoya qilinishi
(33-moddaning nomi O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonuni
tahririda — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
1. Mulkdor o‘zga shaxs tomonidan qonunga xilof ravishda egallab olingan mol-mulkini
O‘zbekiston Respublikasi fuqarolari qonunlariga muvofiq talab qilib qaytarib olish huquqiga
egadir.
2. Mulkdor o‘z huquqini har qanday buzishlarni, garchi bunday buzishlar uni mulkka
egalik qilish huquqidan mahrum etish bilan bog‘liq bo‘lmasa-da, bartaraf etishni talab qilishi
mumkin.
Oldingi tahrirga qarang.
3. Mulkiy huquqni himoya qilish sud tomonidan amalga oshiriladi.
(33-moddaning 3-bandi O‘zbekiston Respublikasining 2017-yil 14-sentabrdagi O‘RQ-446-sonli
Qonuni tahririda — O‘R QHT, 2017-y., 37-son, 978-modda)
4. Ushbu moddada ko‘zda tutilgan huquqlar garchi mulkdor bo‘lmasa ham, mulkdan
to‘la xo‘jalik yuritish, uni operativ boshqarish, meros qilib qoldiriladigan umrbod egalik qilish
yoki qonunda yoxud shartnomada ko‘zda tutilgan boshqa hollarda, mol-mulkka egalik qiluvchi
shaxsga ham taalluqlidir. Bu shaxs o‘z egaligini mulkdordan ham himoya qilish huquqiga ega.
Oldingi tahrirga qarang.
34-modda. Mulkdorning huquqi qonuniy ravishda to‘xtatilgan taqdirda uning
manfaatlarini himoya qilish
1. Mulkdorga qarashli uy, boshqa binolar, inshootlar, dov-daraxtlar joylashgan yer
uchastkasini olib qo‘yish haqida qaror qabul qilinishi munosabati bilan yoki davlat idorasining
mulkdor mol-mulkini bevosita olib qo‘yishga qaratilmagan boshqa qarori munosabati bilan
mulkdorning huquqini to‘xtatib qo‘yishga faqat O‘zbekiston Respublikasi Qonun hujjatlarida
belgilangan hollarda va tartibdagina yo‘l qo‘yiladi. Bunda mulk huquqi to‘xtatilishi oqibatida
yetkazilgan zarar mulkdorga batamom to‘lanadi.
Oldingi tahrirga qarang.
Mulkdor norozi bo‘lgan taqdirda nizo sud tomonidan hal etilmagunicha, mulk
huquqining to‘xtatilishiga olib boradigan qaror amalga oshirilishi mumkin emas. Mulkdorga
yetkazilgan zararni qoplash bilan bog‘liq barcha masalalar ham nizoni ko‘rib chiqish
jarayonida hal etiladi.
(34-moddaning 1-bandi ikkinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasining 2017-yil 14-sentabrdagi
O‘RQ-446-sonli Qonuni tahririda — O‘R QHT, 2017-y., 37-son, 978-modda)
2. Mulkdor mol-mulkining davlat tomonidan olib qo‘yilishiga mulkdorning
majburiyatlari bo‘yicha haq undirish shu mulkka qaratilgan taqdirdagina O‘zbekiston
Respublikasi qonunlarida ko‘zda tutilgan hollarda va tartibda, shuningdek rekvizitsiya va
musodara tartibida yo‘l qo‘yiladi.
Tabiiy ofatlar, falokatlar, yuqumli kasalliklarning tarqalishi, hayvonlarda kasallikning
keng yoyilishi va favqulodda ro‘y beradigan boshqa holatlarda mol-mulk davlat hokimiyati
idoralarining qaroriga binoan jamiyat manfaatlarini ko‘zlagan holda mulkdordan O‘zbekiston
Respublikasi Qonun hujjatlarida belgilangan tartibda va shartlar bilan majburiy tarzda olib
qo‘yilishi (rekvizitsiya qilinishi) mumkin va unga mulkning qiymati to‘lanadi.
Oldingi tahrirga qarang.
O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlarida ko‘zda tutilgan hollarda sudning qaroriga
binoan mol-mulk musodara qilinishi mumkin.
(34-moddaning 2-bandi uchinchi xatboshisi O‘zbekiston Respublikasining 2017-yil 14-sentabrdagi
O‘RQ-446-sonli Qonuni tahririda — O‘R QHT, 2017-y., 37-son, 978-modda)
Oldingi tahrirga qarang.
35-modda. Mulkdorlarning huquqini buzuvchi hujjatlarning haqiqiy emasligi
(35-moddaning nomi O‘zbekiston Respublikasining 1993-yil 7-maydagi 851—XII-son Qonuni
tahririda — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1993-y., 5-son, 235-modda)
Davlat boshqaruvi idorasi yoki davlat hokimiyati mahalliy idorasi tomonidan qonunga
xilof bo‘lgan hujjatning qabul qilinishi natijasida mulkdorning va boshqa shaxslarning o‘zlariga
qarashli mol-mulkka egalik qilish, undan foydalanish yoki uni tasarruf etish borasidagi
huquqlari buzilgan taqdirda bunday hujjat mulkdorning yoki huquqi buzilgan shaxsning
da’vosiga binoan sud tomonidan haqiqiy emas, deb topiladi.
Mazkur hujjatlarni chiqarish oqibatida fuqarolarga, tashkilotlar va boshqa shaxslarga
yetkazilgan zararlar tegishli hokimiyat yoki boshqaruv organi ixtiyoridagi mablag‘ hisobidan
to‘la-to‘kis qoplanishi shart.
Oldingi tahrirga qarang.
36-modda. Davlat organlarining mulkdor o‘z vakolatlarini amalga oshirishiga
aralashganligi uchun javobgarligi
Davlat organlari mulkdorga yoxud to‘la xo‘jalik yuritish, bevosita boshqarish huquqi
bo‘yicha yoki qonun yoxud shartnomada nazarda tutilgan boshqa asosda mol-mulkka egalik
qiluvchi shaxslarga O‘zbekiston Respublikasining qonunlarida nazarda tutilmagan qo‘shimcha
vazifalar yoki cheklashlar belgilab qo‘yishga huquqli emas.
Davlat organlari mulkdorning hamda ushbu moddaning birinchi qismida ko‘rsatib
o‘tilgan shaxslarning o‘z mol-mulkiga egalik qilish, undan foydalanish va uni tasarruf etishdan
iborat huquqlarini amalga oshirishiga qonunga xilof ravishda aralashganlik oqibatida
yetkazilgan zarar uchun ushbu Qonunning 35-moddasida nazarda tutilgan hajmda mulkiy
javobgar bo‘ladilar.
(36-modda O‘zbekiston Respublikasining 1994-yil 23-sentabrdagi 2022-XII-son Qonuniga muvofiq
kiritilgan — Oliy Kengash Axborotnomasi, 1994-y., 11-12-son, 285-modda)
O‘zbekiston Respublikasining Prezidenti I. KАRIMOV
Toshkent sh.,
1990-yil 31-oktabr,
152-XII-son
(O‘zbekiston Respublikasi Oliy Kengashining Axborotnomasi, 1990-y., 31-33-son, 371-modda; 1991-y., 11-
son, 273-modda; 1993-y., 5-son, 235-modda; 1994-y., 11-12-son, 285-modda; O‘zbekiston Respublikasi Oliy
Majlisining Axborotnomasi, 1995-y., 6-son, 118-modda; 1997-y., 2-son, 56-modda; 2003-y., 1-son, 8-modda;
O‘zbekiston Respublikasi qonun hujjatlari to‘plami, 2017-y., 37-son, 978-modda)
Do'stlaringiz bilan baham: |