O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
OLIY VAO’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI
sogliqni saqlash VAZIRLIGI
TOShKENT TIBBIyoT AKADEMIYaSI
FALSAFA
FANI BO’YIChA O’QUV-USLUBIY
MAJMUA
(bakalavriat bosqichi talabalari uchun)
TOShKENT
QOSIMOVA Sh.B.. «Falsafa» fani bo’yicha o’quv uslubiy majmua (bakalavriat bosqichi talabalari uchun): O’quv-uslubiy qo’llanma. – Toshkent: TTA.2010.
“Falsafa” fanidan tajriba-sinov o’quv-uslubiy majmua Toshkent Tibbiyet Akademiyasida tayyorlangan. Ushbu majmua talabalarni yangi innovatsion texnologiya asosida o’qitishga qaratilgan bo’lib,ma’ruza va amaliy mashg’ulotlarni mustaqil o’rganish bo’yicha o’zlashtirish sifatini oshirishni maqsad qilib qo’ygan.
O’quv-uslubiy majmua “Falsafa” fani bo’yicha bakalavriat bosqichi talabalari uchun mo’ljallangan.
Taqrizchilar:
Falsafa fanlari doktori, professor S. Mamashakirov
Falsafa fanlari doktori, professor D. Norqulov
MUNDARIJA
|
|
I-BO’LIM. «FALSAFA» FANIGA KIRISh
|
6
|
1.
|
«Falsafa fanining predmeti maqsadi va vazifalari
|
7
|
2.
|
“Falsafa” fanining mazmuni
|
9
|
3.
|
“Falsafa” fani bo’yicha reyting baholash jadvali
|
21
|
4.
|
“Falsafa” fanidan mustaqil ta’lim uchun referatlarning mavzulari
|
22
|
5.
|
Axborot uslubiy ta’minot
|
24
|
6.
|
“Falsafa” fani bo’yicha yakuniy nazorat savollari
|
27
|
II-BO’LIM. “FALSAFA” FANIDAN REJA-TOPShIRIQ VA O’QUV-USLUBIY MATERIALLAR MAJMUASI
|
28
|
1-mavzu
|
Falsafaning predmeti va asosiy mavzulari. Falsafiy dunyoqarash. Falsafaning asosiy yo’nalishlari, fanlar tizimidagi o’rni va vazifalari. Mustaqillik va falsafiy dunyoqarashning yangilanish zarurati.
|
29
|
1.1.
|
Kirish – mavzu bo’yicha vizuallashgan ma’ruzaning reja-topshiriq va o’quv-uslubiy materiallari
|
31
|
1.2.
|
Bilimlarni chuqurlashtirish va mustaxkamlashga qaratilgan amaliy mashg’ulotning reja-topshiriq va o’quv-uslubiy materiallari
|
44
|
2-mavzu
|
Qadimgi Sharq va Antik Dunyo falsafasi
|
55
|
2.1.
|
Ma’ruza – anjumanning reja-topshiriq va o’quv-uslubiy materiallari
|
56
|
2.2.
|
Bilimlarni chuqurlashtirish va mustaxkamlashga qaratilgan amaliy mashg’ulotning reja-topshiriq va o’quv-uslubiy materiallari
|
58
|
3-mavzu
|
Markaziy Osiyodagi falsafiy fikrlar, uning jaxon madaniyatida tutgan o’rni
|
65
|
3.1.
|
Mavzu bo’yicha vizuallashgan ma’ruzaning reja-topshiriq va o’quv-uslubiy materiallari
|
66
|
3.2.
|
Bilimlarni chuqurlashtirish va mustaxkamlashga qaratilgan amaliy mashg’ulotning reja-topshiriq va o’quv-uslubiy materiallari
|
79
|
4-mavzu
|
O’rta asr va Yangi davr Yevropadagi falsafiy fikrlar
|
86
|
4.1.
|
Informatsion – ko’rgazmali ma’ruzaning reja-topshiriq va o’quv-uslubiy materiallari
|
86
|
4.2.
|
Bilimlarni chuqurlashtirish va mustaxkamlashga qaratilgan amaliy mashg’ulotning reja-topshiriq va o’quv-uslubiy materiallari
|
93
|
5-mavzu
|
Xozirgi zamon jaxon falsafasi va uning asosiy okimlari
|
97
|
5.1.
|
Informatsion baxs-munozara ma’ruzasining reja-topshiriq va o’quv-uslubiy materiallari
|
97
|
5.2.
|
Seminar – anjumanning reja-topshiriq va o’quv-uslubiy materiallari
|
105
|
6-mavzu
|
Olam va odam: falsafiy talqin. Borliq falsafasi. Tabiat falsafasi.
|
109
|
6.1.
|
Grafikli organayzerlarni qo’llagan xolda vizuallashgan informatsion-tematik ma’ruzaning reja-topshiriq va o’quv-uslubiy materiallari
|
109
|
6.2.
|
Bilimlarni chuqurlashtirish va mustaxkamlashga qaratilgan amaliy mashg’ulotning reja-topshiriq va o’quv-uslubiy materiallari
|
115
|
7-mavzu
|
Falsafada metod va metodologiya muammosi. Falsafiy qonunlar va kategoriyalar
|
119
|
7.1.
|
Ma’ruza – anjumanning reja-topshiriq va o’quv-uslubiy materiallari
|
119
|
7.2.
|
Bilimlarni chuqurlashtirish va mustaxkamlashga qaratilgan amaliy mashg’ulotning reja-topshiriq va o’quv-uslubiy materiallari
|
122
|
8-mavzu
|
Ong va ruhiyat. Bilish falsafasi
|
129
|
8.1.
|
Informatsion – ko’rgazmali ma’ruzaning reja-topshiriq va o’quv-uslubiy materiallari
|
129
|
8.2.
|
Bilimlarni chuqurlashtirish va mustaxkamlashga qaratilgan amaliy mashg’ulotning reja-topshiriq va o’quv-uslubiy materiallari
|
137
|
9-mavzu
|
Jamiyat va inson falsafasi. Ma’naviyat, madaniyat, g’oyalar, qadriyatlar, siyosat va huquq, fan falsafasi.
|
145
|
9.1.
|
Grafikli organayzerlarni qo’llagan xolda vizuallashgan informatsion-tematik ma’ruzaning reja-topshiriq va o’quv-uslubiy materiallari
|
145
|
9.2.
|
Bilimlarni chuqurlashtirish va mustaxkamlashga qaratilgan
amaliy mashg’ulotning reja-topshiriq va o’quv-uslubiy materiallari
|
150
|
10-mavzu
|
Global muammolar falsafasi. Jag’on sivilizatsiyasi va taraqqiyotning o’zbek modeli.
|
168
|
10.1.
|
Muammoli vaziyat asosidagi informatsion – ko’rgazmali ma’ruzaning reja-topshiriq va o’quv-uslubiy materiallari
|
168
|
10.2.
|
Bilimlarni chuqurlashtirish va mustaxkamlashga qaratilgan amaliy mashg’ulotning reja-topshiriq va o’quv-uslubiy materiallari
|
176
|
11-mavzu
|
Mantiq predmeti va qonunlar. Tushuncha.
|
|
11.1.
|
Muammoli vaziyat asosidagi informatsion – ko’rgazmali ma’ruzaning reja-topshiriq va o’quv-uslubiy materiallari
|
|
11.2.
|
Bilimlarni chuqurlashtirish va mustaxkamlashga qaratilgan amaliy mashg’ulotning reja-topshiriq va o’quv-uslubiy materiallari
|
|
12-mavzu
|
Hukm
|
|
12.1.
|
Muammoli vaziyat asosidagi informatsion – ko’rgazmali ma’ruzaning reja-topshiriq va o’quv-uslubiy materiallari
|
|
12.2.
|
Bilimlarni chuqurlashtirish va mustaxkamlashga qaratilgan amaliy mashg’ulotning reja-topshiriq va o’quv-uslubiy materiallari
|
|
13-mavzu
|
Xulosa. Muammo. Gipoteza. Nazariya
|
|
13.1.
|
Muammoli vaziyat asosidagi informatsion – ko’rgazmali ma’ruzaning reja-topshiriq va o’quv-uslubiy materiallari
|
|
13.2.
|
Bilimlarni chuqurlashtirish va mustaxkamlashga qaratilgan amaliy mashg’ulotning reja-topshiriq va o’quv-uslubiy materiallari
|
|
14-mavzu
|
Etika predmeti va jamiyatdagi o’rni
|
|
14.1.
|
Muammoli vaziyat asosidagi informatsion – ko’rgazmali ma’ruzaning reja-topshiriq va o’quv-uslubiy materiallari
|
|
14.2.
|
Bilimlarni chuqurlashtirish va mustaxkamlashga qaratilgan amaliy mashg’ulotning reja-topshiriq va o’quv-uslubiy materiallari
|
|
15-mavzu
|
Axloqning tarkibi va etika kategoriyalari. Kasb-korlik etikasi.
|
|
15.1.
|
Muammoli vaziyat asosidagi informatsion – ko’rgazmali ma’ruzaning reja-topshiriq va o’quv-uslubiy materiallari
|
|
15.2.
|
Bilimlarni chuqurlashtirish va mustaxkamlashga qaratilgan amaliy mashg’ulotning reja-topshiriq va o’quv-uslubiy materiallari
|
|
16-mavzu
|
Estetika predmeti va vazifalari
|
|
16.1.
|
Muammoli vaziyat asosidagi informatsion – ko’rgazmali ma’ruzaning reja-topshiriq va o’quv-uslubiy materiallari
|
|
16.2.
|
Bilimlarni chuqurlashtirish va mustaxkamlashga qaratilgan amaliy mashg’ulotning reja-topshiriq va o’quv-uslubiy materiallari
|
|
17-mavzu
|
Estetikaning asosiy kategoriyalari
|
|
17.1.
|
Muammoli vaziyat asosidagi informatsion – ko’rgazmali ma’ruzaning reja-topshiriq va o’quv-uslubiy materiallari
|
|
17.2.
|
Bilimlarni chuqurlashtirish va mustaxkamlashga qaratilgan amaliy mashg’ulotning reja-topshiriq va o’quv-uslubiy materiallari
|
|
Muallifdan
Qo’lingizdagi o’quv-uslubiy majmua “Falsafa” fanini o’rganish jarayonidagi mustaqil faoliyatini tashkil etishni ta’minlaydi.
O’quv-uslubiy majmuaning tarkibi ikki bo’limdan iborat:
“O’quv faniga kirish” xamda “reja-topshiriq va o’quv-uslubiy materiallar”.
Birinchi bo’limda falsafa fani xaqidagi dastlabki tasavvurni beruvchi materiallar berilgan: dolzarbligi, o’quv fanining maqsad va vazifalari, mashg’ulotning mavzusi va shakllari bo’yicha o’quv soatlarning taqsimoti, foydalaniladigan adabiyotlar va mustaqil ishlash uchun mavzular ro’yxati xamda yakuniy nazorat savollari.
Ikkinchi bo’limda reja-topshiriq va xar bir dars uchun o’quv-uslubiy materiallar, qisman o’quv-vizual materiallar, o’z-o’zini nazorat savollari, uslubiy tavsiyalar, o’quv topshiriqlar, ta’limiy o’yinlar taqdim etilgan.
Talabalar tomonidan topshiriqlarni o’z vaqtida bajarilishi o’quv fanini o’rganishda tizimli mustaqil ishni ta’minlaydi, olgan bilimlari va ma’lum reyting ballarini olishi muntazam o’z-o’zini nazoratini yuzaga keltiradi, o’quv-uslubiy va ma’lumot-axborot materiallari ularni to’g’ri bajarishga yordam beradi.
O’quv fanining mavzulari bir-biriga bog’liq bo’lganligi uchun mavzularni o’rganishda mantiqiy ketma-ketlik mavjud. Shuning uchun yangi mavzuga dastlabki mavzu materiallarini o’zlashtirish asosida o’tiladi.
I-bo’lim. «Falsafa» faniga kirish
1.
|
«FALSAFA» FANINING DOLZARBLIGI, MAQSADI VA VAZIFALARI
|
Ushbu fan O’zbekiston Respublikasi Vazirlar Maxkamasi ijtimoiy kompleksining maxsus metodologik komissiyasi bayonnomasi va O’zbekiston Respublikasi Oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi, oliy o’quv yurtlar ilmiy-uslubiy birlashmalarining faoliyatini Muvofiqlashtiruvchi Kengash Prezidiumining 2003 yil 1 iyul majlisi qarori bilan tavsiya etilgan namunaviy dastur asosida o’qitiladi. Falsafa fani namunaviy dastur asosida TTA mutaxassisligidan kelib chiqib ishchi dasturga ega. Bakalavr «Falsafa» fani bo’yicha falsafiy dunyoqarash, inson xayotining maqsadi, mazmuni va moxiyati, moddiy borliq va ijtimoiy xayot o’rtasidagi o’zaro qonuniyatlar to’g’risida; falsafiy bilimlarning shakllanishi, tarkibiy tuzilishi va rivojla-nishining tarixiy bosqichlari; hozirgi dunyoning ilmiy, falsafiy, diniy manzarasi; falsafaning asosiy yo’nalishlari va maktablari; monistik va plyuralistik falsafiy konsepsiyalar; hozirgi dunyoning globallashuv jarayoni, insoniyatning ekologik va boshqa global muammolari xaqida tasavvurga ega bo’lishi lozim.
Markaziy Osiyo mutafakkirlarining Vatan va jaxon madaniyati, falsafasi fanining rivojlanishidagi xissasi, o’rnini: borliq konsepsiyasining mazmuni, uning o’z-o’zini tashkil etishi, moddiylik va ma’naviylik tushunchasi, uning moxiyati, dinamik va statik qonuniyatlarini; ijtimoiy falsafa: jamiyat va uning tarkibiy tuzilishi, davlat, demokratiya, fuqarolik jamiyati tushunchalarining mohiyati, ijtimoiy taraqqiyotning bosqichlari va sivilizatsiya konsepsiyalarini; ijtimoiy munosabatlar tizimida inson mohiyati, ong va o’z-o’zini anglash ta’limoti, aksiologiya, axloqiy va ma’naviy qadriyatlarini; dialektika, sinergetika, xarakat va rivojlanish, makon va zamon xaqidagi ta’limotlarni; tabiiy, gumanitar va boshqa fanlarni o’rganishda umum-falsafiy uslub va tamoyillarni; bilishning umumfalsafiy metodlarini bilishi kerak.
Falsafaning qonun va kategoriyalari, tamoyillarini:
- dunyoqarash va umummetodologik falsafiy prinsiplarni;
- tanqidiy tafakkurni amaliy faoliyatida va ilmiy tadqiqotlarga qo’llash ko’nikmasiga ega bo’lishi lozim.
“Falsafa” Fani 42 soatdan iborat bulib, shu jumladan 22 soat ma’ruza, 20 soat amaliy mashg’ulotlardan iborat.
«FALSAFA» FANIDAN MA’RUZA, AMALIY MAShFULOTLARI MAVZULARINING SOATLAR BO’YIChA TAQSIMOTI JADVALI
(jami 42 soat)
№
|
Mavzular
|
Ma’ruza-lar soati
|
Amaliy mashg’ulotlar soati
|
Mustaqil ta’lim soati
|
BIRINChI BO’LIM
Falsafaning baxs mavzulari, jamiyatdagi o’rni va asosiy vazifalari
|
1.
|
Falsafaning predmeti va asosiy mavzulari. Falsafiy dunyoqarash. Falsafaning asosiy yo’nalishlari, fanlar tizimidagi o’rni va vazifalari. Mustaqillik va falsafiy dunyoqarashning yangilanish zarurati
|
2
|
2
|
4
|
IKKINChI BO’LIM
Falsafa tarixi va tarix falsafasi
|
2.
|
Qadimgi Sharq va Antik dunyo falsafasi
|
2
|
2
|
2
|
3.
|
Markaziy Osiyodagi falsafiy fikrlar, uning jahon madaniyatida tutgan o’rni
|
4
|
2
|
4
|
4.
|
G’arbiy Yevropadagi o’rta asr va yangi davr falsafasi
|
2
|
2
|
2
|
5.
|
Hozirgi zamon jahon falsafasi va uning asosiy oqimlari
|
2
|
2
|
2
|
UChINChI BO’LIM
Ontologiya: borliq haqida falsafiy qarashlar
|
6.
|
Olam va odam: falsafiy talqin. Borliq falsafasi.
|
2
|
2
|
2
|
TO’RTINChI BO’LIM
Falsafiy uslublar, qonunlar va kategoriyalar
|
7.
|
. Falsafiy qonunlar va kategoriyalar
|
4
|
4
|
4
|
BEShINChI BO’LIM
Gnoseologiya: bilish falsafasi
|
8.
|
Ong va ruxiyat: bilish va ilmiy bilish falsafasi
|
2
|
2
|
2
|
OLTINChI BO’LIM
Ijtimoiy falsafa
|
9.
|
Jamiyat va inson falsafasi. Jamiyat falsafiy taxlil ob’yekti.
|
2
|
2
|
2
|
10
|
Global muammolar falsafasi. Jaxon sivilizatsiyasi va taraqqiyot.
|
2
|
2
|
2
|
|
Jami:
|
20
|
22
|
24
|
2.
“FALSAFA” FANINING MAZMUNI
BIRINChI BO’LIM
Falsafaning baxs mavzulari, jamiyatdagi o’rni va asosiy vazifalari
Do'stlaringiz bilan baham: |