O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi sh. Rashidov nomidagi samarqand davlat universiteti fakultet Kafedra Fan mustaqil ish mavzu: Bajardi Teksdhirdi Samarqand 2022 Fan va ezoterizm I kirish II asosiy qism

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O`RTA MAXSUS TA`LIM VAZIRLIGI SH. RASHIDOV NOMIDAGI SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI
Fakultet_____________
Kafedra_____________
Fan_________________

MUSTAQIL ISH
Mavzu:_____________________________
Bajardi_______________
Teksdhirdi_____________

Samarqand 2022
Fan va ezoterizm
I Kirish
II Asosiy qism

1. 
   Ezoterik bilimning to ‘rt turi
   
2. 
   Ezoterika ko‘p narsalarga ishonishga chaqiradi
   
3. 
   Ezoterizmdagi plyuralizm
   

III Xulosa
XX asm ing oxirida fanda katta o‘zgarishlar sodir bo‘ldi. Bir tom ondan ilmiy oqilonalikning qat’iy normalaridan chekinishga ko‘proq yo‘l qo‘yila boshlandi. Qabul qilingan va eskirgan standartlam i buzishga ilmiy bilishning zaruriy sharti va o ‘sishning ko‘rsatkichi deb qarala boshlandi. Bilish faqat fan bilan, bilim esa faqat ilmiy faoliyat natijasi bilan tenglashtirilmay q o ‘ydi. Boshqa tom ondan, ko‘pgina mavhum ilmiy nazariyalam ing sohalariga tabiatshunoslikning asosiy g‘oyalari va tam oyillari kirib keldi, ularda fanga xos boMgan aniqlik, tizim lilik va izchillik nam oyon bo‘ldi. Fanning gnoseologik mutlaqligi g'oyasining cheklanishi ilmiy qiziqish sohasini kengaytirish imkoniyatlarining ko‘pligi bilan muvozanatga keltirildi. Umiy izlanishlaming obyektlari maydoniga yangi hodisalar kirib kela boshladi, fan bilish faoliyatining ilgari rasm an e ’tirof etilmagan sohalariga yuz tutdi. Astrologiya, parapsixologiya va boshqa «xalq» fanlariga ularga salbiy baho berish nuqtai nazaridan em as, balki n o an ’anaviy yondashuvlar, usullar, nuqtai nazaridan e ’tibom i o ‘ziga qarata boshladi. Fanning o‘zida ham «deviant» yo‘nalishlar, ya’ni ilmiy tadqiqotning umumiy e ’tirof etilgan norm alari va standartlariga bo‘ysunmaydigan yo‘nalishlar paydo bo‘ldi. Keng qoMlaniladigan «noilmiy bilim» atam asidan tashqari «anormal bilim» atamasi ham qo‘Ilanila boshlandi. U qabul qilingan paradigmaga mos kelmaydigan, shuning uchun ham ham isha inkor etib kelingan bilim ning mavjudligiga ishora qiladi. A m m o fan tarixi «g'ayritabiiy g‘oya va farazlar»ni inkor etishga shoshilish noto'g'riiigini ko‘rsatadi. Masalan, N ils Borning to ‘ldiruvchanlik tam oyili g‘oyasini mutlaqo xayoliy deb hisoblaganlar va u haqda: «Agar N .Bor e’lon qilgan bu xomxayol to ‘g‘ri bo‘lsa, Fizikani butunlay tashlab ketish m um kin», deb fikr bildirganlar. Termodinamikaning vujudga 164kutubxonasi kelish bosqichida uni «Fan tamoyilidagi uydirma», deb ataganlar. Klassik fan bu bilan o ‘zini tabiiy tarzda him oya qilishga intilganligini tushunish mumkin. Zotan, h ar bir yangi g‘oyaning yashovchanligi m ana shunday qattiq va mufassal tekshiruvdan o‘tadi. Protofenomen, ya’ni ko‘zga ko‘rinadigan qonun to‘g‘risida fikr yuritgan G yotening ilmiy rom antizm ini mana shunday «nonormal» bilimga o‘xshash deb hisoblash m um - kin. A. Puankarening intuitivizm i, M. Polanining noaniq, shaxsiy bilim nazariyasi, P. Feyerabandning epistemologik anarxizmi ham ilmiy oqilonalikning qat’iy chegaralarini buzishga ko‘maklashdi. Bilish faoliyatining n o an ’anaviy shakllariga bo‘lgan munosabat asta-sekin o‘zgardi, ular ilmiy konsepsiyalar bilan «til topa» boshladilar, chunki m etodologlar ulam i tahlil qilib jiddiy natijalarga erishishga umidvor bo‘ldilar. F an m uttasil rivojlanib boradi va m azkur mezonlarga berilgan ta ’riflar doim iy jo ‘shqinlik va o'zgaruvchanlik vaziyatiga javob berishi kerak. Rivojlanish sur’ati klassik qonunqoidalarni m uqarrar tarzda vayron qiladi. So‘nggi davrda ezoterik bilim lar o‘z mavqeyini ancha m ustahkam lab oldi. Deviant bilim larga nisbatan o‘ta salbiy m unosabat o ‘rnini bag‘rikenglik, hozirda g‘ayritabiiy tuyulayotgan hodisalam i vaqti kelib fan tushuntirib berishi m um - kin, degan qarash egalladi. Ezoterizm bilan fanning o ‘zaro nisbati.