O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi namangan davlat universiteti «Himoyaga ruxsat etildi»



Download 327,58 Kb.
Pdf ko'rish
bet1/4
Sana13.04.2020
Hajmi327,58 Kb.
#44364
  1   2   3   4
Bog'liq
amir temur faoliyatida adolat tamoyiliga asoslanishi


 

O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI  



OLIY VA O`RTA MAXSUS TA`LIM VAZIRLIGI 

NAMANGAN DAVLAT UNIVERSITETI  

  

«Himoyaga ruxsat etildi»  

Ijtimoiy – iqtisodiy fakulteti dekani 

________ t.f.n., N.Dehqonov 

2017 yil «____» iyun  

 

5111600 –“Milliy g`oya, ma`naviyat asoslari va huquq ta`limi” yo`nalishi  

4-kurs MIG’-73-13-guruh bitiruvchisi 

Janonov Fayzullo Alijon o’g’li 

    “Amir Temur faoliyatida adolat tamoyiliga asoslanishi” 

mavzusidagi 

BITIRUV MALAKAVIY 

ISHI 

 

 

BMI rahbari: katta o’qituvchi A.Abdullayev 

 

“Himoyaga tavsiya etildi” 

“Milliy g’oya, ma’naviyat asoslari va  

huquq” ta’limi kafedrasi mudiri  

t.f.n. dots. B.A. Talapov 

“____” ________________ 2017  y. 

 

Namangan-2017 


 

MUNDARIJA 



 

KIRISH................................................................................ 

3-8 


I BOB. 

 

AMIR TEMUR DAVLATIDAGI IJTIMOIY ADOLAT 

TAMOYILLARINI O’RGANISHNING NAZARIY-

METODOLOGIK MASALALARI……………………… 

 

 



9-28 

 

1.1. Amir Temur davlatida boshqaruv tizimi va uning o’ziga 

xos xususiyatlari...................................................................... 

 

9-18 



 

1.2. Temur tuzuklarida ijtimoiy adolat va jazo siyosati 

masalalari................................................................................. 

 

19-28 



II BOB. 

 

AMIR  TEMUR  DAVLATIDA  IJTIMOIY-SIYOSIY 

MUNOSABATLARNI  BOSHQARISHDA  ADOLAT 

MASALASI………………………………………………… 

2.1. Ijtimoiy munosabatlarni boshqarishda adolatli toifa 

tamoyili................................................................................... 

2.2. Amir Temur davlatidagi adolat tamoyilini bugungi 

kundagi ahamiyati................................................................... 

 

 



29-49 

 

29-36 



 

37-49 


 

XULOSA................................................................................  50-54 

 

FOYDALANILGAN  MANBA  VA  ADABIYOTLAR 



RO’YXATI.............................................................................  

 

55-60 



 

 

K I R I SH 



Tadqiqot mavzusining dolzarbligi. Amir Temur Vatan farzandi. Vatan 

farzandlari odatda shaxsiy manfaatlarini chetga surib qo’yib, xalqi, millati uchun 

astoydil xizmat qiladilar. Vatan farzandlari katta ma’naviy salohiyatga ega 

bo’ladilar. Ularning ma’naviy imkoniyatlari bir kishiga xizmat qilish doirasidan 

chiqib, ulkan qudratli ijtimoiy kuchga aylanadi. Natijada u, ijtimoiy kuch eliga, 

xalqiga, vataniga xizmat qila boshlaydi O’zbekiston Respublikasining birinchi 

Prezidenti I.Karimov ma’naviy omillarining ijtimoiy, iqtisodiy ahamiyati haqida 

gapirib “ma’naviyat-insoniyatning, xalqning, jamiyatning, davlatning kuch-

qudratidir”

1

-deb ta’kidlashlari yuqoridagi fikrimizga asosdir. Demoqchimizki, 



Sohibqiron Amir Temur bin Muhammad Tarag’ay Bahodirxon o’g’li ham, 

O’zbekiston Respublikasining birinchi Prezidenti Islom Karimov ham Vatan 

ozodligi, mustaqilligiga, uning ijtimoiy, iqtisodiy, madaniy yuksalishiga xizmat 

qilgan katta ma’naviy salohiyat sohiblaridirlar. Ular o’zi tabiatan shunday 

insonlardirlar. 

 

O’zbekiston Respublikasining birinchi Prezidenti Islom Karimov Amir 



Temur tavalludiga bag’ishlab o’tkazilgan xalqaro ilmiy konferentsiyadagi 

nutqlarida “Amir Temurdek tarixiy shaxslarni, sarkarda va sohibqironlarni tarix 

taqozosi, shu zamon talablari, kerak bo’lsa, zamon ehtiyoji hayotiga olib keladi 

va ul zotlarning fazilat – xususiyatlarini namoyon qilishga zamin yaratadi... 

Kimki Amir Temur qadimiy Turkiston zaminida tasodifan paydo bo’lgan desa, 

xato qiladi. Nega deganda hech narsa to’satdan paydo bo’lmaydi. Hamma 

narsaning o’z qonuniyati bor”,

2

 - deb alohida ta’kidlagan edi. Agar ana shu ilmiy 



haqiqat me’zoniga amal qilsak, O’zbekiston o’z mustaqilligiga erishishida va 

uni  siyosiy  ijtimoiy-iqtisodiy,  madaniy-ma’naviy  kabi  jihatlardan 

mustahkamlashda uning sarbonining alohida o’rni, hissasi bor. Buni endi hech 

kim inkor eta olmaydi. Bu ijtimoiy aksioma. Katta ma’naviy imkoniyatga ega 

bo’lgan insonlar ulug’ ishlarni rejalashtiradilar. O’zbekiston Respublikasining 

                                                        

1

 Karimov I.A. O’zbekiston: milliy istiqlol, iqtisod, siyosat, mafkura. 1-jild, Т.: O’zbekiston, 1996. –B. 81. 



2

 Karimov I.A. Yangicha fikrlash va ishlash – davr talabi. 5-jild. Т.: O’zbekiston, 1997. –B. 181-182. 



 

birinchi Prezidenti I.Karimov ana shunday katta ma’naviy salohiyatga ega 



bo’lgan yirik davlat rahbari, xalqaro siyosiy arbobdir. Demoqchimizki, Islom 

Karimovni buyuk intellekt, mentalitet sohibi-millat, Vatan, zamon berdi, 

yetishtirdi. Millat vataniga xizmat qilgan ulug’-zakovat sohiblari bo’lgan 

farzandlari bilan faxrlanadi. 

 

Istiqlol Amir Temurni yuqori davlat siyosati darajasida ulug’ladi. O’z 



navbatida sohibqiron Amir Temur ham yana Vatan mustaqilligiga ma’naviy 

xizmat qilib kelmoqdalar. Amir Temurni “o’ldiramiz” deganlarning o’zlari o’lib 

ketdilar. U – qizil, kaltabin “dohiy”lar tushunmadilarki, millat, Vatan dardi bilan 

yashagan ulug’ insonlarni o’ldirib bo’lmaydi. Chunki ular hayotliklaridayoq 

hech qachon “o’lmaslik” chorasini ko’rib qo’yganlar. Bu tarixning hech 

qayerida yozilmagan, hamma ham darhol hazm qila olmaydigan falsafasidir. 

 

Sohibqiron Amir Temurning Vatan, millat oldidagi buyuk xizmatlaridan 



biri – ajnabiy hukmdorlar tomonidan toptalgan milliy davlatchilik institutini 

qayta tiklab, qonun va adolat asosida yanada rivojlantirganligidadir. Amir 

Temurning milliy davlatchilik siyosati deganda – uni boshqaruv tizimi, ichki va 

tashqi idora tartiblari nazarda tutiladi. Istiqlol yillarida bu xususda juda ko’p 

kitoblar, maqolalar yozilgan. Jumladan, Amir Temur davlatchiligi, uning 

mohiyati va ahamiyati, xalqaro nufuzi masalasi O’zbekiston Respublikasining 

birinchi Prezidenti I.Karimovning asarlari, maqola va nutqlarida har tomonlama 

ilmiy, siyosiy qamrovda tahlil qilib berilgan. U kishining “Ehtirom”, “Amir 

Temur davridagi bunyodkorlik va hamkorlik ruhi bizga namuna bo’laversin”, 

“Xalqimiz bor ekan, Amir Temur nomi barhayotdir”, “Azaliy buyuklik 

maskani”,  “Sohibqiron kamolga yetgan yurt”, “Adolat va qudrat timsoli”, 

“Amir Temur – faxrimiz g’ururimiz” va boshqa o’nlab maqola,

1

  rasmiy 



hujjatlarda Amir Temur davlatchilik siyosatining barcha jabhalari haqiqat 

mezonida, istiqlolchasiga ilmiy, xolisona izohlab berildi. U kishi faxr bilan 

                                                        

1

 Karimov I.A. O’zbekiston: milliy istiqlol, iqtisod, siyosat, mafkura. 1-jild, Т.: O’zbekiston, 1996. –B. 360.; 



Bunyodkorlik yo’lidan. 4-jild. – Т.: O’zbekiston, 1996. –B.340; Karimov I.A. Yangicha fikrlash va ishlash – 

davr talabi. 5-jild. Т.: O’zbekiston, 1997. –B.166-170, 171-174, 175-178, 179-180, 181-191. 



 

ta’kidlaganidek “Amir Temur avvalo qudratli davlat qurgan. Davlat qudratli 



bo’lmasa, betakror ma’naviy meros ham, obidalar ham, tarixiy yodgorliklar ham 

bo’lmasdi. O’zbekistonning bugungi mustaqilligini mustahkamlash davrida 

Amir Temur biz uchun buyuk davlat asoschisi sifatida qadrlidir. U davlat 

poydevorini qurgan. Davlatning huquqiy asoslarini barpo etgan. Uning 

davlatchilik borasidagi fikrlari nafaqat o’z davri, balki kelgusi avlodlar uchun 

ham katta ahamiyat kasb etadi”

1

.  


Muammoning o’rganilganlik darajasi.  Xalqimiz tarixi haqida juda 

ko’plab asarlar yozilgan. Ular turli davrda turli mafkuralar ta’sirida yaratilgan. 

Vatandoshlarimiz ham boshqa mamlakatlarning tadqiqotchilari ham o’lkamiz 

tarixini yaratganlar. Lekin ularning har birini taqqoslab, sinchiklab, tahlil qilib 

o’rganish hozirgi davrda muhim ahamiyatga egadir. Masalan, ikki jilddan iborat 

Ibn Arabshohning “Amir Temur tarixi” bilan B.Ahmedovning “Amir Temur” 

kitobini taqqoslaydigan bo’lsak boshqacha ohang, ma’no-mazmun beradi. Lekin 

Ibn Arabshoh kitobi ham biz uchun qator ma’lumotlar beradi. 

Amir Temurning davlat boshqaruv tizimi bo’yicha xorij olimlari tomonidan 

bir necha yo’nalishda ilmiy tadqiqotlar olib borilgan

2



Amir Temur davlatida boshqaruv tizimining mazmuni, unda muayyan 



mayllar ustuvorligi ijtimoiy-siyosiy munosabatlar rivoji, unga xos xususiyatlar 

bilan uzviy bog’liq. Shu nuqtai nazardan qaraganda, mavzu doirasidagi 

masalalarni o’rganishda R.M.Abdullaev, N.A.Abdurahimova, Azamat Ziyo, 

                                                        

1

 Karimov I.A. Yangicha fikrlash va ishlash – davr talabi. 5-jild. Т.: O’zbekiston, 1997. –B. 185. 



2

  Бартольд  В.В. Тимур  Тамерлан. //Энциклопедический  словарь “Бракгауз – Ефрот”. –Т.XXXIII. Спб. 

1901 –с. 195-197. Клавихо. Дневник путешествия в Самарканд ко двору Тимура (1403-1406). – М., 1990. – 

С.107 Гиббон Эдуард. История упадка и разрушения Римской империи. Пер. с англ. В.Н.Неведомский. –

Ч.III. –М., 1885, -с.170-172. Якубовский А.Ю. Тимур (Опыт краткой характеристики)//Вопросы истории. 

– 1946, №8. - С.53-54; Новое  издание. //Тамерлан: Эпоха, личность, деяния. –М., 1992. –с.11-13. 

Якубовский  А.Ю. Тимур. //Тамерлан: Эпоха, личность, деяния. –М., 1992. –с.11. Хильда  Хукхэм. 

Властитель семи созвездий. – Ташкент, 1995, - С.314; Джастин Мароцци. Тамерлан. – М., 2008. –с.446; 

Березиков  Е. Великий  Тимур. – Ташкент, 1994. – с.335. Новосельцев  А.П. Об  исторической  оценке 

Тимура. //Вопросы  истории, 1973. -№2, -с.20. Додхудоева  Л.Н. Тимуриды: тенденции  политического, 

социального  и  экономического  развития. –Душанбе, 2003. Хамза  Камол. Темурланг. –Душанбе. 2004. 

Турсунова Г.Н. Амир Темур. -Худжанд, 2006, -192 с. 



 

D.Alimova,  B.Ahmedov,  S.S.A’zamxo’jaev,  A.Begmatov,  N.Jo’raev, 



Sh.Ziyodov, H.Ziyoev, D.Ziyoeva, B.Ishakov, S.Mamashokirov, A.Mansur, 

A.Nabiev, Q.Rajabov, U.Uvatov, M.Haydarov, K.Shoniyozov, B.Eshonjonov, 

Z.Qodirov, O.Qoriev, D.G’ulomova kabi tarixchi,  faylasuf, dinshunos, 

islomshunos olimlarimiz tomonidan olib borilayotgan ilmiy izlanishlarni alohida 

qayd etish zarur

1

.       



Amir Temurning davlat boshqaruv tizimining ijtimoiy-huquqiy va siyosiy 

jihatlarini o’rganish bo’yicha ham mamlakatimiz olimlari tomonidan bir qancha 

ilmiy izlanishlar olib borilgan

2

.   



                                                        

1

  Абдуллаев  Р. Миллий  сиёсий  ғоялар  тарихидан. //Инсон  ва  сиёсат, №9, 1991; Абдурахимова  Н.А. 

Колониальная  система  власти  в  Туркестане (вторая  половина XIX-нач. XX вв). Автореф. дис. доктора 

ист.наук.-Т: 1994;  Азамат  Зиё. Ўзбек  давлатчилиги  тарихи: Энг  қадимги  даврдан  Россия  босқинига 

қадар.-Т.: Шарқ, 2000;

 

Алимова Д.А. Джадидизм в Средней Азии. Пути обновления, реформы, борьба за 



независимость.-Т: Ўзбекистон, 2000; Аҳмедов Б. Тарихдан сабоқлар.-Т.: Ўқитувчи, 1994;  Аъзамхўжаев 

С. Туркистон  мухторияти: миллий-демократик  давлатчилик  қурилиш  тажрибаси.-Т.:Маънавият, 2000; 

Бегматов  А. Тарихий  тафаккур  ривожи. //Мулоқот, 1997, №5; Жўраев  Н. Ўзбекистонда  янгиланишлар 

концепциясининг яратилиши, эволюцияси ва амалиётда қўлланилиши. Сиёсий фан. докт. дис. автореф.-

Т.: “Академия”, 2001;  Зиёдов Ш. Ал-Мотуридий ҳаёти ва мероси.-Т.: Абдулла Қодирий номидаги ҳалқ 

мероси нашриёти, 2000;  Зиёев  Ҳ. Тарих-ўтмиш ва келажак кўзгуси.-Т.: Ғ.Ғулом номидаги Адабиёт ва 

санъат нашриёти, 2000; Зиёева Д. Сохта ва  чин  ҳақиқатлар  ёҳуд тарихимизнинг  ўқилмаган саҳифалари 

хусусида. //Тафаккур, 1998, №3; Исхаков  Ф.Б. Национальная  политика  царизма  в  Туркестане (1867-

1917).-Т.: Фан, 1997; Мамашокиров С. Тарихий тафаккур мезони. //Тафаккур, 1999,№4; Мансур А. Имом 

ал-Бухорий  мазҳавби.// Шарқ  машъали, №3-4, 1998; Набиев  А. Мустақиллик  учун  кураш  ёхуд 

парчаланган  Туркистон  тарихи.-Т.: Ёзувчи, 1998; Ражабов  Қ., Ҳайдаров  М. Туркистон  тарихи.-Т.: 

Университет, 2002; Уватов  У. Ал-Ҳаким  ат-Термизий.-Т.: Маънавият, 2001; Ҳайдаров  М. Туркистонда 

совет  ҳокимияти  юритган  сиёсатнинг  маҳаллий  аҳолига  бўлган  таъсири (1917-1924 й.). //ТошДУ 

хабарлари, №1, 1998; Шониёзов К. Ўзбек халқининг шаклланиш жараёни.-Т.: Шарқ, 2001; Эшонжонов Б. 

IX аср  Мовароауннаҳр  маданий  ҳаётида  имом  Ал-Бухорийнинг  мавқеи  ва  унинг  ал-жомеъ  ас-сащищ 

асарида фи=щий масалалар. Ислом тарихи ва манбашунослиги фан.номз.дис.автореф.–Т.: 2001; Қодиров 

З. Имом  Аъзам  ҳаёт  йўли  ва  фиқҳ  усуллари.-Т.: Мовароуннаҳр, 1999;  Қориев  О. Ал-Марғиноний-

машҳур  фиқҳшунос.-Т.: А.Қодирий  номидаги  халқ  мероси  нашриёти, 2000; Ғуломова Д., Никитенко Г. 

Одамларнинг  тарихий  хотираси  социологияни  ўрганиш  объекти  сифатида. //Ижтиомий  фикр. Инсон 

ҳуқуқлари.-2001.-№4. 

2

 Ртвеладзе Э.В., Саидов А.Х. Амир Темур в зеркале мировой науки. – Ташкент, 1999. – С.28-31 Ахмедов 



Б.А. Улугбек и политическая жизнь Мавераннахра первой половины XV в. //Из истории эпохи 

Улугбека. –Ташкент: Фан, 1965. –С.5-66.; Его же. Сохибкирон Темур (узбек, рус ва инглис тилларида). 

Тошкент, 1996.; Его же. Амир Темур дарслари. –Тошкент:Шарк, 2001. –144 с. Хидоятов Г.А. Темур, его 


 

Mavjud ilmiy adabiyotlar va izlanishlar tahlili Amir Temur faoliyatida 



adolat tamoyillarining asoslanishi mustaqil tadqiqot ob’ekti sifatida alohida 

olingan holda o’rganilmaganini ko’rsatadi. Bu tadqiqot mavzuini ilmiy 

o’rganish ob’ekti sifatida tanlab olinishiga sabab bo’ldi. 

Malakaviy bitiruv ishining ilmiy-tadqiqot ishlari rejalari  bilan 

bog’liqligi.  Mazkur bitiruv malakaviy ishi  Namangan davlat  universitetining 

ilmiy-tadqiqot rejasi bilan uzviy bog’liq.  



Bitiruv malakaviy ishining maqsadi.  Amir Temur faoliyatida adolat 

tamoyillarining asoslanishini ilmiy-nazariy jihatdan tahlil etishdan iborat.   



Bitiruv malakaviy ishining vazifalari. 

–  Amir Temur davlatida boshqaruv tizimi va  uning o’ziga  xos  

xususiyatlarini tadqiq qilish; 

–  Temur tuzuklarida ijtimoiy adolat va jazo siyosati masalalarini 

aniqlash; 

–  Ijtimoiy munosabatlarni boshqarishda adolatli toifa tamoyilini tahlil 

qilish; 

–  Amir Temur davlatidagi adolat tamoyilini bugungi  kundagi 

ahamiyatini to’g’ri baholashdan iborat.   

Tadqiqotning metodlari. Ko’zlangan maqsadga erishish, belgilangan 

vazifalarni muvaffaqiyatli hal etishni ta’minlashda ilmiy bilishning: ob’ektivlik, 

sistemalilik,  umumiy  aloqadorlik,  rivojlanish,  vorislik,  milliylik  va 

umuminsoniylik, tarixiylik va mantiqiylikning birligi tamoyillari hamda qiyosiy 

tahlil, analiz va sintez, analogiya, umumlashtirish usullari metodologik asos 

bo’lib xizmat qildi.  

                                                                                                                                                                             

роль в судьбах России и Европы. http://www.asiaforum.uz/index.php.Ибн Арабшах. История Амир Тимура. 

Ачоиб  ал-макдур  фи  таърихи  Таймур. /Автор  перевода  Хайдарбек  Бобобеков. 3-е  издание. –Ташкент, 

2008. -239 с.; Клавихо. Дневник путешествия в Самарканд ко двору Тимура (1403-1406). –М., 1990; Фома 

Мецински. История Темурланга и его приемников. –http://www.vostlit.info/texts.rus; Иоган Шильтбергер. 

Путешествие по Европе, Азии и Африке с 1394 года по 1427 год. /Перевод с старонемецкого Ф.К.Браун. 

–Баку: Элм, 1984. –с.23-31. 


 

Tadqiqotning ahamiyati. Malakaviy bitiruv ishining ahamiyati  unda o’z 

aksini topgan xulosalarning Amir Temur faoliyatida adolat tamoyillarining 

asoslanishini chuqurroq anglab yetishga xizmat qilishi bilan belgilanadi. Ularni 

tadqiq etish konkret mamlakatimiz boshqaruv tizimida sodir bo’layotgan ijobiy 

o’zgarishlarning mazmunini to’g’ri anglashga yordam beradi. Bu o’z navbatida, 

milliy boshqaruv tizimi va uning istiqbolini oldindan ko’ra bilish uchun sharoit 

yaratadi. Ayni paytda, malakaviy bitiruv ishida bayon etilgan xulosalar ushbu 

yo’nalishdagi keyingi tadqiqotlar uchun muayyan nazariy manba bo’lib xizmat 

qilishi mumkin.  

Malakaviy bitiruv ishining  ahamiyati  unda o’z aksini topgan nazariy 

xulosalar va umumlashmalar, konkret amaliy taklif-tavsiyalardan Amir Temur 

faoliyatida adolat tamoyillarining asoslanishini tadqiq etishga qaratilgan 

ijtimoiy-siyosiy,  madaniy-ma’rifiy  tadbirlarni  tashkil  etish,  mustaqillik 

sharoitida tarixiy tafakkurda sodir bo’layotgan keng qamrovli ijobiy 

o’zgarishlarni  ushbu  yo’nalishda  faoliyat  yuritayotgan  uyushmalar, 

jamg’armalarning faoliyati orqali keng jamoatchilik o’rtasida targ’ib va tashviq 

qilish jarayonida, o’rta, o’rta maxsus va oliy ta’lim muassasalarida tegishli 

o’quv kurslarini o’qitishda ham foydalanish mumkinligi bilan belgilanadi. 

Bitiruv malakaviy ishining tuzilishi:  Bitiruv malakaviy ishi hajmi 

60 bet

 

bo’lib, “Kirish”, ikkita bob, to’rtta paragraf, “Xulosa” hamda “Foydalanilgan 



manba va adabiyotlar ro’yxati”dan iborat. 

 

I BOB. AMIR TEMUR DAVLATIDAGI IJTIMOIY ADOLAT 



TAMOYILLARINI O’RGANISHNING NAZARIY-METODOLOGIK 

MASALALARI 

 

1.1.  Amir Temur davlatida boshqaruv tizimi va uning o’ziga xos 

xususiyatlari 

 

Amir Temur siyosat maydoniga kirib kelgunga qadar, ya’ni XIV asrning  



60 yillarida Movarounnahr o’z boshidan siyosiy parokandalik, o’zaro 

kurashlarni o’tkazmoqda edi. Mamlakatning viloyatlarida mustaqillik da’vosini 

ko’tarib chiqayotgan mahalliy sulolalar, chunonchi, Xorazmda so’fiylar, 

Qashqadaryoda barloslar, Xo’jandda jaloirlar, Shibirg’onda naymanlar, Balhda 

amir Husayn, Buxoroda sadrlar, Termiz atrofida sayidlar va hokazo o’zlarini 

hokimu mutlaq deb hisoblab, bir-birlari bilan yovlashib mamlakatning 

butunligiga jiddiy xavf solmoqda edilar. Buning ustiga 1360 yilda katta qo’shin 

bilan bostirib kelgan Mug’uliston xoni Tuqlug’ Temur yurtni vayronaga 

aylantirib, xalqqa og’ir sitamlar o’tkazar edi. Shunday qaltis vaziyatda siyosat 

maydoniga  kirib  kelgan  yosh  Temurbek  oldida  nihoyatda  ehtiyotkorlik,         

aql-zakovat bilan ish ko’rish vazifasi turar edi. Temurbek o’z rejalarini amalga 

oshirish maqsadida 1361yilda Tuqlug’ Temur xizmatiga kiradi va o’z atrofiga 

ishonchli kishilarni to’plab mug’ul bosqinchilariga zarba berishga kirishadi. 

 

Avval Tuqlug’ Temurning o’g’li Ilyosxo’jaga so’ngra Amir Husaynga 



qarshi kurashib g’alabani qo’lga kiritgan Amir Temur 1370 yilda 

Movarounnahrning mutlaq hokimi bo’ldi. 

 

Hokimiyatni qo’lga olgan Amir Temur yurtni obod qilishga, aholi 



turmush tarzini yaxshilashga kirishdi. Avvalo mamlakat poytaxti Samarqandni 

qayta tikladi. Hofizi Abruning so’zlari bilan aytganda, “Temur loydan bo’lgan 

Samarqandni qaytadan toshdan qurdi”. Samarqand shahri ko’chalarini 

kengaytirdi,  bozorlarni  tartibga  soldi,  savdo  timlari,  do’konlar  qurdirib        



10 

 

savdo-sotiqni yo’lga qo’ydi. Samarqand shahrining olti darvozasi qayta tiklanib, 



obod qilindi. 

 

Amir Temur o’zi tug’ilib o’sgan Shahrisabzni ham obod qilib, ko’rkam 



saroylar, chorsu, bozor, hammomlar barpo etdi. 

 

Sohibqiron Qarshi, Buxoro shaharalarini obod qilish maqsadida shahar 



atrofini devorlar bilan mustahkamladi, Saroylar, madrasalar, hammomlar 

qurdirib xalqning sog’ligini, madaniy ahvolini yaxshiladi. 

 

Amir Temur islom dinini rivojlantirishga juda katta e’tibor berdi va din 



peshvolarini qadrladi. Shohi Zinda ansamblini obod etdi, Turkiston shahrida 

Xoja Ahmad Yassaviyga atab maqbara qurdirdi. 

 

Amir Temur avvalo Movarounnahrda Ko’ksaroy, Bo’stonsaroy, Oqsaroy, 



Go’ri Amir maqbarasi, Bibixonim masjidi kabi osmono’par binolarni qurdirdiki, 

bular dunyoda tengsiz me’moriy yodgorliklardir. 

 

Amir Temurning ulug’ maqsadi – Vatanining ozod va obod, xalqining 



boy, badavlat, farovon bo’lishiga qaratilgan. Butun hayoti davomida shu 

maqsadga qat’iy amal qilgan. 

 

U qo’riq va xaroba yerlarga suv chiqarish, buzilgan ko’priklarni tuzatish, 



yangilarini qurish, yo’llar xavfsizligini ta’minlash, savdogarlar, yo’lovchilar 

hayotini, mol-mulkini himoya qilish, musofirxonalar, karvonsaroylar qurish kabi 

katta kuch va mablag’ talab qiladigan eng ma’suliyatli vazifaslarni amalga 

oshirishni davlat ixtiyoriga o’tkazdi.  

 

Sharafiddin Ali Yazdiyning yozishicha sohibqiron Amir Temur yurtni 



obod qilishga hafsalasi nihoyatda bland bo’lgan, ekin ekilishiga yaraydigan biror 

qarich yerni zoe bo’lishiga yo’l qo’ymagan. Obodonchilik yo’lida fidoiy inson 

bo’lgan Amir Temur Turon, Eron, Xuroson va boshqa joylarda yangi yerlar 

ochish, bog’lar yaratish kabi tarixiy tadbirlarni amalga oshirgan. Samarqand, 

Shahrisabz va mamlakatning boshqa viloyatlarida o’nlab kanallar, ariqlar 

chiqartirilib, ekinzorlar, bog’lar barpo qildirilganki, natijada mo’l-ko’lchilik, 

to’qchilik, farovonlik yuzaga kelgan. 


11 

 

 



Amir Temurning obodonchilik ishlariga qanchalik katta ahamiyat 

berganligini Xurosondagi Murg’ob daryosidan 20 ta kanal qazdirib sug’orilishi 

qiyin bo’lgan yerlarga suv chiqarganligidan, yoki tog’li Qorabog’da bo’lib 

turgan paytida uzunligi 60-70 km keladigan Barlos kanalining qazilganligi, 35-

40 km uzunlikdagi Baylokon kanali qazilganligi, 30-35 km uzunlikda Qobul 

yaqinidagi G’urbon daryosidan chiqarilgan kanallaridan ham bilish mumkin. 

 

Amir Temur o’z mamlakati poytaxti bo’lgan Samarqand shahrini obod va 



ko’rkam qilishga nechog’lik katta e’tibor qaratilganligini u yaratgan chorbog’lar 

misolida yanada yaxshiroq bilish mumkin. 

 

Bu chorbog’lar – Bog’i nav, bog’i jahonnamo, bog’i taxta qoracha, bog’i 



behisht, bog’i davlatobod, bog’i naqsh jahon, bog’i amirzoda Shohruh, bog’i 

bo’ldu, bog’i dilkusho, bog’i shamol, bog’ zog’on, bog’i baland, bog’i chinor, 

bog’i maydon va hokazo. 

 

Ayniqsa Samarqand  shuhratini  olamga yoyish maqsadida uning atrofida 



yettita yo’ldosh shaharcha bunyod ettiradi va ularga Yevropa va Osiyodagi eng 

mashhur shaharlarning nomini beradi. Bular Bog’dod, Damashq, Misr, Sheroz, 

Sultoniya, Parij, Madrid va boshqalar. 

 

Xulosa  shuki,  Movarounnahrning  Samarqand,  Qarshi,  Shahrisabz, 



Buxoro, Toshkent shuningdek Qobul, Hirot, Hindiston va boshqa Sharq 

mamlakatlarida bugungi kungacha o’z  salobati va chiroyini ko’z-ko’z qilib 

kelayotgan noyob obidalarning bunyod etilishida, shu o’lkalarda xalq turmush 

tarzini yaxshilanishida sohibqiron Amir Temurning xizmatlari buyukdir.  

 

O’zbekiston Respublikasining birinchi Prezidenti Islom Karimov, - 



“Kimki o’zbek nomini, o’zbek millatining kuch-qudratini, adolatparvarligini, 

cheksiz imkoniyatlarini, uning umumbashariyat rivojiga qo’shgan hissasini, shu 

asosda kelajakka ishonchini anglamoqchi bo’lsa, Amir Temur siymosini eslashi 

kerak,”


1

  - deb ta’kidlaydilar. Bu bejiz emas albatta. O’zbekiston mustaqillikka 

erishgach O’zbekiston Respublikasining birinchi Prezidenti Islom Karimovning 

Amir Temur haqida aytgan fikrlariga amal qilib yurtni obod qilishga kirishildi. 

                                                        

1

 Karimov I.A. Yangicha fikrlash va ishlash – davr talabi. 5-jild. Т.: O’zbekiston, 1997. –B. 177.  



12 

 

O’zbekistonda qurilayotgan go’zal binolar, madaniy-ma’muriy inshooatlar, o’z 



chiroyi, ko’rkini ko’z-ko’z qilib turgan bog’lar buning yorqin misolidir. 

Jumladan, Navoiy shahrida yaratilgan so’lim bog’, yoshlar dam oladigan 

istirohat maskani ham buning isbotidir. 

Temur davlat boshqaruvida, ichki va tashqi siyosatda asosan o’z 

qo’shinlariga suyanganligi sababli harbiy islohotga, ya’ni qo’shin boshliqlarini 

tanlash, lashkar qismlar, ularning joylashishi, askarlarning qurollanishi va harbiy 

intizom masalalariga keng e’tibor bergan. U qo’shinlarini o’nlik, yuzlik, minglik 

kabi askariy birikmalarga bo’lgan. Uning uchun har bir askar jang qilish 

uslublarini yaxshi bilishi farz hisoblagan. Amir Temur lashkarlarga ham katta 

e’tibor berib, ular nizomni qat’iy bajarishi, jangda ayovsiz va dovyurak bo’lishi, 

dushmanga yumshoq muomalali va adolatli bo’lishi lozim deb hisoblardi. Ibn 

Arabshohning yozishicha, Temur askarlari ichida taqvodor, saxovatli, xudojo’y 

kishilar ko’p bo’lgan. Ular bechoralarga xayru ehson ko’rsatish, boshga og’ir 

kunlar tushganda yordam qo’lini cho’zish, asirlarga yumshoq muomalada 

bo’lish va ularni ozod etishga odatlanganlar. Amir Temur doim jangda jasorat 

ko’rsatgan amirlar va askarlarga alohida e’tibor bilan qaradi. Natijada 

Sohibqiron uyushqoqlik hukm surgan yuz minglik qo’shinlari ichida intizomni 

mustahkamlash bilan o’z davlatining poydevori bo’lgan qo’shin tuzishga 

muvaffaq bo’ldi. 

O’zbekiston tarixida Amir Temur va Temuriylar davri alohida, salmoqli 

o’rin egallaydi. Amir Temur jahon tarixida buyuk, qudratli va gullab yashnagan 

davlat barpo etgan sarkarda va davlat arbobi hisoblanadi. Uning bunyod ettirgan 

me’morchilik  obidalari  qurdirgan asora-atiqalari  hozirgi  kunda  ham 

Vatanimizning ko’rkiga ko’rk, husniga husn qo’shib turibdi.  

Amir Temur shaharlarni tiklash va obodonlashtirish ishiga hokimyat 

tepasiga kelishi bilanoq astoydil kirishdi. Masalan, 1371-1372 yillarda poytaxt 

Samarqandning buzulib ketgan hisori (qal’a) va uzunligi 70 chaqirim atrofida 

bo’lgan  devorini   tiklatdi.  o’shanda  Shahriston  (tashqi  shahar)  va  uning              

6 darvozasi (Shayzoda Ohanin, Feruza, So’zangaron, Korizgoh, Chorsu) ichida 


13 

 

4 qavatli 2 ulkan saroy Ko’k saroy va Bo’ston saroy bunyod etildi, shahar 



ko’chalari va bozorlari obod qilindi. Shohi Zindada o’lja oyi (o’ljoy Turkon 

og’a) Tug’liq tegin, Qutlug’ Turkon og’a Shirinbeka maqbaralari, xonaqoh va 

chortoq qurildi. Temurning rag’bati bilan Samarqand Chorsusida Tim va 

shaharning u boshidan bu boshigacha kesib o’tgan shoh ko’cha Ruhobod 

maqbaralari ham qurildi.

8

        



Amir Temur davridagi davlat tizimi, boshqaruv tartiblari, diplomatik 

munosabatlar, davlatlar bilan o’rnatilgan do’stona munosabatlar ishlab chiqarish 

va savdo-sotiqning rivojlanishiga yaxshi shart-sharoitlar yaratilgan. Amir Temur 

ilm fan ahliga g’amxo’rlik ko’rsatganligi, uning tarix oldida buyuk siymo 

ekanligidan dalolat beradi. Amir Temur buyuk sarkarda bo’lgan, buni uning 

harbiy yurishlari vaqtidagi olamshumul g’alabalarida ham ko’rishimiz mumkin. 

Irodali, uzoqni ko’ra biluvchi va mard inson bo’lgan. Harbiy sa’nat tarixi Amir 

Temurni jahonning eng buyuk sarkardalaridan biri sifatida tan oladi. Harbiy 

qo’mondonga beriladigan eng xolis baho uning janglarida erishgan yutuqlari  

hisoblanadi. Uning harbiy qo’shin tuzilishi va harakat olib borishi bo’yicha 

o’ziga xos ko’rinishga ega bo’lib, u o’zidan avvalgi harbiy sohadagi yutuqlardan 

foydalangan holda ko’pgina o’ziga xos muhim jihatlarni o’zida aks ettirgan. 

Amir Temur sanoat va hunarmandchilik rivojlanishiga alohida e’tibor bergan. 

Amir Temur taraqqiyparvar an’analarga asoslangan davlat boshqaruvi joriy 

qilgan. U quruq hokimiyatdan qonuniylik hokimiyatini ustun qo’ygan holda, 

siyosiy va hududiy to’qnashuvlarda ustalik bilan ish olib borgan. U o’zida har 

tomonlama yuksak qobiliyatlarni mujassamlashtirish bilan birga eng zamonaviy 

yutuqlar va ijobiy xususiyat hayotga tadbiq etishga harakat qilgan. U 

Samarqandga olimlar, buyuk mutafakkirlar, faylasuf, tarixchi, arxitektor, 

rassomlar, hattotlar va boshqa sohalarning yetuk vakillarini to’plashga muyassar 

bo’lgan. U mamlakat iqtisodiyotini yaxshilash uchun savdo yo’llari, bozorlar, 

yo’llar va boshqa inshootlarni qurdirgan. Ishlab chiqaruvchilar va savdogarlar 

uchun shart-sharoit yaratib bergan. Bu sohaning har tomonlama rivojlanishiga 

                                                        

8

 Аxмедов Б. Амир. Темурнинг тарихдаги ўрни. Мулоқот, 1996 № 5. –Б. 4,9. 



14 

 

harakat qilib. Mamlakatning turli joylarida sug’orish inshootlari, suv omborlari, 



hovuzlar qurilgan, ekin maydonlarini suv bilan ta’minlash ishlari tartibga 

solingan.  

Sohibqiron Amir Temur taniqli davlat arbobi sifatida davlatni boshqarish, 

davlat xizmatchilarining huquq va vazifalari, ularning axloqiy fazilatlariga doir 

dolzarb muammolarni hal qilishga uringan. Davlat qurilishi sohasida: “Davlat 

agar dinu oyin asosida qurilmas ekan, to’ra-tuzukka bog’lanmas ekan, unday 

saltanatning shukuhi, qudrati va tartibi yo’qoladi. Bunday saltanat yalang’och 

odamga o’xsharkim, uni ko’rgan har kimsa, nazarini olib qochadi. Yoxud kasu 

nokas tap tortmay kirib chiqadigan tomsiz, eshigi-to’sig’i yo’q uyga 

o’xshaydi”

1

,  - degan o’gitni bayon qilib, har bir davlat rahbari o’zining 



saltanatini, birinchi navbatda, qonun-qoidalar asosida qurishi, bu qonun-

qoidalarning fuqarolar tomonidan tan olinishini ta’minlab, ularning bajarilishi 

yo’lida xizmat qilishi lozimligini uqtiradi. Demak, hukmdor davlat, xalq uchun 

xizmat qilishi kerak degan g’oyani ilgari suradi. 

Davlatni boshqarish masalasiga kelganda esa, birinchidan, kengash; 

ikkinchidan, mashvaratu maslahat; uchinchidan, qat’iy qaror, tadbirkorlik va 

hushyorlik; to’rtinchidan, ehtiyotkorlik bilan ish yuritish nihoyatda katta 

mas’uliyat talab qilishini, uni o’zboshimchalik bilan emas, xalq qalbiga quloq 

solish orqali oqilona boshqarish zarur ekanligini ko’rsatadi. Ayniqsa, 

mamlakatni boshqarish ishlarini tashkil etishda davlat vazirlarining o’rni katta 

ekanligini anglagan Amir Temur, sulton, avvalo, adolatpesha bo’lsin, o’z 

atrofida insofli, adolatli vazirlar saqlasin, toki podshoh zulm qilsa, odil vazir 

uning chorasini topsin. Agar vazir zolim bo’lsa, ko’p o’tmay saltanat uyi 

qulaydi, deb uqtirgan holda “adolatli vazirlar davlat ustunidir” degan g’oya 

asosida ish olib boradi. 

Amir Temur davlatni boshqarishda vazirlar, amirlar va viloyat voliylariga 

alohida ahamiyat bergan. Vazir bo’lgan kishi quyidagi to’rt sifatga ega 

bo’lishini ta’kidlaydi: 

                                                        

1

 Temur tuzuklari. – Т.:  “Sharq”, 2005. –B. 66-67.   



15 

 

birinchisi, asillik, toza nasllilik; 



ikkinchisi, aql, farosatlilik; 

uchinchisi,  sipohi  raiyat  ahvolida  xabardorlik,  ularga  nisbatan 

xushmuomalalik; 

to’rtinchisi, sabr-chidamlilik va tinchliksevarlik

1



Amir Temur vazirning nasl-nasabining tozaligi va asilligiga e’tibor berar 



ekan, nasli toza vazir davlat ishlarini boqarishda to’g’rilik  va adolatlilik 

yo’lidan borishini ta’kidlaydi. Toza naslli vazir davlatning moliyaviy va mulkiy 

ishlarini tartibga keltiradi. Sipohiylarga ham, oddiy xalq vakillariga ham hurmat 

bilan qarab, hushmuomalalik qiladi. Birovdan ayb qidirmaydi. Hukmdorning 

fikricha, nasli toza, aqli raso, xalqchil va sabrli, vazmin kishi mas’uliyatli bo’lib 

davlat ishlarida adolatli ish olib boradi, o’z mansabini suiste’mol qilmaydi. 

Agar vazirlik darajasiga nasli toza bo’lmagan hasadgo’y, gina-kek 

saqlovchi, qora ko’ngilli, oddiy xalq vakillariga jarb-zulm qiluvchi kishi 

ko’tarilsa, hokimiyat tez orada inqirozga uchrashi aniq bo’ladi. 

“Temur tuzuklari”da Amir Temur davlatini yetti vazir boshqargani haqida 

gap boradi.  

1.  Mamlakat va raiyat vaziri. Bu vazir mamlakatning muhim ishlarini, 

kundalik muammolarini, raiyat ahvolini, viloyatlardan olingan hosil, soliq, 

o’lponlar, ularni taqsimlash, kirim-chiqimlarni, mamlakatning obodonligi va 

aholining farovonligini ma’lum qilib turgan; 

2.  Sipoh bo’yicha vazir. Sipohiylarning maoshlari va tanholarini boshqargan, 

parokandalikka tushib qolmaslik uchun doimo sipoh ahvolidan podshohga xabar 

berib turgan; 

3.  Egasiz qolgan, o’lib ketgan va qochib ketganlarga tegishli mol-mulkni 

boshqargan, zakot va bojlarni to’plagan; 

4.  Sarkori xosa, saltanat ishlarini yurituvchi vazir. U butun saltanat 

idoralarining kirim-chiqimlari, xazinadan sarf qilinadigan xarajatlar, shuningdek 

otxona xarajatlaridan ogoh bo’lgan;  

                                                        

1

 Temur tuzuklari. – Т.:  “Sharq”, 2005. –B.89-90. 



16 

 

 5,6,7 vazirlar sarhadlar va tobe mamlakatlarga tegishli ishlarni boshqaruvchi 



hay’atdan iborat bo’lgan

1



Amir Temur “Tuzuklar”ida ta’kidlaganidek, davlatlarni zabt etish, davlatni 

boshqarish, barqarorligi va rivoji uchun quyidagi 12 qoidaga tayanishni lozim 

bilgan: 

1. Har yerda va har vaqt Islom dinini quvvatlab, Muhammad mustafoning 

shariatiga dunyoda rivoj berish; 2. o’n ikki tabaqa va toifadagi kishilar bilan ish 

ko’rib, davlat, saltanat ustunlarini o’shalar bilan mustahkamlash; 3. Maslahat, 

kengash, tadbirkorlik, faollik va hushyorlik-ehtiyotkorlik bilan ish ko’rib, do’stu 

dushman bilan murosayu madora qilish; 4. Davlat ishlarini saltanat qonun-

qoidalariga asoslangan holda boshqarish; 5. Amirlar va sipohiylarni martaba va 

unvonlar bilan mukofotlab, hushnud etish; 6. Adolat va insof bilan ish yuritish; 

7. Ulamoyu mashoyix, oqilu donolar, muhaddislar, xabarchilarning izzatu 

hurmatlarini joyiga qo’yish; 8. Azmu jazm bilan ish tutib, boshlangan ishni 

oxiriga yetkazish; 9. Raiyat ahvolidan ogoh bo’lish, ulug’larini og’a qatorida, 

kichiklarini farzand o’rnida ko’rish; 10. Turku tojik, arabu ajamning (barcha 

xalqlar va millatlarning) turli toifa va qabilalardan bo’lgan kishilarni teng ko’rib, 

ularning hurmatini joyiga qo’yish; 11. Farzandlar, qarindoshlar, oshna-og’ayni, 

qo’shnilar va do’stlarni unutmaslik, holidan xabar olish; 12. do’stu 

dushmanligiga qaramay, har joyda sipohiylarni hurmat qilish

2

.   


Bulardan tashqari mamlakatning obodonchiligini ta’minlash, madaniy-

ma’rifiy rivojlaniish uchun katta-kichik har bir shahar, har bir qishloqda masjid, 

madrasa,  hokimlar uchun saroy,  huquq-tartibotchilar  uchun qozixona, 

kambag’al yetim-esirlarga ovqat beriladigan g’aribxonalar qurdirib, kasallar 

uchun shifoxonalar soldirib, ularda ishlash uchun tabiblar tayinlagan va 

o’zining “Tuzuklari”da qayd etilgan ana shu talablarni kelgusi hukmdorlar 

o’zlarining dillariga jo qilishlarini nasihat qilgan. Amir Temur jon taslim 

qilish oldidan: “Millatning dardiga darmon bo’lmoq, vazifangizdir. Zaifalarni 

                                                        

1

 Temur tuzuklari. – Т.:  “Sharq”, 2005. –B.103-104.   



2

 Temur tuzuklari. – Т.:  “Sharq”, 2005. –B.62-63.   



17 

 

qo’ring, yo’qsullarni boylar zulmiga  tashlamang. Adolat va ozodlik 



dasturingiz, rahbaringiz bo’lsin”

1

, -  deya vasiyat qilgan edi. 



Amir Temur avlodlarga davlat qurish, uni boshqarish, xo’jalik ishlarini 

yuritish, harbiy yurishlar uyushtirish, fan va madaniyatni rivojlantirishga 

homiylik  qilish,  xalqning  ijtimoiy  turmushini  yaxshilash,  mamlakat 

obodonchiligini ta’minlash, kabi bir qator ishlarning xulosasi bo’lgan qomusiy 

asar – “Temur tuzuklari”ni meros qilib qoldirdi.  

“Biz hazrati Temurni buyuk bunyodkor deb boshimizga ko’taramiz. Ro’yi 

zaminning sayqali bo’lmish Samarqandda, Shahrisabz, Buxoro, Toshkent va 

Sohibqiron qurgan bepoyon saltanatning boshqa hududlarida bunyod etilgan 

nodir me’moriy obidalar, tengsiz bog’u-rog’lar Temurbek bobomizga xos 

amaliy shijoat samarasidir”

2

.   Darhaqiqat, Amir Temur yer yuzidagi ko’plab 



parokanda mamlakatlar, elatlarni adolatli saltanat tug’i ostida birlashtirar ekan, 

boshqa sohalarda bo’lgani kabi,  markazlashgan davlatning obodonchiligiga 

ham juda katta e’tibor berdi.  

 

Zarafshon vodiysida o’nlab sug’orish tarmoqlari, obod shahar va 



qishloqlar, ko’rkam bog’u rog’lar barpo etdi. Har bir shaharda masjidlar, 

madrasalar, xonaqolar, yo’lovchi musofirlar uchun yo’l ustida rabotlar, daryolar 

ustida ko’priklar, bemorlar uchun shifoxonalar, qolaversa, ijtimoiy soha uchun 

zarur bo’lgan hamda millat tafakkurini yuksaltirishda xizmat etgan ulug’vor 

imoratlar bunyod etishga rahnamolik qildi. “Yana amr qildimki, xarob bo’lib 

yotgan yerlarda korizlar qursinlar, buzilgan ko’priklarni tuzatsinlar, ariqlar va 

daryolar ustiga (yangi) ko’priklar qursinlar, yo’l ustida har manzilgohga rabotlar 

qursinlar

3

…  Yana  amr  etdimki,  katta-kichik  har  bir  shahar,  har  bir  qishloqda  



masjid, madrasa va xonaqohlar bino qilsinlar, faqiru miskinlarga langarxona 

(g’aribxona) solsinlar, kasallar uchun shifoxona qurdirsinlar va ularda ishlash 

uchun tabiblar tayinlasinlar. Har bir shaharda dor ul-amorat (hukmdorlar saroyi), 

                                                        

1

 Амир Темур ўгитлари. – Т.: Наврўз, 1992. –Б.61. 



2

 Каримов И.А. Амир Темур ҳақида сўз. –Т.:Ўзбекистон, 1996. –Б.25. 

3

 Темур тузуклари. – Т.:  Ғ.Ғулом, 1991. –Б. 99. 



18 

 

va dor ul-adolat (qozixona, adolat uyi) qursinlar”



1

. Bulardan ko’rinib turibdiki, 

inson barkamolligi, xalq faravonligi uchun zarur bo’lgan biror soha Amir Temur 

e’tiboridan chetda qolmagan. 

 

Xulosa qilib aytganda, o’zbek davlatchiligi tarixida yuksalish va 



taraqqiyot bosqichlari nihoyatda ko’p va rang-barang. Biroq Amir Temurning 

davlatchilik instituti shu taraqqiyotning cho’qqisida turadi. Demoqchimizki, 

markazlashgan, takomillashgan, qonun va ijtimoiy adolatga asoslangan davlat 

boshqaruv tizimi barpo etildi. Bunday davlat boshqaruvi hali dunyoning biron-

bir  mintaqasida shakllanmagan edi.  O’zbekiston Respublikasining birinchi  

Prezidenti I.Karimov ta’kidlaganidek, Amir Temur davlati haqiqatda ham katta 

kuch va qudratga ega edi. Ammo Sohibqiron o’z davlatini aql-zakovat bilan, 

huquqiy demokratik qonunlar asosida, dunyoviy va shar’iy qadriyatlarga tayanib 

boshqardi. U kishining bizgacha yetib kelgan “davlat  ishlarining  to’qqiz 


Download 327,58 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish