O’zbekiston Respublikasi Axborot Texnologiyalari va Kommunikatsiyarini Rivojlantirish Vazirligi

O’zbekiston Respublikasi Axborot
Texnologiyalari va Kommunikatsiyarini Rivojlantirish Vazirligi

Muhammad Al-Xorazmiy Nomidagi
Toshkent Axborot Texnologiyalari
Universiteti Samarqand Filiali
“Telekommunikatsiya injiniring” kafedrasi
“ Optik aloqa tizimlar” fanidan



Laboratoriya ishi № 5-6

Bajardi: TTKT 404-19-guruh talabasi:

Soatov Otabek
Qabul qildi : Bolbekov.M.A
SAMARQAND 2022
5-Labarotoriya ishi

1. 
   Dispersiyaning qanday turlarini bilasiz?
   
2. 
   To‘lqin uzatgichning xossalari bilan bog‘liq dispersiyani tavsiflang.
   

Modalararo dispersiya

Modalararo dispersiya tola bo‘ylab modalarni turli yo‘nalishlarda turli vaqtda tarqalishi bilan bog‘liq. Ko‘p modali tolaga sonli apertura burchagi chegarasida bir necha ruxsat etilgan modalar kiritilishi mumkin.

Ularni hammasi turli yo‘nalishlarda tarqaladi va uzatuvchi manbadan qabul qilgichga turli vaqtlarda yetib keladi. 1-rasmda quyi tartibli moda 2 ta qaytishga ega bo‘lsa, yuqori tartibli moda tolaning shu kesimida 7 ta qaytishga ega. Natijada yuqori tartibli moda energiyasi quyi tartibli moda energiyasiga qaraganda kechikadi. Qabul qilingan impulslar yig‘indisida bir impulsni qo‘shni impuls intervaliga tushishidan qo‘shni impuls xato qabul qilinadi. Modalararo dispersiya ko‘p modali uzatish tizimlarining kamchiligi hisoblanadi. Bu turdagi dispersiya buzilishlarini bir modali tolalarni qo‘llash orqali bartaraf etish mumkin. Chunki undan faqat bitta asosiy moda uzatiladi.
Xromatik dispersiya
Xromatik dispersiya ham dispersiyaning boshqa turlari kabi impulslarni kengayishi tufayli hosil bo‘ladigan buzilishlarga olib keladi. Xromatik dispersiyani material va to‘lqin uzatuvchi (tola) dispersiyalarining yig‘indisi tashkil etadi:
D_x= D_m+ D_t.