O’zbek Adabiyoti tarixi: Eng qadimgi adabiy yodgorliklar


Keyingi mavzu: “XIV-XV asr adabiyoti namoyondalari”



Download 140,18 Kb.
bet4/39
Sana11.01.2017
Hajmi140,18 Kb.
#14
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   39
Bilga xoqon bitiktoshi. Bu bitiktoshni ham N.M.Yadrintsev topgan. U Kul tigin bitiktoshidan 1 km janubi-g’arbga o’rnatilgan. Uning bo’yi 3 m 45 sm, eni 1 m 72 sm, qalinligi 72 sm. Bu bitiktosh 80 satrdan iborat. Unda “Kultigin” bitigtoshidagi 41 satr takrorlangan. “Bilga xoqon” bitigi ham Yo’’lug’tegin qalamiga mansub bo’lib, unda ham qahramonlik va vatanparvarlik g’oyasini ulug’lash asosiy o’rin tutadi. Bitikdagi voqealar Bilga xoqonning yoshiga bog’liq holda davriy izchillikda ifodalangan. Qahramon 17, 18, 22, 26, 27, 30, 31, 33, 34, 40 yoshidagi voqealarni eslatadi.Voqealar Bilga xoqonning 17 yoshida Tang’ut taraflarga lashkar tortishi bilan boshlanadi. Mana g’alaba ifodasi: “Tang’ut xalqini yengdim, o’g’lini, bor narsasini, yilqisini, mol-mulkini oldim”. Bu Bilga xoqonning dastlabki g’alabasi edi. Matn mavzusi harbiy sohaga aloqador. Ushbu obidada parallelism, qiyoslashlar,so’zlar takrori asosiy o’rin tutadi. Bitiktoshdagi voqealar tizimini shunday guruhlash mumkin:
1.Qahramonning muayyan yoshi;
2.Voqea sodir bo’lgan joy;
3.Voqeaning mohiyati;
4.Natija.

  Irq bitigi (“Ta’birnoma”). Bu bitik she’riy usulda bo’lib runiy yozuvda qog’ozga yozilgan. Uni vengr olimi A. Steyn Sharqiy Turkistondagi Dunxua manzilidan 1907 yilda topgan.

Bitikda parchalar:   
 Quzg’unni daraxtga bog’ladi.
“Qattiq bog’la, yaxshiroq bog’la”, deyishadi.
Bilib qo’ying: bu – yomon.

“Yigit lochin patina qo’lga kiritdi,


Patli qalpog’ing qutlug’ bo’lsin”, deyishdi.
Bilib qo’ying: bu – yaxshi.

“Men – kiyik o’g’liman,


O’tsiz, suvsiz qanday yashayman?
Qanday yuraman?”, deydi.
Bilib qo’ying: bu – yomon.

Yuqorida osmon eshitdi,


Pastda inson xabar topdi.
Men shunday kuchliman, deydi.
Bilib qo’ying: bu – yaxshi.

Ongin bitigi. Mo’g’ulistonning Kosho Saydan vodiysidan topilgan. Kimga atalganligi aniq ma’lum emas. Ba’zi fikrlarga qaraganda, Eltarish xoqon va uning xotini Elbiyga xotun sharafiga qo’yilgan (735 yil); boshqa fikrga ko’ra Qopag’on xoqonga (691-716), yana boshqa bir ma’lumotga (J.Klonson) qaraganda Bilga xoqonning harbiy boshliqlaridan Alp Eletmish (taxminan 731 yilda o’lgan) sharafiga qo’yilgan. Obida 1892 yilda V.V. Radlov va 1957 yil J.Klonson tomonidan (inglizcha tarjimasi va tadqiqot bilan) nashr qilingan.



Download 140,18 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   39




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish