O‘quv reja va dastur (V-IX sinf) Toshkent-2011 Tuzuvchi

Kirish. 1 soat

Geografiya bilim manbalari bilan qanday ishlash kerak.

Geografiya uning tarmoqlari haqida tushuncha. Geografiya tabiatini bilish, undan foydalanish, muhofaza qilishdagi ahamiyati. Boshlang`ich tabiiy geografiya kursida nimalar o`rganiladi?

Yer qanday o`rganilgan? 4 soat

Geografiya bilimlarini o`sishi. Qadim zamonlarda kishilar Yer haqida nimalarni bilishgan? Yerning shakli haqida buyuk allomalarning xizmatlari. Qadimgi yunonistonlik Eratosfen, vatandoshlarimiz Ahmad-Farg`oniy, Muhammad al-Xorazmiy, Abu Rayhon Beruniy tatqiqotlari. Yerning sharsimon shaklida ekanligini isbotlash. Qit`alar va okeanlarning kashf etilishi. G`arbiy yarim shar haqida Abu Rayhon Beruniy fikrlari. Geografiya va tabiatdan foydalanish.

Hozirgi zamon geografik tatqiqotlari ilmiy sayohatlarning samolyot, fazo kemalaridan olingan fotosuratlarning ahamiyati. Geografik bilimlarning xalq xo`jaligi turli sohalarida qo`llanilishi. Tabiatning stixiyali hodisalari, ularni oldini olish, dovul, zilzlila, do‘l, suv toshqini, sunami kabi tabiiy ofatlarni oldindan aytib berish, ularga faol ta`sir ko‘rsatish va ulardan himoyalanish yo`llarini ishlab chiqish. Ayniqsa, tabiatdan foydalanishdan, atrof-muhitni muhofaza qilishda geografik bilimlarning zarurligi.

1- Amaliy ish: Ob-havoni, suvlarni, o`simlik va hayvonot dunyosini mavsumiy o`zgarishlarini quyoshning tush vaqtida ufqdan balandligini har oyning 20 va 5 kunlarida va kun uzunligining o`zgarishini kuzatish. “Tabiat o`zgarishlarini” kuzatuv daftarini tutish. Ob-havoni kuzatish daftarini yuritish. Yarim sharlarning yozuvsiz xaritalariga F.Magellan, X.Kolumb va Nosir Xisrovning sayohat yo`llarini chizish.