Олий ва ўрта таълим махсус таълим вазирлиги мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон миллий университети иқтисодиёт факултети сиртқи таълим

ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИ
ОЛИЙ ВА ЎРТА ТАЪЛИМ МАХСУС ТАЪЛИМ ВАЗИРЛИГИ


МИРЗО УЛУҒБЕК НОМИДАГИ ЎЗБЕКИСТОН МИЛЛИЙ УНИВЕРСИТЕТИ


ИҚТИСОДИЁТ ФАКУЛТЕТИ СИРТҚИ ТАЪЛИМ

“ИҚТИСОДИЁТ (ТАРМОҚЛАР ВА СОХАЛАР БЎЙИЧА)”

Йўналиши 2-ОТ 4-курс ўзбек гурух талабаси

Aшуров Xуршид Бахрамович

Давлат бюджети ва ғазначилик фанидан
Мавзу: Давлат бюджети харажатларининг таснифи ва моҳияти

МУСТАҚИЛ ИШИ


Тошкент-2022
Режа
Кириш

1. 
   Давлат бюджети харажатларининг моҳияти.
   
2. 
   Давлат бюджети харажатларининг таснифи.
   

3. Ғазначиликда давлат бюджетидан маблағ олувчиларнинг харажатларини амалга ошириш.
Хулоса ва таклифлар.
Адабиётлар рўйхати
Кириш
Ўзбекистон Республикасида мустақиллик йилларидан эътиборан, молия, банк, солиқ тизимдаги бошланган ислоҳотлар давом этиб келмоқда. Бугунги кунда бюджет-солиқ сиёсати борасида олиб борилаётган ўзгаришларнинг марказида бюджет даромадларининг ва харажатларининг мувофилигини таъминлаш ҳамда уларнинг самарадорлигини ошириш масалаларини ҳал этиш тақозо этилаётган муҳим масаладир. Зеро, иқтисодиётнинг эркинлашуви ва ислоҳотларнинг чуқурлашуви жараёнида бюджетсолиқ тизимини ҳам мунтазамтакомиллаштириб боришни тақозо этди.
Республикамиз биринчи президенти И.А.Каримов таъкидланганларидек, “Иқтисодиётни ўсиш суръатларини таъминланган ҳамда молиявий барқарорликка эришган ислоҳотлар ҳозирги даврда давлат молияси ва айниқса, бюджет тизими барқарорлигини мустаҳкамлашда муҳим стратегик вазифа ҳисобланади.” (Каримов И.А. Ўзбекистон буюк келажак сари.Т.Ўзбекистон, 1998 йил.)
Бозор иқтисодиётига ўтиш даврининг характерли томони шундан иборатки, молиявий ресурсларнинг жумладан, давлатнинг молиявий ресурсларининг чекланганлигидир. Чунки, давлат бюджети маблағлари республикамизда бозор иқтисодиётига ўтиш дарстурларини маблағ билан таъминлашнинг асосий манбаси ҳисобланади.
Ўзбекистонда давлат молиясида ислоҳотларни амалга ошириш, хусусан давлат бюджетининг ғазна ижросига ўтказиш учун Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамасининг 2002 йил 26 апрелдаги 144-сонли “Давлат молиясини бошўқаришни ислоҳ қилиш лойиҳасини жорий қилиш ва тайёрлаш чоралари тўғрисидаги” Қарори асос бўлди.
Кейинги босқичда унинг ҳуқуқий асосларини яратиш ишлари олиб борилди. 2004 йил 26-августда Ўзбекистон Республикасининг “Давлат бюджетининг Ғазна ижроси тўғрисида”ги Қонуни қабул қилинди.
Ғазначилик – давлатнинг молиявий ресурсларини бошқаришнинг янги усули бўлиб, давлат бюджетининг барча даромадаларини ягона ҳисоб варақага киритиш ва харажатларини ушбу ҳисобварқадан тўлашдан иборат.
Давлат бюджетининг Ғазна ижросига ўтказиш учун эксперимент дастлаб 2005 йил 1 июндан Тошкент шаҳридаги айрим республика ташкилотлари ва Самарқанд вилоятининг туманларида амалга оширилди. Бунда ғазначилик бюджетдан маблағ олувчиларнинг 4 гуруҳ харажатлари бўйича товар етказиб берувчилар билан тузилган шартномларни рўйхатдан ўтказиш ва шулар асосида тўловлари амалаг оширилишини назорат қилиш функцияларини амалга оширарди. Ғазначилик тизимини жорий этишнинг 2 босқичи 2006 йил 3 августдан Самарқанд вилоятида амалга оширилди. Бунда ҳудудий ягона ҳисоб варақа жорий этилиб бюджетдан маблағ олувчиларнинг барча харажатлари тўлови бўйича назорат ўрнатилди.
2007 йил 1 октябрдан бошлаб республикамизнинг барча ҳудудларида ҳудудий ягона ғазна ҳисоб рақамини жорий этиш кўзда тутилган. Кейинчалик республикамиз бўйича ягона ғазна ҳисоб рақамини жорий қилиниши белгилаб қўйилган.

1.