Оb’ekt deganda har XIL xossa va xususiyatlarga EGA bo’lgan tabiatning biror elementi tushuniladi. Оb’ekt nima? Model – biror ob’ekt(original)
Sana 08.07.2022 Hajmi 1,63 Mb. #756123
Bog'liq
1 maruza mat mod fani(Lotin)
Matematik usullar va modellar fanining asosiy maqsad va vazifalari nimalardan iborat? Оb’ekt deganda har xil xossa va xususiyatlarga ega bo’lgan tabiatning biror elementi tushuniladi.
Model – biror ob’ekt(original)ning ba’zi bir xususiyatlarini o’z ichiga olgan va uning o’rnida foydalaniladigan yangi bir ob’ektdir. Original va modellar Matematik model va matematik modellashtirish nima? Matematik modellashtirish jarayoni qanday asosiy bosqichlardan iborat? 1-bosqich. Ob’ektni o’rganish.
2-bosqich. Matematik model qurish.
3-bosqich. Modelni echish usulini tanlash yoki ishlab chiqish.
4-bosqich. Tanlangan yoki ishlab chiqilgan echish usuli algoritmi asosida dastur tuzish.
5-bosqich. Natijalar olish hamda ularni tahlil qilib,xulosalar qilish.
Matematik modellashtirish jarayonini sxematik ko’rinishda qanday ifodalash mumkin? Masala. Maymun palma daraxtidagi bananni olmoqchi. Maymun yong’oqni qanday otganda u bananga tegadi va banan yerga tushadi? Мasalaning tahlili: Berilgan boshlangich ma’lumotlar etarlimi? Мasala echimga egami? Masalaning echimi yagonami? Faraz qilamiz: Yong’oq va bananlarni materia ; nuqta deb hisoblaymiz; Maymun turgan joydan palma daraxtigacha bo’lgan masofa aniq ; Maymun bo’yining bo’yining uzunligi aniq; Yerdan banangacha bo’lgan masofa aniq; Yong’oq xarakatining boshlang’ich tezligi aniq ; Havo qarshiliga hisobga olinmaydi. Berilgan ishbu shartlar asosida masalani echish uchun yong’oqni qanday burchak ostida otish kerakligini aniqlang. Boshlang’ich tezlik 0 ga teng bo’lsa, yong’oqn o\z joyida qoladi t=0 da yong’oq koordinatasi (0 ,h ) Yuqoriga tik otilsa (=90o) x koodinata o’zgarmaydi t ning qandaydir qiymatidan boshlab y koordinata kamaya boshlaydi. 1-усул. бурчакни ўзгартирамиз. Танланган бурчак учун ёнғоқ ҳаракат графигини қурамиз. Агар ёнғоқ банандан баланд ўтиб кетса бурчакни камайтирамиз, акс ҳолда эса бурчакни оширамиз. 2-усул. Биринчи тенгликдан ёнғоқ ҳаракати вақтини аниқ-лаймиз: бурчакни ўзгартирамиз. қийматига мос t ни ва унга мос y аниқлаймиз. Агар унинг қиймати H дан катта бўлса, бурчакни камайтирамиз, кичик бўлса – оширамиз. Маймун ҳар доим бананни уриб туширадими? Агар маймун ёнғоқни ҳар хил куч (ҳар хил бошланғич тезлик) да отса нима ўзгаради? Агар банан ва ёнғоқни материал нуқта эмас деб ҳисобласак, нималар ўзгаради? Агар ҳаво қаршилигини ҳисобга олсак нима ўзгаради? Агар дарахт тебраниб турган бўлса нима ўзгаради? Do'stlaringiz bilan baham: