Namangan davlat universiteti geografiya kafedrasi geografik o

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI 

OLIY VA O’RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI 

 

NAMANGAN DAVLAT UNIVERSITETI 

GEOGRAFIYA KAFEDRASI 

 

 

 

 

 

 

 

  GEOGRAFIK  O’LKASHUNOSLIK 

fanining 

 

ishchi o’quv dasturi 

2019\2020 oquv yili kunduzgi ta’lim shakli, 3-kurslar uchun 

 

 

 

Bilim sohasi:                     100 000- Gumanitar soha 

Ta’lim sohasi:                   140 000-Tabiiy fanlar 

Bakalavriat  ta’lim yo’nalishi:     5140600- Geografiya (kunduzgi) yo’nalish  

 

 

 

 

 

 

 

 

 

NAMANGAN – 2019 

«TASDIQLAYMAN» 

O’quvishlaribo’yicha prorektor v.v.b 

D.Dehqonov 

____________ 

«___» ______________2019 yil 

 

Asosiy adabiyotlar 

  

1.  Ўзбекистон  Республикасини  янада  ривожлантириш  бўйича  ҳаракатлар  стратегияиси 

тўғрисида.  Ўзбекистон  Республикаси  қонун  ҳужжатдари  тўплами,  2017  й.,  6-сон,  70-

модда. 

2. Мирзиёев Ш.М.  Танқидий тахлил,  қатъий  тартиб-интизом ва шахсий жавобгарлик  ҳар 

бир  раҳбар  фаолиятининг  кундалик  қоидаси  бўлиши  керак.  Ўзбекистон  Республикаси 

Президентининг нутқи. Халқ сўзи газетаси 2017 йил 16 январ, № 11. 

3.  Мирзиёев  Ш.М.  Эркин  ва  фаровон,  демократик  Ўзбекистон  давлатини  биргаликда 

барпо эамиз. Т.: Ўзбекистон, 2017. 

4. Мирзиёев Ш. Буюк келажагимизни мард ва олийжаноб  халқимиз билан бирга қурамиз. 

–Т.: Ўзбекистон 2017. 

5. Мирзиёев Ш.  Қонун устиворлиги ва инсон манфаатларини таъминлаш юрт тараққиёти 

ва  халқ  фаровонлигининг  гарови.  Ўзбекистон  Республикаси  Конституцияси  қабул 

қилинганинг  24  йиллигига  бағишланган  тантанали  маросимидаги  маъруза  2016-йил  7-

декабр. –Т. Ўзбекистон 2017. 

6. Мешечко Е.Н. Географическое краеведение. -Минск, Университецкое, 1986. 

7. Баратов П. Ер билими ва ўлкашунослик. –Т.: Ўқитувчи, 1980. 

8. Саидкаримова З.С. Мактаб ўлкашунослиги (маърузалар матни). -Т.: 1999. 

9. Сафиуллин Х.З. Географическое  краеведание в общеобразовательной школе. -М.: 1979. 

Қўшимча адабиётлар: 

10. Даринский А.В. Краеведение. -М.: 1987. 

11. Эгамов Й.Б., Эгамов Б.Й.,Товбоев З.Э. Ёш сайёҳ –Т.: Илм зиё, 2012, – 208 б. 

12. Карпов В. Энциклопедический словарь юного географа – краеведа. - М.: Просвещение, 

1981. 

13. Сайёҳлик ўлкашунослик тўгараклари. Дастурлар тўплами. –Т.: Илм зиё, 2008. -160 б. 

14.Maxmudova  M.  Geografik  o’lkashunoslik.O’quv-uslubiy  majmua.namangan.  2019.NamDU 

.ARM ichki tarmog’i. 

14. Хайдаров К., Нишонов С. Табиатшунослик асослари ва болаларни атроф-муҳит билан 

таништириш. -Т.: Ўқитувчи, 1982. 

15.  Эгамов  Б.  Сайёҳлик  ва  ўлкашунослик  йўналишидаги  мактабдан  ташқари  таълим 

тизимининг ташкилий-методик асослари. – Т.: Илм зиё. 2010. – 128 б. 

16.  Қораев  С.Ўзбекистон  вилоятлари  топонимлари.  -Т.:  Ўзбекистон  Миллий 

Энсиклопедияси, 2005, - 240 б. 

Elektron manbalar 

17. 

www.ziyo.net

 

 18, www.unep.org 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

I. O’quv fanining dolzarbligi va oliy kasbiy ta’limdagi o’rni 

Hozirgi kunda Vatan hayotini  yaqindan o’rganishga bo’lgan  e’tiborining har qachongidan 

muhimroq  ahamiyat  kasb  etayotganligi  quvonarlidir.  Yuqori  malakali  geograf-bakalavrlar 

tayyorlashda  har  bir  talabaning  o’z  o’lkasini  atroflicha  bilishi,  o’z  Vatani  tabiati,  aholisi  va 

xo’jaligi  haqida  kompleks  ma’lumotlarga  ega  bo’lishi  katta  ahamiyatga  ega.  Binobarin, 

o’lkashunoslik-  o’z  o’lkasi  tabiati  va  xo’jaligini  mahalliy  aholi  ishtirokida  kompleks 

o’rganishdir. Uning asosiy turlaridan biri geografik o’lkashunoslik hisoblanadi.  

 

II. O’quv fanining maqsadi va vazifasi 

 

          Fanni o’qitishdan maqsad – talabalarga o’lkashunoslik ishlarini tashkil etish, uyushtirish, 

o’z o’lkasi tabiati va xo’jaligini o’rganish usullari va shakllari, maktab geografiya darslari 

jarayonida va maktabdan tashqari o’lkashunoslik ishlarini tashkil etish masalalari bilan 

tanishtirishdan iborat.  

Fanning  vazifasi  -  talabalarga  o’lkashunoslik  ishlarini tashkil  etish  bo’yicha,  shuningdek, 

maktab  geografiyasi  darslarida  va  darsdan  tashqari  vaqtda  o’lkashunoslikka  oid  to’garaklar, 

viktorinalar, ilmiy  ma’ruzalar, ekskursiyalar uyushtirish, tabiiy jarayonlarga oid kuzatishlar olib 

borish  bo’yicha malaka va tajriba hosil qilishdan iborat.  

“Geografik  o’lkashunoslik” fanini o’zlashtirish jarayonida amalga oshiriladigan masalalar 

doirasida talabalar: 

-o’z  o’lkasi  tabiati,  xo’jaligi  va  aholisi,  o’lkashunoslik  ob’ektlari,  maktab  geografiyasida 

o’lkashunoslik,  ularni  tashkil  etishga  oid  nazariy  qarashlar  haqida  tasavvurga  ega  bo’lishi 

kerak; 

-o’lkashunoslik  ishlarini  tashkil  etish,  uyushtirish  va  o’tkazish  (to’garaklar,  viktorinalar, 

ilmiy  ma’ruzalar,  ekskursiyalar  uyushtirish),  o’lkashunoslik  muzeylarini  tashkil  etish  haqidagi 

bilimlarni amaliyotga tadbiq etishni bilishi va ulardan foydalana olishi kerak;  

-maktab geografiya darslari jarayonida va sinfdan tashqari o’lkashunoslikni tashkil etish va 

o’tkazish, tabiiy geografik jarayonlarni kuzatish, tahlil  qilish  va prognoz  qilish  ko’nikmalariga 

ega bo’lishi kerak. 

 

Umumiy va o’quv ishlari turlari bo’yicha xajmi 

Fanga  umumiy  226  soat ajratilgan  bo’lib,  shundan auditoriya  mashg’ulotlari 108 

soat bo’lib, haftasiga 6 soatdan o’tiladi.  

 

 

Semestr(lar) bo’yicha mashg’ulot turlariga ajratilgan soatning taqsimoti 

 

Ma’ruza mashg’ulotlari mazmuni va unga ajratilgan soatlar

 

 

№ 

Mavzular 

Qisqacha tarkibi 

Soati

 

1 

Kirish.“Geografik 

O’lkashunoslik” 

ning 

rivojlanish 

tarixi 

,tadqiqot 

ob’ekti 

va 

predmeti 

va 

o’rganish usullari  

“Geografik 

o’lkashunoslik”ning 

tadqiqot  ob’ekti  va  predmeti.  Fanning 

maqsadi 

va 

vazifalari, 

qisqacha 

rivojlanish  tarixi,  va    o’rganish  usullari 

uning boshqa fanlar bilan bog’liqligi.

 

6 

Semestr 

Yuklama 

Auditoriya mashg’ulotlari turi bo’yicha o’quv 

yuklamasi taqsimoti (soat) 

Mustaqil 

ta’lim 

Jami 

Ma’ruza 

Amaliy mashg’ulot

 

6 

226 

108 

54 

                  54 

118 

 Ja’mi 

 

 226 

    108 

       54  

54  

118  

41. O’lkashunoslik  ekskursiyalarining  maqsadi  va  vazifalari,  uning  o’quv 

ekskursiyalaridan farqi. 

42. O’lkashunoslik ekskursiyalarida materiallar to’plash va tahlil qilish. 

43. Geografik o’lkashunoslik muzeylarini tashkil etish. 

44. Geografik o’lkashunoslik muzeylarini organish va tashkil etish. 

45. Geografik o’lkashunoslik muzeylarini jihozlash metodlari. 

46. Muzey eksponatlarini ko’rish va ro’yxatini tuzish. 

47. Muzeylarning  o’rganish va ahamiyati yuzasidan referatlar tayyorlanshi. 

48. Maktab o’lkashunoslik muzeylarini tashkil etish usullarini strukturalari. 

49.  O’lkashunoslik ishlari natijalari bo’yicha hisobotlarning tuzishi. 

50.  Hisobotlar, ma’ruzalar, devoriy gazetalar tayyorlash usullari. 

51.  Turli ko’rgazmalar tayyorlash usullari va ulardan foydalanish masalalari. 

 

Reyting ishlanmasi  

     

T\r 

Nazorat turlari 

Soni 

Ball 

Jamiball 

1 

Joriy nazorat – 40 ball 

1.1-9- amaliy  mashg’ulotlari (10 bal) va mazularga 

tegishli mustaqil ta’lim topshiriqlari (3 ball) 

9 

1,4 

13 

 .2.  10-18- amaliy  mashg’ulotlari (10) va mazularga 

tegishli mustaqil ta’lim topshiriqlari (3 ball) 

9 

1,4 

13 

.3  19-27- amaliy  mashg’ulotlari (10) va mazularga 

tegishli mustaqil ta’lim topshiriqlari (3 ball) 

9 

    1,5 

14 

 

2 

 

 

Oraliq nazorat – 30 ball 

2.1 I.ON.Yozma ish.3ta nazorat savoli.5 balldan 15 ball 

II.Test sinovi.  

O’tilgan mavzulari bo’yicha 30 ta test (10 ball) va 

ma’ruza mashg’ulotlariga tegishli mustaqil ta’lim 

topshiriqlari (5 bal) ja’mi 15 ball 

 

3 

 

30 

5 

 

0,3 

 

5,0 

15 

 

10 

 

5 

 

3 

Yakuniy nazorat – 30 ball 

Yozma ish  

(Tayanch  tushuncha va  iboralarga asoslangan 3 ta 

savol) 

1 

3x10 

30 

 

 

Jami 

100 

 

   1.Joriy nazorat amaliy mashgulotlarida og`zaki so`rov usulida o`tkaziladi.  

1.-joriy  nazorat  uchun  ajratilgan  13  ball  amaliy  ish  topshiriqlarini  to`la  mustaqil 

(amaliy ishlari bo`yicha  mashg`ulotlarga  mustaqil tayyorgarlik  ko`rib  kelib, hisob-kitob 

ishlarni  bajarish)  bajargan  va  tushuntirib  bera  oladigan  talabaga    1,1  -1,4  ball,  to`la 

mustaqil  bajargan  va  amalda  qo`llash  bo`yicha  yetarli  tushunchaga  ega  bo`lmagan 

talabaga  1,0-0,8 ball, to`la bajarmagan talabaga bajarilgan ish hajmiga va sifatiga qarab  

0,7-05 ballgacha beriladi.  

2.-joriy  nazorat  uchun  ajratilgan  13  ball  amaliy  ish  topshiriqlarini  to`la  mustaqil 

(amaliy ishlari bo`yicha  mashg`ulotlarga  mustaqil tayyorgarlik  ko`rib  kelib, hisob-kitob 

ishlarni  bajarish)  bajargan  va  tushuntirib  bera  oladigan  talabaga  1,1  -1,4  ball,  to`la 

mustaqil  bajargan  va  amalda  qo`llash  bo`yicha  yetarli  tushunchaga  ega  bo`lmagan 

talabaga  1-  0,8ball,  to`la  bajarmagan  talabaga  bajarilgan  ish  hajmiga  va  sifatiga  qarab 

0,7-0,5 ballgacha beriladi.  

 8 

 

 

 

 

O’quv 

va 

o’lkashunoslik 

ekskursiyalar.  

 

 

O’quv 

ekskursiyalarining 

maqsadi, 

vazifalari.  O’quv  ekskursiyalari  uchun 

ob’ekt  tanlash,  reja  tuzish  va  uyushtirish. 

Tabiatga,  meteorologik  stantsiyalarga, 

muzeylarga, 

ko’rgazmalarga 

va 

boshqalarga 

uyushtiriladigan 

o’quv 

ekskursiyalari. 

O’lkashunoslik 

ekskursiyalarining  maqsadi  va  vazifalari. 

Uning  o’quv  ekskursiyalaridan  farqi. 

O’lkashunoslik 

ekskursiyalarida 

materiallar to’plash va tahlil qilish.

 

8 

 9 

Geografik 

o’lkashunoslik 

muzeylarini  tashkil etish . 

Geografik 

o’lkashunoslik 

muzeylarini 

organish  va  tashkil  etish.  Ularni  jihozlash 

metodlari.  Muzey  eksponatlarini  ko’rish  va 

ruyhatini  tuzish.  Muzeylarning    o’rganish  va 

ahamiyati 

uzasidan 

referat 

yozish.Maktab 

o’lkashunoslik 

muzeylarini 

tashkil 

etish 

usullarini strukturasini tuzish. 

O’lkashunoslik  ishlari  natijalari  bo’yicha 

hisobotlar tuzish. Hisobotlar, ma’ruzalar, devoriy 

gazetalar 

chiqarish. 

Turli 

ko’rgazmalar 

tayyorlash va chiqarish. 

6 

Jami 

54 

 

Amaliy mashg’ulotlar taqsimoti 

 

№ 

Mavzular 

Soati  

1. 

O’rta Osiyolik buyuk allomalar asarlarida o’lkashunoslikka oid ma’lumotlar.   

6 

2. 

Buyuk  geografik  kashfiyotlar  davridagi  sayohatlar  va  ularning  xarita-sxemasini 

chizish 

4 

3. 

Maktab o’lkashunosligida amaliy ishlarni tashkil etish.  . 

6 

4. 

 Geografik maydoncha bilan tanishish. 

4 

5. 

Geografik  maydonchadagi  o’lchash  anjomlari  bilan  ishlash:  yog’in  o’lchagich, 

psixrometr, flyuger, barometr, quyosh soati va boshqalar. 

4 

6. 

Fenologik kuzatishlar olib borish, ob – havoni kuzatish. 

 

4 

7. 

Tabiatga namunaviy ekskursiya uyushtirish. 

12 

8. 

Sinfdan tashqari o’lkashunoslik ishlarni namunaviy tashkil etish.  

4 

9. 

Ekskursiya tashkil etish bo’yicha reja va dastur ishlab chiqish. 

4 

10.

Muzeylarga sayohat uyushtirish  

6 

Jami 

54