Mustaqil ishi mavzu: Yurak faoliyatini yetishmovchiligi kasalligi va uning farmakoterapiya asoslari

TOSHKENT FARMATSEVTIKA INSTITUTI QAYTA TAYYORLOV BOSQICHI 7-GURUH TINGLOVCHISI FAYZULLAYEV XIKMATNING KLINIK FARMATSIYA FANIDAN

MUSTAQIL ISHI

Mavzu: Yurak faoliyatini yetishmovchiligi kasalligi va uning farmakoterapiya asoslari.

YUEKda yurakning periferik hamda vena qon tomirlarida qonni oqishini yuzaga chiqarish funksiyasini buzilishi qayd etiladi. Bunda kichik hamda katta qon aylanish tizimida qonning dimlanishi yuzaga keladi. Qon dimlanishi bilan bog‘liq dispnoe, periferiyadagi hamda organlardagi shishlar, miokardning gipertrofiyasi kabi simptomlar kelib chiqadi. Oyoqlarda muzlash, taxikardiya, ko‘krakda siqilish bilan bog‘liq og‘riqlar, sianoz, mushaklarda bo‘shashish hamda tez charchashlik kabi holatlar qayd etiladi.

YUEKning asosida O2 etishmovchiligidan kelib chiquvchi yurak qorinchasi mushaklarini qisqarishini sustlashishi, surunkali qon bosimi hamda hajmi bilan bog‘liq holatlar, kardiomiopatiya, yallig‘lanish, zaharlanish hamda patologik modda almashinuvini o‘zgarishi (tireotoksikoz, kamqonlik, beri-beri, paroksizmal taxikardiya) yotadi.

O‘tkir hamda surunkali YUEK   I. O‘tkir chap qorincha etishmovchiligi. O‘tkir YUEKligi miokardning Me'yorda funksiyasini buzilishida hamda etishmovchiligida, o‘tkir yurak-qon tomir aylanishining etishmovchiligi yuzaga keladi. U o‘tkir hamda surunkali holda bo‘ladi. O‘tkir yurak hamda qon aylanish tizimining etishmovchiligini asosiy simptomlari kardiogen shok, yurak astmasi hamda o‘pkani alveolyar shishi ko‘rinishida kelib chiqadi. 1. Kardiogen shokni o‘tkir o‘ng qorincha etishmovchiligida to‘la keltiramiz. 2. O‘pka shishi (qonni suyuq qismi kapillyarlardan to‘qimaga o‘tadi).

Bu narsa kuchli hamda tez gidrostatik bosimni kichik qon aylanishida yuzaga chiqishida, shuningdek,, kapillyarlarning o‘tkazuvchanligini ortib ketishida, qon plazmasining onkotik bosimini ortishida, o‘pkada limfa hosil bo‘lishini hamda limfa aylanishini buzilishida yuzaga keladi.

O‘tkir o‘ng qorincha etishmovchiligi ko‘pincha birlamchi o‘pka gipertoniyasida, o‘pka arteriyasi emboliyasida, o‘tkir hamda surinkali pnevmoniyada, bronxial astmaning og‘ir turida, pnevmoskleroz hamda o‘pka enfezimasida qayd etiladi.

Bunda kichik qon aylanish tizimiga qonning borishi qiyinlashadi hamda katta qon aylanish tizimida dimlanish paydo bo‘ladi. Bemorga havo etishmay xansirash, yuzning ko‘karishi hamda shishi, bo‘yin vena tomirining pulsatsiyasi, gidrotoraks, assit hamda boshqalar yuzaga keladi, puls tezlashadi, jigar kattalashib og‘riq paydo bo‘ladi. Bunda yurakka qon kelishini kamaytirish uchun 500 ml qon chiqariladi. Periferik hamdazodilyatatorlar ishlatish hamda bronxlar o‘tkazuvchanligini eufillin orqali yaxshilash, kislorodli yostiqdan foydalaniladi, diuretiklar, yurak glikozidlari hamda analeptiklar ishlatiladi.

Yurakning nasos funksiyasi ishdan chiqadi hamda qonning yurakka kelish jarayonini, miya hamda ichki a'zolarning qon bilan ta'minlanishi buziladi hamda 3 simptom kompleksi kelib chiqadi: -yurak funksiyasi hamda qon-tomirlar funksiyasi susayadi; -hujayralarning qon bilan ta'minlanishi buziladi; - metabolik atsidoz namoyon bo‘ladi.

Davolash ham shu funksiyalarni tiklashga qaratiladi: infeksiyaga qarshi davolashni tashkil etish; miokard infarktini davolash (morfin,promTBol,dropiridol,fentanil); qon bosimini ko‘taruvchi dorilardan foydalanish; yurak funksiyasini yaxshilash choralarini ko‘rish; hamdazodilyatator+yurak stimulyatorini berish; metabolik atsidozga qarshi choralar (bikarbonat defitsitini yo‘qotish hamda boshqa.) ni amalga oshirish.

YUQT tizimiga ta'sir etuvchi preparatlar Yurak glikozidlari a) digitalis preparatlari: naperstyankalar, kordikid, digitoksin,digoksin,selanid, lantozid. boshqa) adonis preparatlari : adonis o‘simligi damlamasi,adonizid-fl.15 ml, quruq adonizid- tabletka., adonisbrom-tabletka. 0,25 g . v) strofantin preparatlari: strofantin-K 0,025-0,005%-1ml, strofantidin atsetat 0,05% - 1 ml. g) marhamdaridgul preparatlari (marhamdaridgul tindirmasi 1:10 70%li spirtda hamda flak.25 ml, korgliqon 0,06% 1ml); d) Chitrang‘i preparatlari (kadiohamdalen fl. 15-25 ml)

Fitopreparatlar Gerbion- yurak tomchisi,100ml (suv hamda spirtli dulana bargi hamda gulining ekstrakti 20 g, oq ameliya 14 g hamda hamdaleriana ildizi 15 g) flaqonda chiqariladi. Oksikardin-shalfey hamda jenщindan ( 17,5+ 3,43 mg) iborat pelitta. Bellabil-ginkko belaba bargining ekstrakti 40mgdan kapsulada chiqariladi. Tanakan-ginkko beloba bargining ekstrakti 40 mg tabletka kuniga 3 maxal beriladi.

Glikozid bo‘lmagan adrenergik tizimga ta'sir etmaydigan sintetik kardiotoniklar amrinon 100 mg ampula. maxsus erituvchi yordamida 0,5%-20 ml in'eksiya uchun tayyorlanadi; milrenon 0,1%-10 ml ampula. tomchilab vena orqali yuboriladi; vesnarenon og‘iz orqali 0,06-0,12 g dan kuniga 1 marta yuboriladi.