Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent Axborot Texnologiyalari Universiteti Farg’ona filiali tt va kt fakulteti Dasturiy Injiniringi yo’nalishi 653-18 guruh talabasi Erqo’ziyev Shohruhning



Download 25,4 Kb.
bet1/2
Sana28.06.2021
Hajmi25,4 Kb.
#103717
  1   2
Bog'liq
4-amaliy ish


Muhammad al-Xorazmiy nomidagi Toshkent Axborot Texnologiyalari Universiteti Farg’ona filiali TT va KT fakulteti Dasturiy Injiniringi yo’nalishi 653-18 guruh talabasi Erqo’ziyev Shohruhning

Inson va kompyuterning o’zaro ta’siri” fanidan tayyorlagan 4-amaliyot ishi



Mavzu: Hik qonuni. Amalda Hik qonunidan foydalanish.

Ishning maqsadi:

1. Hik qonunini o'rganish.

2. Hik qonuniga misollar keltirish.

3. Hik qonunini amalda qo'llash.



Nazariy ma'lumotlar.

Hik qonuni. Hik qonuni - qaror qabul qilish uchun vaqt va kuch talab qilinadigan variantlar soniga qarab ko'payishini bashorat qiladi.

Ushbu munosabatlar XIX asrning oxirida nemis psixologi I.Merkel tomonidan tasvirlangan, ammo o'sha paytda uni isbotlash uchun empirik asos yo'q edi. Ushbu bo'shliqni 1952 yilda ingliz tadqiqotchisi V.E.Xik to'ldirdi va bu qonuniyatni logaritmik funktsiya shaklida taqdim etdi. Hik qonuniga ko'ra, har qanday qaror ma'lum vaqtni talab qiladi - qaror qanchalik murakkab bo'lsa, uni qabul qilish uchun qancha vaqt kerak bo'ladi. Boshqacha qilib aytganda, bitta element har doim ikkitadan yaxshiroq: masalan, 8 ta tarkibli bitta element har biri 4 ta tarkibiy bo'lgan ikkita elementdan tezroq qabul qilinadi.

Logaritmik funktsiyani yaratish uchun foydalanilgan axborot nazariyasi usullari, uni teng bo'lmagan ehtimol signallari bo'lgan holatlarda ishlatishga imkon berdi. Hik qonunini amalga oshirishning asosiy yo'nalishi - bu muhandislik psixologiyasi va ergonomikasi. Ushbu qonun operatorning faoliyatini tahlil qilishga imkon beradi: unga ma'lum bir vazifani bajarish uchun zarur bo'lgan vaqtni hisoblash, uning psixofiziologik imkoniyatlarini hisobga olgan holda u tomonidan ma'lumot olish tezligini aniqlash.

Shuningdek, Xik qonuni hozirda axborot texnologiyalari sohasida keng qo'llanilmoqda: masalan, veb-sayt interfeysini ishlab chiqishda dasturchilar minimalizmga intilishadi, bir nechta tanlov uzoq qaror qabul qilish jarayoniga olib keladi degan asosiy printsipga amal qilishadi.

Hik qonuni shuni ko'rsatadiki, foydalanuvchiga bir vaqtning o'zida bir nechta tanlov berish, bu tanlovlarni ierarxik guruhlarga ajratishdan ko'ra samaraliroq.

n bir xil ehtimolli variantlardan birini tanlash uchun Hik qonunini shakllantirish:

tanlash vaqti (ms) = a+b*log2(n+1)

Keling, qonunning ushbu versiyasi bilan cheklanaylik.

a va b koeffitsientlari ko'plab shartlarga bog'liq; biz ushbu bog'liqliklarni qoldiramiz. Taxminiy hisob-kitoblar uchun Fitts qonuni bilan bir xil qiymatlardan foydalanish mumkin.

Masalan, 8 ta elementni o'z ichiga olgan bitta menyudan tanlash vaqtini va har biri 4 ta elementdan iborat ikkita menyudan tanlash vaqtini taqqoslaylik. Menyu elementlari bir xil.

• 8 punktli menyu uchun:

tanlash vaqti (ms) = a+b*log2(8+1)  a+b*log2(8) = a+3*b

• 4 ta elementdan iborat ikkita menyu uchun:

tanlash vaqti (ms) = 2*(a+b*log2(4+1))  2*(a+b*log2(4)) = 2*(a+2*b) Bu erda, logarifma belgisi ostidagi ifodadagi birlikni e'tiborsiz qoldirib, ikkinchi holatda biz tanlov vaqtini birinchisiga qaraganda ancha kamaytirdik.

Shunga qaramay, a+3*b < 2*(a+2*b) tengsizlik yoki

aynan shunday –a –b < 0 tengsizligi xaqqoniydir.

Ushbu o'ta taxminiy qo'pol baholashda ikkinchi holatda bitta menyu o'rniga ikkita menyu ochilish vaqti hisobga olinmagan. Shuningdek bunda diqqat markazi o'zgaradi va qisqa muddatli xotiraga yuk (нагрузка) ortadi.

Vazifa: O`zingizning variantingizga muvofiq, amaliy mashg`ulot vazifasini bajarish uchun:

n bir xil ehtimolli variantlarni tanlash uchun Hik qonuni formulasini taqdim eting. Hisobotni chop eting va nazariy qismni himoya qiling.

Hik qonuni shuni ko'rsatadiki, foydalanuvchiga bir vaqtning o'zida bir nechta tanlov berish, bu tanlovlarni ierarxik guruhlarga ajratishdan ko'ra samaraliroq.

n bir xil ehtimolli variantlardan birini tanlash uchun Hik qonunini shakllantirish:

tanlash vaqti (ms) = a+b*log2(n+1)

Keling, qonunning ushbu versiyasi bilan cheklanaylik.

a va b koeffitsientlari ko'plab shartlarga bog'liq; biz ushbu bog'liqliklarni qoldiramiz. Taxminiy hisob-kitoblar uchun Fitts qonuni bilan bir xil qiymatlardan foydalanish mumkin.

Masalan, 8 ta elementni o'z ichiga olgan bitta menyudan tanlash vaqtini va har biri 4 ta elementdan iborat ikkita menyudan tanlash vaqtini taqqoslaylik. Menyu elementlari bir xil.

• 8 punktli menyu uchun:

tanlash vaqti (ms) = a+b*log2(8+1)  a+b*log2(8) = a+3*b

• 4 ta elementdan iborat ikkita menyu uchun:

tanlash vaqti (ms) = 2*(a+b*log2(4+1))  2*(a+b*log2(4)) = 2*(a+2*b) Bu erda, logarifma belgisi ostidagi ifodadagi birlikni e'tiborsiz qoldirib, ikkinchi holatda biz tanlov vaqtini birinchisiga qaraganda ancha kamaytirdik.

Shunga qaramay, a+3*b < 2*(a+2*b) tengsizlik yoki

aynan shunday –a –b < 0 tengsizligi xaqqoniydir.




Download 25,4 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish