Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti



Download 77,51 Kb.
Sana01.11.2019
Hajmi77,51 Kb.
#24854
Bog'liq
Sezar usuli

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI

MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI

kafedrasi



Kiberxavfsizlik asoslari fanidan

2-amaliy ish

MAVZU: Kriptografik himoyalash

Bajardi: 026-2 guruh talabasi

Abdig’opporov javoxir

Tekshirdi:Usmanbayev Doniyorbek

Toshkent 2019



2-amaliy ish

Sezar usuli



Цезар усулида алмаштирувчи харфлар k ва силжиш билан аниқланади. Юлий Цезар бевосита k = 3 бўлганда ушбу усулдан фойдаланган.

k = 3 бўлганда ва алифбодаги ҳарфлар m = 26 та бўлганда қуйидаги жалвал ҳосил қилинади:



A



D

B



E

C



F

D



G

E



H

F



I

G



J

H



K

I



L

J



M

K



N

L



O

M



P

N



Q

O



R

P



S

Q



T

R



U

S



V

T



W

U



X

V



Y

W



Z

X



A

Y



B

Z



C

Матн сифатида ABDUGAFFOROV JAVOHIR сўзини оладиган бўлсак, Цезар усули натижасида қуйидаги шифрланган ёзув ҳосил бўлади:

DEGXJDIIRURY MDYRKLU

VERNAM USULI

Vernam usuli bo’yicha shifrlashda Ingliz alifbosi va yana 6 ta simvol jami 32 ta belgini tartiblab raqamlaymiz va 0 va 1 lik kodlarga o’girib chiqamiz. Keyinchalik xor amali orqali belgilarni yig’indisini olamiz. Qo’shiluvchilar esa shifrlanuvchi ma’lumot va kalitdir.

A=0=00000 N=13=01101 #=26=11010

B=1=00001 O=14=01110 !=27=11011

C=2=00010 P=15=01111 _=28=11100

D=3=00011 Q=16=10000 @=29=11101

E=4=00100 R=17=10001 ?=30=11110

F=5=00101 S=18=10010 *=31=11111

G=6=00110 T=19=10011 XOR jadvali

H=7=00111 U=20=10100 0+0=0

I=8=01000 V=21=10101 0+1=1

J=9=01001 W=22=10110 1+0=1

K=10=01010 X=23=10111 1+1=0

L=11=01011 Y=24=11000 Formulasi:

M=12=01100 Z=25=11001 T1=T0+K
T0=ABUGAFFOROV_JAVOHIR

K=AUDITORIYA

Qo’shish jarayoni :

A 00000 B 00001 U 10100 G 00110

+ + + +


A 00000 U 10100 D 00011 I 01000

= = = =


A 00000 V 10101 X 10111 O 01110

A 00000 F 00101 F 00101 O 01110

+ + + +

T 10011 O 01110 R 10001 I 01000



= = = =

T 10011 L 01011 U 10100 G 00110

R 10001 O 01110 V 10101 _ 11100

+ + + +


Y 11000 A 00000 A 00000 U 10100

= = = =


J 01001 O 01110 V 10101 I 01000

J 01001 A 00000 V 10101 O 01110

+ + + +

D 00011 I 01000 T 10011 O 01110



= = = =

K 01010 I 01000 G 00110 A 00000

H 00111 I 01000 R 10001

+ + +


R 10001 I 01000 Y 11000

= = =


W 10110 A 00000 J 01001

T1=AVXOTLUHJOVIKIGAWAJ



UITSTONNING IKKILIK KVADRAT SHIFRLASH USULI.

Bu usulda bizga ikkita jadval kerak bo’ladi . Shifrlanadigan ma’lumot ikkita belgilab bo’linib chiqadi. O’sha ikkita belgi olinadi va bu jadvallardagi belgilarni tegishli pozitsiyalari kesishadi va o’sha pozitsiyadagi belgi shifrlanish uchun olinadi. Birinchi bo’lib o’ng jadvaldagi belgi olinadi , keyin chap jadvaldagisi. Deshifrlashda esa birinchi chap , keyin esa o’ng jadvaldagi belgilar olinib ma’lumot tiklanadi.



Ж

Щ

Н

Ю

Р

И

Т

Ь

Ц

Б

Я

М

Е

.

С

В

Ы

П

Ч

_

:

Д

У

О

К

З

Э

Ф

Г

Ш

Х

А

,

Л

Ъ


И

Ч

Г

Я

Т

,

Ж

Ь

М

О

З

Ю

Р

В

Щ

Ц

:

П

Е

Л

Ъ

А

Н

.

Х

Э

К

С

Ш

Д

Б

Ф

У

Ы

_

T0 = АБ/ДУ/ГА/ФФ/ОР/ОВ/_Ж/АВ/ОХ/ИР/

T1 = ФХ/А,/ШД/СА/.Е/../ЛТ/Ф./.К/,Е/

RSA алгоритми

Алгоритм модуль арифметикасининг даражага кўтариш амалидан фойдаланишга асосланган. Алгоритмни қуйидаги қадамлар кетма-кетлиги кўринишида ифодалаш мумкин.



1-қадам. Иккита 200дан катта бўлган туб сон p ва q танланади.

2-қадам. Калитнинг очиқ ташкил этувчиси n ҳосил қилинади

n=pq.


3-қадам. Қуйидаги формула бўйича Эйлер функцияси ҳисобланади:

f(p,q)=(p-1)(q-1).

Эйлер функцияси n билан ўзаро туб, 1 дан n гача бўлган бутун мусбат сонлар сонини кўрсатади. Ўзаро туб сонлар деганда 1 дан бошқа бирорта умумий бўлувчисига эга бўлмаган сонлар тушунилади.

4-қадам.f(p,q) қиймати билан ўзаро туб бўлган катта туб сон e танлаб олинади.

5-қадам. Қуйидаги шартни қаноатлантирувчи е сони аниқланади

ed=1(modf(p,q)) .

Бу шартга биноан кўпайтманинг f(p,q) функцияга бўлишдан қолган қолдиқ 1га тенг. е сони очиқ калитнинг иккинчи ташкил этувчиси сифатида қабул қилинади. Махфий калит сифатида d ва n сонлари ишлатилади.

6-қадам. Дастлабки ахборот унинг физик табиатидан қатъий назар рақамли иккили кўринишда ифодаланади. Битлар кетма-кетлиги L бит узунликдаги блокларга ажратилади, бу ерда L - Llog2(n+1) шартини қаноатлантирувчи энг кичик бутун сон. Ҳар бир блок [0, n-1] оралиқка тааллуқли бутун мусбат сон каби кўрилади. Шундай қилиб, дастлабки ахборот Х(i), i= сонларнинг кетма-кетлиги орқали ифодаланади. i нинг қиймати шифрланувчи кетма-кетликнинг узунлиги орқали аниқланади.

7-қадам. Шифрланган ахборот қуйидаги формула бўйича аниқланувчи Y(i) сонларнинг кетма-кетлиги кўринишида олинади:

Ахборотни расшифровка қилишда қуйидаги муносабатдан фойдаланилади:



Х(i)=(Y(i))d (modn).

Мисол.<ГA3> сўзини шифрлаш ва расшифровка қилиш талаб этилсин. Дастлабки сўзни шифрлаш учун қуйидаги қадамларни бажариш лозим.

1-қадам. p=3 ва q=11 танлаб олинади.

2-қадам. ҳисобланади.

3-қадам. Эйлер функцияси аниқланади.

4-қадам. Ўзаро туб сон сифатида e=7 сони танлаб олинади.



5-қадам.шартини қаноатлантирувчи d сони танланади.

(f*1+1)/e= хақиқий сон

20*1+1/7=3

d=3

6-қадам. Дастлабки сўзнинг алфавитдаги харфлар тартиб рақами кетма-кетлигига мос сон эквиваленти аниқланади. А харфига -1, Г харфига-4, З харфига -9. Ўзбек алфавитида 36та харф ишлатилиши сабабли иккили кодда ифодалаш учун 6 та иккили хона керак бўлади. Дастлабки ахборот иккилик кодда қуйидаги кўринишга эга бўлади:

000100 000001 001001.

Блок узунлиги бутун сонлар ичидан шартини қаноатлантирувчи минималь сон сифатида аниқланади. =33 бўлганлиги сабабли=6.

Демак, дастлабки матнкетма-кетлик кўринишида ифодаланади.



7-қадам.кетма-кетлиги очиқ калит {7,33} ёрдамида шифрланади:

Y(1)=(47)(mod 33)=16384(mod 33)=16

Y(2)=(17)(mod 33)=1(mod 33)=1

Y(1)=(97)(mod 33)=4782969(mod 33)=15

Шифрланган сўз Y(i)=<16,1,15>

Шифрланган сўзни расшифровка қилиш махфий калит {3,33} ёрдамида бажарилади.:

Y(1)=(163)(mod 33)=4096(mod 33)=4

Y(1)=(13)(mod 33)=1(mod 33)=1

Y(1)=(153)(mod 33)=3375(mod 33)=9

Дастлабки сон кетма-кетлиги расшифровка қилинган X(i)=<4,1,9> кўринишида дастлабки матн <ГАЗ> билан алмаштирилади.

Келтирилган мисолда ҳисоблашларнинг соддалигини таъминлаш мақсадида мумкин бўлган кичик сонлардан фойдаланилди.

X=Жавохир



P=3 Q=5 n=15

F(x)=(p-1)(q-1)=8

D=(8*x+1)/13=5

E= 13 d=15

X=xemod n

X1=713mod 15=7 Ж

X2=013mod 15= 0 A

X3=213mod15=2 B

X4=1513mod15=0 A

X5=3413mod15=4 Д

X6=913mod15=9 И

X7=1713mod15=2 B

Natija: ЖАВАДИВ

deshifrlash jarayoni amalga oshiriladi.



Gamilton marshrutiga asoslangan shifrlash

Gamilton marshrutlariga asoslangan usulda ham o’rin almashtirishlardan foydalaniladi. Ushbu usul quyidagi qadamlarni bajarish orqali amalga oshiriladi.

1-qadam. Dastlabki axborot bloklarga ajratiladi. Agar shifrlanuvchi axborot uzunligi blok uzunligiga karrali bo’lmasa, oxirgi blokdagi bo’sh o’rinlarga maxsus xizmatchi simvollar - to’ldiruvchilar joylashtiriladi (masalan, *).

2-qadam. Blok simvollari yordamida jadval to’ldiriladi va bu jadvalda simvolning tartib raqami uchun ma'lum joy ajratiladi. (1 - rasm)

3-qadam. Jadvaldagi simvollarni o’qish marshrutlarning biri bo’yicha amalga oshiriladi. Marshrutlar sonining oshishi shifr kriptoturg’unligini oshiradi. Marshrutlar ketma-ket tanlanadi yoki ularning navbatlanishi kalit yordamida beriladi.

4-qadam. Simvollarning shifrlangan ketma-ketligi belgilangan L uzunlikdagi bloklarga ajratiladi. L kattalik 1-qadamda dastlabki axborot bo’linadigan bloklar uzunligidan farqlanishi mumkin.



Deshifrlash teskari tartibda amalga oshiriladi. Kalitga mos qolda marshrut tanlanadi va bu marshrutga binoan jadval to’ldiriladi.

1-rasm. 8-elementli jadval va Gamilton marshrutlari variantlari

Jadvaldan simvollar element nomerlari kelishi tartibida o’qiladi.

T0=Javoxir_|Abdugaff|orov*!?@|

K=1,2,4,3,7,5,6,8

T1=Jaovzxi_

K=3,4,2,1,5,6,8,7

T2=dubagaff



K=2,1,3,4,8,7,5,6

T3=roov@?*!
Download 77,51 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish