Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti kiberxavfsizlik fakulteti 713-21-guruh talabasi Jahongirov Jonibekning ma’lumotlar bazasi fanidan bajargan 4,5,6-amaliy ishi Tekshirdi: To’xtasinov Adhamjon

MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI
UNIVERSITETI


Kiberxavfsizlik fakulteti 713-21-guruh talabasi
Jahongirov Jonibekning ma’lumotlar bazasi fanidan
bajargan 4,5,6-amaliy ishi

Tekshirdi:To’xtasinov Adhamjon


4-LABORATORIYA ISHI
Mavzu: AND, OR, NOT mantiqiy standart so’zlardan foydalanish
Ishdan maqsad: Talabalarda AND, OR, NOT mantiqiy stanndart so‗zlardan foydalanish va shu orqali relyatsion MB da ishlash ko‘nikmasini hosil qilish.
Masalaning qo‟yilishi: AND, OR, NOT, IN, BETWEEN, LIKE operatoridan foydalanib avvalgi mashg‘ulotlarda yaratilgan jadvallar ustida amallar bajarish.
Uslubiy ko`rsatmalar:SQL tilida shart ifodalarini tuzish uchun solishtirish va mantiqiy operatorlardan tashqari yana bir qator maxsus operatorlar qo‗llaniladi. Bu operatorlar dasturlash tillarida mavjud emas. Bu operatolar:

Operator	Ta`rifi
=	teng
>	katta
<	kichik
>=	katta yoki teng
<=	kichik yoki teng
<>	teng emas
IN	biror qiymatlar to‗plamiga tegishliligini tekshirish
BETWEEN	biror qiymatlar diapozoniga tegishliligini tekshirish
LIKE	namuna bilan mosligini tekshirish
IS NULL	qiymat mavjudmasligini tekshirish
NOT	Mantiqiy inkor operatori
AND	VA mantiqiy operatori
OR	YOKI mantiqiy operatori

5.1-jadval. WHERE buyrug`i bilan ishlovchi operatorlar.

mysql> select*from ishchi_xodimlar where not Id=3; Bu amal bilan esa Id=3 dagi malumotni chiqarmaslikni ko’ramiz.


mysql> select*from ishchi_xodimlar where not Id=3 and Id=5;
mysql> select F_I_O from ishchi_xodimlar where Id=3 or Id=5


mysql> select kitob_nomi from kutubhona where not Id=4;

mysql> select kitob_nomi from kutubhona where not Id=4 and Id=6;

mysql> select kitob_nomi from kutubhona where Id=4 or Id=6;

mysql> select*from sport_jihozlari where Id not in(1,4,6);


mysql> select*from sport_jihozlari where Id not in(1,4,6) and Id in(2,3,7);

mysql> select*from sport_jihozlari where Id not in(1,4,6) or Id in(2,3,7);

5-laboratoriya ishi

Mavzu: Ma’lumotlarni saralash. Where standart so’zidan
foydalanish
Ishdan maqsad: Ma`lumotlar bazasiga so`rovlar tizimini yaratish, saralash va WHERE standart so`zidan foydalanishni o`rganish va ko`nkmaga ega bo`lish.
Masalani qo`yilishi: Loyihalanayotgan ma`lumotlar bazasiga so`rovlar tizimini tuzish va uni relyatsion sxema ko`rinishida tasvirlash. So`rovlar tizimi orqali kerakli ma`lumotlarni ajratib olish va saralash.
Uslubiy ko`rsatmalar: Ma`lumotlar bazasi(MB) buyurtmachisi bilan birgalikda, ma`lumotlar bazasiga so`rovlar tizimini ishlab chiqish zarur. Ishlab chiqilgan so`rovlar tizimi relevant yaratilgan ―Mohiyat-aloqa‖ modeliga va buyurtmachi talablarini maksimal darajada qondirish kerak. Agar buyurtmachi qo`ygan talablarga qurilgan ―Mohiyat-aloqa‖ modeli so`rovlar tizimi to`la qanoatlantirmasa, unda predmet sohani qo`shimcha o`rganib va tahlil qilib, ―Mohiyat-aloqa‖ modeli kerakli elementlar, bog`lanishlar va munosabatlar bilan to`ldiriladi.
So`rovlar tizimini ma`lumotlar bazasidan foydalanuvchiga beriladigan axborot bo`yicha standart va nostandart so`rovlarga sinflanadi.
Ma`lumotlar bazasiga reglamentlanmagan so`rovlar deb foydalanuvchilarni joriy ehtiyojlariga qarab, lekin qurilgan model imkoniyatlari chegarasida va bu so`rovlarni unga relevantligini saqlangan holda o`zini ta`rifini o`zgartirish imkonini beradigan so`rovlarga aytiladi.