Molekular biologiya

Oqsil biosintezi
Molekular biologiya 4-dars

• Matyokubov Doniyor
• Akbarjon Rozimov
• Nazirov M.

Reja : Transkriptsiya Prossesing Translyatsiya

Oqsil yaratish uchun 2 ta qadam

• Transkripsiya
• DNK → RNK
• Translyatsiya
• RNK → Oqsil (aminokislotalar zanjiri)

TRANSKRIPTSIYA- yadrodagi DNKning bir qismidan komplimentar bir zanjirli iRNKning ko'chirilishi.

Transkriptsiya jarayoni RNK polimeraza fermenti orqali amalga oshiriladi.

Transkriptsiya III bosqichdan iborat:

• Initsiatsiya
• Elongatsiya
• Terminatsiya

INITIATSIYA ELONGATSIYA TERMINATSIYA

INITIATSIYA jarayoni: Initiatsiya- transkriptsiyaning boshlang`ich nuqtasini belgilaydi va RNK-polimeraza promotorga birikishi jarayonida sodir bo`ladi.

ELONGATSIYA jarayoni: Elongatsiya- transkriptsiyaning uzayishi. RNK-polimerazaning DNK matritsasi bo`ylab siljishi natijasida amalga oshadi. Jarayon tezligi 1 soniyada 50-60 nukleotidni tashkil qiladi. Elongatsiya jarayonida DNK dan RNK nusxa olish natijasida pre-RNK ga aylanadi.

TERMINATSIYA. Elongatsiya jarayoni toxtash signali ya`ni Terminatsiya bosqichiga qadar davom etib shu yerda to`xtaydi. Bunda RNK maxsus shakl xosil qilib RNK polemerazani harakatiga to’sqinlik qiladi. Eukariotlarda polyA signali mavjud bo’lib u terminator vazifasini bajaradi.

Eukariotlarda transkripsya va translyatsya jarayoni o’rtasida prossesing jarayoni bor.
Bu jarayon intonlarni chiqib ketishi – splaysing va 3’ 5’ cap lar ulanishi bilan kechadi

Eukariotlar o’zida intron va egzon saqlaydi. Prokariotlarda esa faqat oqsil kodlaydigon qisim bo’ladi.

RNK Prosessing Hosil bo`lgan pre-RNK hali yetilmaga bo`ladi, u protsessing jarayoniga uchraydi. *Prokariotlarda Protsessing jarayoni shart emas. *Eukariotlarda Protsessing jarayoni amalga oshadi. Protsessing jarayoni quyidagilar: - Pre-RNK dagi axborot saqlamaydigan qismi kesib, ajratib olinishi; - Splaysing – axborot saqlovchi genlarning birikishi; - RNK ning 5’ oxiriga trifosfat yordamida 7-metilguanozin cap (qalpoq) ulanishi; - RNK ning 3’ oxiriga poli-A dumi (poliadenil) ulanishi;