Mirzo Ulug'bek nomidagi O'zbekiston Milliy Universiteti Geografiya va tabiy resurslar fakulteti

Mirzo Ulug'bek nomidagi O'zbekiston Milliy Universiteti
Geografiya va tabiy resurslar fakulteti
Geodeziya, kartografiya va kadastr yo'nalishi
Matematik kartografiya fanidan


1-Amaliy ish


Mavzu: Kartografik proyeksiyalardagi xatoliklarni aniqlash


Ish bajarish bo'yicha variant



Urumchi


Nuqtaning geografik kordinatasini aniqlash

1. 
   Meridianlar boʹyicha xatolik ni aniqlash
   

2. 
   Paralellar boʹyicha xatolik ni aniqlash
   

3. 
   Uzunlik xatolikning miqdor ko‘rsatkichini aniqlash
   

ϑm = (m − 1) 100% = (1.008 − 1) 100% = +0.8%

ϑn = (n − 1) 100% = (0.997 − 1) 100% = −0.3%

4. 
   Proyeksiyadagi meridian va parallellar orasidagi burchak−𝑖 ni aniqlash
   

𝑖 = 90° + 2° = 92˚ ξ = 2°

5. 
   i − burchak transportir yordamida soat mili yo‘nalishida 0° dan boshlab o‘lchanadi. Agar 90° gacha etmay qolsa ξ - manfiy (-) ishoraga, 90°dan oshsa musbat (+) ishoraga ega bo‘ladi.
   

6. 
   Bosh yo‘nalishlar 𝑎 va 𝑏 ni hisoblash
   

A= =
=2.004694638
B= =0.036679804

7. 
   Bosh yo‘nalishning azimut β₀ ni hisoblash
   

β₀ = arc tgβ₀=11°53 59

8. 
   Maydon hususiy masshtabi – p va maydon hatoligi − ϑρ ni hisoblash
   

p = mnsin𝑖 =

ϑρ = (p − 1) ∙ 100%=0.4%

9. 
   Burchak hatoligi – ω ni hisoblash: bu yerda a ≠ m, b ≠ n bo‘lganligi uchun, ya’ni tengburchaklilik sharti bajarilmaganligi va maydon hatoligi kichik (ϑρ = 0.4%) bo‘lganligi uchun quyidagi formuladan foydalaniladi:
   

10. 
    Shakl xatoligi – K ni hisoblash
    

11. 
    Kartografik proyeksiyani aniqlash
    

1. 
   m = n sharti bajarilmadi, shuninig uchun proyeksiya teng burchakli hisoblanmaydi, chunki m > 𝑛 = 1.008 > 0.997
   

2. 
   p = mnsin𝑖 = 1 sharti ham bajarilmadi, proyeksiya teng maydonli ham emas. Chunki, p > 1 = 1.004 > 1
   

3. 
   m ≠ n va p ≠ 1 sharti bajarildi. Ko'rinib turibdiki biz aniqlayotgan proyeksiya ixtiyoriy proyeksiya hisoblanadi.