Milliy tadqiqot universiteti qoshidagi qarshi irrigatsiya va agrotexnologiyalar instituti

• O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS
• TA’LIM VAZILRLIGI “TIQXMMI” MILLIY TADQIQOT UNIVERSITETI QOSHIDAGI QARSHI IRRIGATSIYA VA AGROTEXNOLOGIYALAR INSTITUTI
• “Geoaxborot tizim va texnologiyalari” fanidan amaliy dars uchun
• tayorlangan taqdimot
• Mavzu: Karta toʻgʻrisida tushuncha. Kartalarning geodezik asosi.
• Tuzuvchi: M.Baxriyev
• Qarshi_2022

• Yer ellipsoidi
• Kartalarning geodezik asosi haqida tushuncha
• Geodezik tayanch shaxobchalari va ularning turlari
• Tayanch iboralar: ellipsoid, sharsimon, geoid, matematik asos, geodezik asos, masshtab, sonli, masshtab, izohli masshtab, grafik (chiziqli) masshtab, geodezik to’r, proyeksiya.

• Mavzu: kartografik proeksiyalarning turlari

• REJA :

• FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI
• 1. Asomov M., Mirzaliyev T. Topografiya asoslari va kartografiyadan labaratoriya mashg’ulotlari. – Тоshkent., ―O’qituvchi 1990.
• 2. Mirzaliev T. Kartografiya – Toshkent., Fan 2004
• 3. Mirzaaliyev T., Musayev I. Kartografiya – Toshkent., Ilm ziyo 2007 4. https://geographyofrussia.com/obshhegeograficheskie-i-tematicheskie-karty/
• 5. https://www.youtube.com/watch?v=Cq1LwrhmQ-g

• Yer ellipsoidi
• Ma‘lumki, Yer sharsimondir, ya‘ni idel shar shakliga ega emas. Uning figurasi silliq emas va aylanuvchi jism sifatida qutblarda biroz botgan. Bundan tashqari, yer moddasi massasining notekis taqsimlanganligi va global tektonik deformatsiyalar tufayli Yer turli qismlarida botiqlik va qavariqlikka ega. Sayyoramizning okean sathi darajasi bilan chegaralangan murakkab figurasi geoid deb ataladi. Uning shaklini to‘g‘ri aniqlash amalda mumkin emas, biroq zamonaviy sun‘iy yo‘ldoshlar bilan yuqori aniqlikdagi o‘lchash ishlari u haqda yetarlicha tasavvurga ega bo‘lish va hattoki tenglamalar bilan tavsiflash imkonini beradi.

• XVIII asrda boshlangan Yer ellipsoidi hajmini hisoblash va aniqlashtirish hozirgi kunda ham davom etmoqda. Endilikda buning uchun sun‘iy yo‘ldosh kuzatuvlari va aniq gravimetrik o‘lchashlardan foydalanilmoqda. Bu murakkab vazifa: geoidga eng yaxshi tarzda yaqin va unga nisbatan barcha geodezik hisoblar bajariladigan hamda kartografik proeksiyalar hisoblanadigan