Microsoft Word Moliyaviy hisob-2

---

O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS 
TA’LIM VAZIRLIGI
TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI 
I. Ochilov 
D. Azlarov 
A. Avloqulov
 
 
Moliyaviy hisob 
Toshkent - 2004 
1

---

Davlat ta’lim standartlari «Buxgalteriya hisobi», «Audit» hamda «Tashqi iqtisodiy faoliyat 
hisobi va tahlili» mutaxassisligida o’qiydigan magistrantlarning buxgalteriya hisobini chuqur 
o’rganishini va etuk mutaxassis bo’lishini taqozo etadi. Shuni inobatga olgan holda 
tayyorlangan «Moliyaviy hisob-2» o’quv qo’llanmasida xo’jalik yurituvchi sub’ektlarning 
hisob va hisobotini xalqaro standartlar va rivojlangan mamlakatlar talabi doirasida 
yuritishning nazariy asoslari batafsil yoritilgan. Ushbu o’quv qo’llanma moliyaviy hisobning 
kontseptual asoslari, dolzarb muammolardan biri bo’lgan nomoddiy aktivlar, lizing 
muomalalari hisobi hamda konsolidatsiyalangan hisobot tuzish masalalariga bag’ishlangan. 
O’quv qo’llanma Toshkent Moliya instituti qoshidagi Oliy o’quv yurtlararo ilmiy-uslubiy 
Kengash majlisida muhokama qilingan va nashrga tavsiya etilgan. «___»__________ 2003 
yil-son majlis bayoni. 
Rektorning o’quv va metodik
ishlari bo’yicha muovini: 
A. Vohobov 
Taqrizchilar: 
i.f.n., prof. A. Karimov 
i.f.n., dots. O. Masharipov 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
© Toshkent Moliya instituti, 2004
2

---

KIRISH 
Keyingi yillarda O’zbekiston iqtisodiyotida amalga oshirilayotgan ulkan iqtisodiy 
o’zgarishlar respublikamiz hisob tizimini ham o’z ichiga qamrab olmoqda. Ayniqsa, 
buxgalteriya hisobining milliy standartlarining amaliyotga tatbiq etilayotganligi bunda 
alohida ahamiyat kasb etadi. 
Buxgalteriya hisobidan foydalanuvchilar doirasi ancha kengayib borayotganligi, integratsiya 
jarayonlari chuqurlashayotganligi, qo’shma korxonalar barpo etilayotganligi, jahon moliya 
bozoriga (qimmatli qog’ozlar birjalariga, xalqaro banklarga, fondlarga va boshqalarga) 
chiqilayotganligi sarmoyalar, ishchi kuchi va valyutaning ayrim mamlakatlar o’rtasida erkin 
harakatlanishi zarurligi buxgalteriya hisobi tizimini jahon andozalariga ko’chirishni yanada 
qattiqroq talab qilmoqda. Qolaversa, buxgalteriya hisobi va hisobotini xalqaro talablarga 
muvofiq o’zgartirish keyingi vaqtlarda O’zbekiston uchun ham tobora dolzarb vazifaga 
aylanmoqda. Ushbu vazifalarni amalga oshirish maqsadida respublikada xalqaro andozalarga 
to’la-to’kis mos keluvchi buxgalteriya hisobining milliy andozalari ishlab chiqilmoqda va 
amaliyotga keng tatbiq etilmoqda. 
Buxgalteriya hisobini isloh qilinishi, eng avvalo, uning boshqaruv hisobi, moliyaviy hisob va 
soliq hisobiga bo’lib o’rganishimizni taqozo etadi. Buxgalteriya hisobi turlari ichida 
moliyaviy hisob alohida ahamiyatga ega bo’lib, u tashqi foydalanuvchilar uchun asosiy 
axborot manbai bo’lib hisoblanadi. 
Ushbu o’quv qo’llanma oliy ta’limning iqtisodiyot yo’nalishidagi magistratura talabalari 
uchun mo’ljallangan bo’lib, unda moliyaviy hisobning barcha elementlari - asosiy vositalar, 
lizing muomalalari, nomoddiy aktivlar, uzoq muddatli moliyaviy investitsiyalar, ishlab 
chiqarish zaxiralari, pul mablag’lari, hisob-kitob muomalalari, kapital hamda rezervlar, 
moliyaviy natijalar va boshqa mavzular ko’rib chiqilgan. 
3

---