Mezolit (o’rta tosh) davri

. Buxoro xonligining tashkil topishi. Buxoro xonligi 1533-yil tashkil toptan bulib. Buxoro xonligiga Shayboniylar sulolasidan bulgan Ubaydullaxon asos solgan. Ubaydulaxon Shayboniylar davlati poytaxtini Samarqanddan Buxoroga ko’chirdi. Ubaydullaxon Mavoraunnaxrga bostirib kirgan Najmi soniy boshchiligidagi eron askarlarnga karshi muvaffakiyatln urush olib borgan Ubaydullaxon vafot etgach (1540) xonlik qisqa muddat 3 qismga bo’linibketadi. 1551-1556-yillarda Movorounnahr uchun kurashda Iskandarxonning o’g’li Abdulaxon II g’olib chiqadi va 1557- yilda Buxoroni egallab uni o’z poytaxtiga aylantiradi. Abdullaxon II avval amakisi, Balx va Badaxshon hukmdori Pirmuhammadni (1557—1561), keyin otasi Iskandarxonni (1561—1583) xon deb e'lon qilgan bo`lsa-da, amalda mamlakat hukmdori Abdullaxon II ning o`zi edi Amalda o’zi 1583-1598-yillarda rasman xon sifatida Buxoro xonligini boshqaradi. Abdullaxonning butun hukmronlik davri tinimsiz urushlarda kechdi. Chunonchi, 1574-yili Balxni, 1578- yili Samarqandni, 1583-yili Toshkent va Farg'onani, 1584-yili Badaxshonni, 1595yili Xorazmni zabt etdi va o`z davlati tarkibiga qo`shib oldi. Shundan keyin uning davlati sarhadlari janubda Hirotdan Mashhadgacha, shimolda Orol dengizigacha, Kaspiy dengizidan Issiqko`lgachayetdi. Butun Movarounnahr, Xorazm va Xuroson yana yagona hukmdor qo`li ostida birlashtirildi. XVI asr oxirlariga kelib Buxoro xonligi nisbatan markazlashgan ulkan davlatga aylandi.

Podsho Rossiyasi tomonidan Toshkentning bosib olinishi, o‟lkada mustamlakachilik boshqaruvining shakllana boshlashi (1865-yil, general Chernyayev, Mulla Alimqul- “Turkiston viloyatini boshqarish haqidagi Muvaqqat Nizom”). 1864-yil 1-oktabrda general Chernyayev tayyorgarlik ko`rmay Toshkentni bosib olmoqchi bo`ldi. Biroq shaharni birdaniga bosib olishning uddasidan chiqa olmadi va bu podsho armiyasi askarlariga qimmatgatushdi. 1865-yil boshida Sirdaryo va Yangi Qo`qon chiziqlari orasida Turkiston viloyati tuzildi, Chernyayev uning harbiy gubernatori etib tayinlandi. Turkiston viloyati tasarrufida butun bir viloyat bo`lib, uning zaxiralaridan istilochilik maqsadlarida foydalanishi mumkin edi. Podsho Rossiyasi mustamlaka bosqinchiligining birinchi bosqichi shu bilan yakunlandi.Mustamlaka bosqinchiligining ikkinchi bosqichida Rossiya imperiyasi rejasining bosh maqsadi Toshkentni zabt etish edi. 1865-yil aprel oyi oxirida podsho qo`shinlari Toshkent yaqinida jamlandi. Qo`shinning asosiy zarba kuchini 12 ta to`pdan iborat artilleriya tashkil etardi. Shaharga hujum qilishda shu artilleriya hal qiluvchi rol o`ynashi darkor edi. Podsho qo`shinlarining dastlabki qismlari Toshkentdan 25 km masofada, Chirchiq daryosining chap sohilida joylashgan Niyozbek qal'asi yonida paydo bo`ldi. Qal'a himoyachilariga taslim bo`lishni taklif qilgan MLChernyayev rad javobini oldi. 29-aprelda jang boshlanib, ikki kun davom etdi. Podsho qo`shinlari harbiy qurollar borasida katta ustunlikka ega bo`lib, bir necha soat tinmay to`pdan o`qqa tutib, qal'a devorini teshdilar. Shu teshik orqali askarlar qal'aga kirib olishdi. Toshkent darvozasi deb ataladigan Niyozbek qo`rg`oni shu tariqa bosib olindi. Shundan so`ng general Chernyayev Toshkentga suv borishini to`xtatish, ya'ni aholini ichimlik suvisiz qoldirish uchun Chirchiq daryosi ustidagi to`g`onni buzishni buyurdi.1865-yil 8-mayda u qo`shinini Toshkent ustiga jo`natdi. Biroq podsho qo`shinlari ro`parasida kutilmaganda Olimqulxon boshchiligida Qo`qon qo`shinlari paydo bo`ldi. Shiddatli jang boshlanib, u Qo`qon qo`shinining chekinishi bilan yakunlandi. Shu jangda Olimqulxon yarador bo`ldi va vafot etdi. Buxoro qo`shini Qo`qon qo`shiniga ko`mak uchun keldi, biroq yordam kechikkan edi. 14-iyun kuni Chernyayev Kamolon va Qo`qon darvozalar qarshisiga to`plarni joylashtirib, so`nggi tayyorgarlikni ko`rib bo`lgandi. Podsho qo`shinlari shahar ustiga shiddat bilan o`q yog`dirdi. Kamolon darvozasi yaqinidagi devor vayron qilindi, podsho qo`shini askarlari o`sha joydan shaharga yorib kirishdi, lekin ularni toshkentlik sarbozlarning o`qi to`xtatdi. Hujum to`xtatildi. Go`yo shaharning barcha aholisi jonajon shahrini himoyalash uchun oyoqqa qalqqanday edi. Ko`chalarda kesilgan daraxtlar va aravalardan barrikadalar qilindi (band solindi). Bunday barrikadalar barcha ko`chalarda hamda chorrahalarda qurildi. Shaharda ko`cha janglari boshlanib ketdi, podsho qo`shinlari o`rtasidagi aloqa uzildi, natijada ularning har biri o`zicha jang olib bordi.1865-yil 17-iyun kuni tongda Chernyayev to`rttala daha — Beshyog`och, Ko`kcha, Sebzor va Shayxontohur dahalari oqsoqollarini o`z huzuriga chaqirib kelishlarini buyurdi. Oqsoqollar general qarorgohiga kelib, muzokaralar olib borishdi va shaharni podsho armiyasiga ixtiyoriy topshirish to`g`risida awaldan tayyorlab qo`yilgan petitsiyani imzolashga majbur bo`lishdi. Shu vaqtdan boshlab, Toshkent Rossiya imperiyasining o`rta Osiyodagi harbiy-siyosiy markaziga aylandi

Fashizmni tor-mor ctishda O'zbckistonning munosib oVni.. 1941-yil 12-nyun kuni gitlerchilar Germaniyasi xujum kilmaslik tugrisidagi shartnomani buzib SSSRga tusatdan bostirib kirdi.Sovet xalyushi nemis-fashist boskinchilariga karshi Uiug Vatan unishi boshlandi.Barcha Sovet kishilari uchun ogir sinovlar davri keldn.23-iyun nuniyok Toshkentda kup ming kishilik miting buIdi.Partiya va Sovet organlarini vakillari turli korxona va muassasalaming ishchi va xizmatchilari ukituvsilar talabalar uz Vatanlarini kukrak tutib ximoya kilishga, frontda va front orkasida dushman ustilay galaba kozonishga tayyormiz deb aytdilar.Kupgina kishilar frontga junab ketish tugrisida shu mitingning uzidayok ariza berdilar.Bunday arizalar xarbiy komissariyatlarga xam berildi.Urushni dastlabki oylarida fidokorona okil va donno o'zbek xalkidan 32 mingdan kuprok shunday ariza tushdi.Xarbiy komisariyatga xam berildi.Urushning dastlabki oylarida o'zbek xalki kalbida fashist zulmiga karshi nafrat tuygulari uygondi. Vatanparvarlik va Vatan takdiri uchun shaxsan javobgarlik xissi bulgan kishilar ommasi kulga kurol olib Vatanni shon-sharafi erkinligi frontga kuplab kishilarjunab ketdilar.Uzbekistondan urush yillari kuplab ngft kimyo Volfram molibdek miss va boshkalarini zaxiralari asosida rangii metallar sanoatini yaratishga kirishildi.Uzbekistonda metallurgiya, energetika, yokilgi va mashinasozlik saneshlarini kaytadan yaratish mamlakat xarbiy ishlab chikarishning asoslarini musta xkamladi. Respublika V'mumittifok iktisodiyotiga kushadigan xissasini, kupaytirli .Mamlakat xarbiy saloxiyatini Pukopshgan kuvvatlari 1943 yil kayta tiklanibgina kolmay balki avvalgilardan xam uzib ketdi.Uzbekiston sanoat saloxiyati ancha oshdi.1941 ymldan to 1945 yilgacha' industriyani barcha soxalariga taalukln bulgan 280 ta yangi sanoat korxonasi kurildi.Bundan tashkary kishlok xujaligi saloxiyati xam misli kurinmagan jfajada rivojlanib ketdi.

O'zbekistonda diniy qadhyatlar va islom ma"naviyatining tiklanishi. Sir emas shuro tizimi sharoitida «din afyundin> komunistik shior xukm surib keldi. SHu darajaga borildiki dindorlikning ma'navny xukumi cheklandy. Bunday bir tomonlama siyoeat ijtimoiy xayotimizning bircha soxalarida uz ta'siriki kursatdi. Uzbekiston mustakkiiika erishgandan sung tarixiy uzgarishlar bunday karashlar asosiz ekanligini kursatadi. SHu yiliar mobaynida butun musulmon olami Uzbekistonda vijdon erkinligi diniy ibodat uchun keng imkoniyat ochilganini tan oldilar. Butun jaxon axli dikkatini tortgan boy va rang-barang madaniy-ma'navny merosimi2 ikki kudratli tulkin dunyoviy ilmlari va diniy falsafaviy tafakkuming uzaro uygunlashib yagona kadriyat peshvozini ma'navny kiyofasp siyosatdagn adolat mezoni, suz-fikr erkinligi kabi murakkab ijtimoiy masatapar xususida xam benixoya xaetiy tajriba va saboklar beradi. Biz musulmon dunesy ninguzviy kismimiz tariximiz ning eng fojiali eng ogir davrlarida xam mustabid tuzum changadida bulgan paytimizda xam bizning dinimizdan ayirishga unla xienat etishga majbur kilganlarida xam xalkimiz xech kachon uz islomiy e'tikodidan kaytmagan. Boshiga kilich kelganida xam ota-bobolarining mukaddas dini bulishi musulmonchilikka xamisha sodik kolgan

53455799.

1. 
   (yangi tosh) davri va bu davr yodgorliklari. Neoli yunoncha so’z bo’lib “neos” yangi “litos” tosh yani yangi tosh davri ma’nosini anglatadi. Neolit davrida qurollar ishlash texnikasida tub o’zgarish - inqilob sodir bo’ldi. Yangi tosh qurollari orqali silliqlash, pardozlash, parmalash usullari ixtiro etildi. Hunarmandchilikning sopol buyumlar yasash tarmog’i vujudga keladi. Shuning uchun bu davrni «sopol asri» ham deyishadi. Neolit davrida odamlar hayotida chorvachilik va dehqonchilik vujudga keladi va xo’jalikda asosiy o’rinni egallaydi. Urug’ jamoalari echki, qo’y va qoramollardan iborat qo’ra-qo’ra chorva mollariga, don-dun zahiralariga ega bo’ladilar. Urug’ jamoalari ozuqa izlab ko’chib, daydib yurishdan o’troq hayot kechirishga o’tadilar. Doimiy yashaydigan kulbalar, uylar yasash odamlarning turmush tarziga aylanadi, qishloqlar vujudga keladi. Neolit davrida odamlar hayvon terisidan tikilgan kiyimlar o’rniga jun va o’simlik tolasidan to’qilgan matolardan tikilgan kiyimlar kiyadigan bo’ladilar. Hunarmandchilikda to’qimachilik, tikuvchilik tarmog’i ham paydo bo’ladi. Neolit davri mehnat qurollari 1.Tosh bolta, pona, iskana; 2.Motiga (ketmon-tesha). Motiga dehqonchiligi; 3.Chaqmoq toshga tig’ o’rnatilgan suyak o’roq; 4.Toshdan yasalgan don yorg’uchoq; 5.Loydan qo’lda yasalgan va pishirilgan sopol idishlar; 6.Zig’ir tolasi va jundan ip yigiruv urchuqlari, mato to’quv dastgohlari yasaldi. Neolit davri qabilalari xo‘jaliklar shakllanishiga qarab Joytun madaniyati, Kaltaminor madaniyati, Hisor madaniyatiga bo‘linadi. Kaltaminorliklar hayoti, xo’jalik mashg’ulotlari va turmush tarzini o’rganish, uning miloddan avvalgi 5-3 ming yilliklarga doir arxeologik madaniyat ekanligini ko’rsatdi. Kaltaminor madaniyatining eng muhim manzilgohlaridan biri Jonbosqal‘a hisoblanadi.Bu madaniyatga mansub odamlar termachilik, hayvonlar hamda baliq ovlash bilan kun kechirishgan. Jotun madaniyatigaa mansub axolisi esa asosan dehqonchilik chorvachilik va qisman ovchilik bilan shug‘ullangan. Hisorliklar sopol idishlar yasab asosan chorvachilik, ovchilik va qisman termachilik. bilan shugullanganlar.
   
2. 
   . Buxoro xonligi-Ashtarxoniylar sulolasi davrida. Ashtarxoniylar sulolasidan Boqi Muhammad 1601-yilda Buxoroda xokimiyatini qo’lga oldi va taxtni egalladi ukase Vali Muhammad (1605-1611) taxt vorisi etib elon qilinadi . Bu sulola 1756 yilga kadar xukm suradi. Bu davlatning markazi Buxoro shahri bulgan . Shundan boshab BUxoro xonligi Ashtarxoniylar qo’iga o’tdi. Ashtorxoniylar davridan boshlab o’zbek davlatchiligi tarixnda muxim uzgarishlaro sodir buladi. AShtarxoniylar davrida xonlikda tinchik va osoyishtaik bo’lmadi. Imomkulixon davrida mamlakatda boshboshdoklik xolatiga barxam beriladi U mamlakat obodonchiligi nulida xam bir kancha xayrln ishlarni xam amalga oshirgan. Ashtarxoniylardan bulgan Subxonkulixon ilm marifat xomiysi sanalgan U Buxoroda maxsus Madrasa kurdirib unda tib ilmidan uzi dare bergan. Bu davrda yangi yerlar uzlashtirildi, suorish ishlarida anchagina ishlar amalga oshirildi, tangalar zarb etiddi. Buxoro va boshka shaxarlarda Maapacaiap, mayejidlar kurildi. Savdo va madaniy alokalar jonlandi. Oxir-okibatda uning yetti yillik xukmronligi davrida yer egaligi mojarrolari kulami shu darajaga yetdiki, muarrixning yozishicha, butun matakat yer bilan yakson etilib, axoli duch kelgan tomonga kochib ketgan
   
3. 
   Xiva xonligining Rossiya vasallariga aylantirilishi.. CHor Rossiyaning Buxoro amirligi yurishi 1868 yil 1 maydan Samarkanddan boshlanadi. Asosiy jang CHuponatada bulib utadi. Jangda amir kushinlari engiladi. Asosiy jang Zilabulogda bulib utadi. Buxoroni ximoya kilishda Jurabek va Bobobek kabi vatanparvarlar kaxramonlik kursatadi. Buxoroning bosib olinishi xakida professor Farxod Kosimovning bir kancha ilmiy makolalarini ukiganmiz. 1868 yil 23 iyunda Kaufman bilan Buxoro amiri Muzaffar Sulx imzolaydi. Unga kura chegara Zarafshon daryosining yukori okimidan Kattakurgon shaxridan utadi. Amir 500 ming oltin pul tulaydi, rus savdogarlari Buxoroda erkin savdo kilishga Karvonsaroy va dukonlar ochish xukukini oladi- Xiva xonligi xam 1873 yil Gandimuyon shartnomasiga kura Rossiyaning, vassaliga aylanadi. Unga kura Xiva xonligi 2 million 200 ming oltin mikdorida tovon tulash majburiyatini oldi. Xiva xonligining Amudaryoning ung kirgok xududlarida Turkiston general gubematorligiga buysunuvchi Amudaryo bulimi tuzildi. Xullas Buxoro amirligi va Xiva xonligi chor Rossiyasining vassaliga aylantirildi
   
4. 
   Rossiyada 1917 yil fevral burjna - demokratik inqilobi, uning o'lkamizga ta"siri. 1917 yilning boshida Sankt-Peterburgda bulib ulgan vokualar ta'sirida Turkistonda xam yangi jamiyatni shakllantirish uchun xarakatlar boshlanib ketdi. Turkiston ijtimoiy-siyosiy xayotida asosiy masala muxtoriyat makomini olishdan iborat buldi. Bu goyalami il gari surishda Turkiston jadidlari katta rol uynadilar. CHunki bu vaktga kelib ushbu xarakat ma'rifatchilikdan siyosiy xarakat darajasigacha allakachon kutarilgan edi. 1917 yilning uzidayok Bututurkiston musulmonlarining turt marotaba kurultoyi utkazildi. Ularda Turkiston muxtoriyati tashkil etish goyasi ilgari surilgan edi. 1917 yil mart oyida tashkil topgan "SHuroy Islomiya" jamiyat atrofida birlashgan jadidchilar xam kelajakda Rossiyada tashkil kilinadigan federativ-demokratik respublika tarkibida Turkiston muxtor jumxuriyatini barpo etishdan iborat edi. 1917 yilning dastlabki oylarida muxtoriyat tizimi xakida ochik suzlashlar bulmadi. CHunki bu mavzu fakat Markaziy SHuro doirasida kilinar edi. 1917 yil may oyining boshida Moskvada bulib utgan 1 Butunrossiya umummusulmon s'ezdidan keyin muxtoriyat masalasi kun tartibiga faolrok kuyila boshlandi. SHaxarning xamma daxalaridan kup knshilik organ saylanib, bu organni "SHuron islomiya" deb atashga karor kilindi. 14 martda bulib utgan yigilishida "SHuroy IslonV'ning 15 kishi dan iborat rayosati tuzildi. Uning xayatiga Abdurauf Fitrat, Munavvar Kori, Ubaydulla Xujaev va b. kirdi. 1917 yil nyun oyida rouxoniylar va ulaming tarafdorlari "SHuroy Islomiya" tashkilotidan chikib, "SHuroy ulamo" deb atalmish tashkilot tuzishlariiii bilan ifodalandi. "Ulamochilar" bilan "SHuroy islomchilar" urtasidagi uzok va kizgin baxslarga karamay, s'ezd kelishish yullarini topishga muvaffak buldi. "SHuroy Isiom", "Turon", "SHuroy Ulamo" va boshkalarni birlashtirish yuli bilan butun Turkiston va Kozogiston uchun umumiy bulgan "Ittifoki rauslimin" degan siyosiy partiya tuzishga karor kilindi. Turkiston musulmonlarining birinchi partiyasi, ya'ni "Turk odami markaziy federalist firkasi" xam mana shu siyosiy masalalarga uz munosabatini belgilab berdi.
   
5. 
   XXI asr bo'sag'asida dunyo. Xalqaro vaziyat va kuchlar nisbatining tubdan o'zgarishi. 262. O'zbekistonning jo'g'rofiy-siyosiy imkoniyatlari. Bu masalada Uzb-n Prezidenti I.A.Karimovning Uzb-n 21-asr busagasida xavfsshhkka taxdid nomli asarida ma'lumotlar berilgan. Bu asarda Uzb-n uchun xavf bulib xatkzro terrorizm, narkamaniya, kurol-aslaxa savdosi, ekologik vaziyatning yomonlashuvi, Oral fojeasi xakida gapirilgan. Jaxon amaliyotidan ma'lumki, xar bir mustakil davlat, ayniksa, mustakil tarakkiyot yuliga kirgan mamlakalar xechkachon uz kobigiga uralib rivojlanmagan. 1991 yilda Sovet Ittifoki tarkatib ketgach, yangi goyat murakkab va kattis bir davr yuzaga keldi. Uning asosiy belgilari ku^Aidagilardan iborat. Biriyachidan, davlatlar munosabatlar tizimidagi muvozanat bu^Bzildi. Jaxonda siyosiy-iktisodiy bulinish ruy berdi. ^A-chlar markazi ilgari ikki joyda bulsa, endidikda uz takdirini \zi belgilash orkapi ichki mikoniyatlarni ishga solish xar kim uz arzvasini uzi tortish zaruriyati tutildi. Ikkinchidan, du"neda ingonning biologik tur sifatida yashashiga bevosita xavf-xatar mavjud bulib koldi, YA'ni, yalpi yadro urushi xavfi ancha kamaygan bulsa xam, ekologik tanglik xavfi, biogenetik buzilishlar taxdidi xamon taxlikati xolatda saklanib kolmokda edn. 3-dan, rivojlanishning xozirgi boskichida xar kanday mamjkaning nuf\zi, avvato uning eng yangi texnologiyalarnei kabu^A; kilish va foydatanish kobiliyatiga karab belgilanadigan buldi.
   

3513800.

1. 
   Mehnatning dastlabki yirik taqsimoti, chorvachilik va dehqonchilikning shakllanishi. chorvachik va dehqonchilikningshakllanishi. Neolit-bu yangi tosh asridir. Bu muxim uzlashtirish xujaltgi dovridagi tabiatdan tayyorini olishdan ishlabchikarishga ziroat va chorvachilikka utish davridir. Markaziy Osiyoda neolit davri mil avv 6-4 mingyillikiar bilan belgilanadi. Neolit davridakabilalar utro kxaet tarziga utadi, doimiyyashash uchun manzWiar kura boshlaydi. Urug jamoasining karorgoxlari shakllanadi. Utro к xaet tarzi va mexnat kurollarining takomillashuvi jamoalarning termachilikdan dexkonchilikka, ovchilikdan chorvachilikka utishiga olib keladi, turli buyumlaryasam oladigan xunarmandchilikning rivoj topishiga asos buladi
   
2. 
   Ashtarxoniylar davlatining ijtimoiy hayoti. Ashtarxoniylar davrida davlat tizimi va bosh¬qaruvi o’z tuzilishi, mohiyati jihatidan shay¬boniylar davridagidan deyarli farq qilmas edi. Davlatning ichki va tashqi siyosatiga doir masalalar rasman oliy hokimiyat boshlig’i Xon ixtiyori bilan hal qilinardi. Markaziy va mahalliy hokimiyat boshqaruvida ham shayboniylar davrida amalda bo’lgan lavozimlar saqlanib qolgan. Ashtarxoniylar davrida saroy qutlovi davlat lavozimi joriy etilib, u davlat mablag’i hisobiga amalga oshiriladigan qurilish, suv inshootlari barpo etish va obodonchilik ishlarini boshqargan. Buxoro xonligi ma’muriy jihatdan viloyatlarga, viloyatlar tumanlarga bo’linib boshqarilgan. Viloyat hokimlari xon tomonidan tayinlangan. Harbiy sohada doimiy qudratli harbiy qo’shin, markaziy harbiy qo’mondonlikning yo’qligi, qo’shinning zaonaviy qurol-yarog’lar, zambaraklar bilan ta’minlanmaganligi Buxoro xonligining harbiy jihatdan o’ta zaiflashuviga olib keldi. Ashtarxoniylar davrida yerga egalik qilishning, ilgarigi asrlarda amalda bo’lganidek mulki sultoniy, xususiy mulk, vaq fyerlari shakllari mavjud edi. Mulki sultoniy davlat yerlari hisoblanib, undan keladigan daromad xon xazinasiga kelib tushardi. Davlat yerlaridan o’sha joylarda yashagan dehqonlar foydalangan, ular yerni ishlatib, olingan hosildan xiroj solig’i to’laganlar. Xon davlat tasarrufidagi yerlarni, aholi yashaydigan qishloqlarni shahzodalarga, yirik din ulamolari va sayyidlarga suyurg’ol shaklida, harbiy qism boshliqlari, saroy amaldorlariga tanho shaklida in’om qilardi. Suyurg’ol qilingan katta yer egalari xon xazinasiga soliq to’lamas edi. Tanho shaklida in’om qilingan yerlar tanhodorning xususiy mulki bo’lmay, o’sha yerlarda ishlayotgan dehqonlardan soliq olish huquqi berilar edi.
   
3. 
   Buxoro amirligi va Xiva xonligining Rossiya vasallariga aylantirilishi. Chor Rossiyaning Buxoro amirligi yurishi 1868 yil 1 maydan Samarkanddan boshlanadi. Asosiy jang Chuponatada bulib utadi. Jangda amir kushinlari yengiladi. Asosiy jang Zilabulogda bulib utadi. Buxoroni ximoya kilishda Jurabek va Bobobek kabi vatanparvarlar kaxramonlik kursatadi. Buxoroning bosib olinishi xakida professor Farxod Kosimovning bir kancha ilmiy makolalarini ukiganmiz. 1868 yil 23 iyunda Kaufman bilan Buxoro amiri Muzaffar Sulx imzolaydi. Unga kura chegara Zarafshon daryosining yukori okimidan Kattakurgon shaxridan utadi. Amir 500 ming oltin pul tulaydi, rus savdogarlari Buxoroda erkin savdo kilishga Karvonsaroy va dukonlar ochish xukukini oladi. Xiva xonligi xam 1873 yil Gandimuyon shartnomasiga kura Rossiyaning, vassaliga aylanadi. Unga kura Xiva xonligi 2 million 200 ming oltin mikdorida tovon tulash majburiyatini oldi. Xiva xonligining Amudaryoning ung kirgok xududlarida Turkiston general gubernatorligiga buysunuvchi Amudaryo bulimi tuzildi. Xullas Buxoro amirligi va Xiva xonligi chor Rossiyasining vassaliga aylantirildi
   
4. 
   1917 yilda Rossiya imperiyasida iqtisodiy-siyosiy inqiroz va ijtimoiy ziddiyatlar. Xalqimiz 130 yilga yaqin davr mobaynida podsho Rossiyasi zulmi ostida, sho‘rolar istibdodi iskanjasida yashadi. Bu davrda ular ne-ne kulfatlarni o‘z boshlaridan kechirmadilar. Shu bois ular doimo o‘z ozodligi va mustaqilligi uchun kurash olib bordilar. Biroq istiqlolimizgacha tariximizdagi bu ozodlik kurashlari bizdan pinxon tutildi. Ularning mazmuni, mohiyati va ahamiyatiga reaksiyey tus berildi. Hatto mustaqil davlatimizning bir bo‘lagi bo‘lgan “Turkiston muxtoriyati” faoliyati adabiyotlar va darsliklarga kiritilmadi, mustaqillik uchun olib borilgan kurashlar esa “bosmachilik” deb ataldi. Oqtyabr to‘ntarishi esa Sharq xalqlari, jumladan, O‘rta Osiyo xalqlariga ozodlik, xurlik olib kelgan, ularning mustaqil taraqqiyot yo‘lini boshlashga imkon bergan “buyuk istiqbol” deb jar solindi. Mustamlakachilar, istibdodchilar tariximizni buzib talqin qildilar, haqiqatni bizdan bekitdilar. Biroq tarixni tuzatib ham, uni qayta yozib ham bo‘lmaydi. U qanday bo‘lsa, shundayligicha qoladi. Prezidentimiz aytganidek «Ko‘chmanchilar, bosqinchilar kelib ketaveradi, lekin xalq boqiy qoladi, uning madaniyati abadiy yashaydi». 1917 yil 27 fevralda Rossiyadagi fevral burjua-demokratik inqilobi g‘alabasi tufayli podsho Nikolay II taxtdan ag‘darilib, hokimiyat tepasiga rus burjuaziyasi chiqdi va ular muvaqqat ( vaqtli) xukumat tuzdilar.Petrogradda bo‘lib o‘tgan hodisalarlar ta’siri ostida Turkistonda yangi hokimiyat tuzilmalarini barpo qilish yuzasidan kuchli jarayon boshlandi. Bolsheviklar ta’sirida hamma shahar va ishchilar mavzelarida ishchi va soldat deputatlari Sovetlari tuzila boshladi. Ular inqilobiy demokratiya orzusini yuzaga chiqarishga vakil etilgan va muvaqqat hukumat mahalliy muassasalarining xatti-harakatlari ustidan nazorat olib borish huquqini da’vo qiladigan qurollangan xalq organlari tariqasida tashkil topib bordi. Bu sovetlar xay’atiga asosan ovrupalik aholi vakillari kirdi
   
5. 
   O'zbekistonning jo'g'rofiy-siyosiy imkoniyatlari. Bu masalada Uzb-n Prezidenti I.A.Karimovning Uzb-n 21-asr busagasida xavfsshhkka taxdid nomli asarida ma'lumotlar berilgan. Bu asarda Uzb-n uchun xavf bulib xatkzro terrorizm, narkamaniya, kurol-aslaxa savdosi, ekologik vaziyatning yomonlashuvi, Oral fojeasi xakida gapirilgan. Jaxon amaliyotidan ma'lumki, xar bir mustakil davlat, ayniksa, mustakil tarakkiyot yuliga kirgan mamlakalar xechkachon uz kobigiga uralib rivojlanmagan. 1991 yilda Sovet Ittifoki tarkatib ketgach, yangi goyat murakkab va kattis bir davr yuzaga keldi. Uning asosiy belgilari ku^Aidagilardan iborat. Biriyachidan, davlatlar munosabatlar tizimidagi muvozanat bu^Bzildi. Jaxonda siyosiy-iktisodiy bulinish ruy berdi. ^A-chlar markazi ilgari ikki joyda bulsa, endidikda uz takdirini \zi belgilash orkapi ichki mikoniyatlarni ishga solish xar kim uz arzvasini uzi tortish zaruriyati tutildi. Ikkinchidan, du"neda ingonning biologik tur sifatida yashashiga bevosita xavf-xatar mavjud bulib koldi, YA'ni, yalpi yadro urushi xavfi ancha kamaygan bulsa xam, ekologik tanglik xavfi, biogenetik buzilishlar taxdidi xamon taxlikati xolatda saklanib kolmokda edn. 3-dan, rivojlanishning xozirgi boskichida xar kanday mamjkaning nuf\zi, avvato uning eng yangi texnologiyalarnei kabu^A; kilish va foydatanish kobiliyatiga karab belgilanadigan buldi