Mehnat ta’limi mashg`ulotlari uchun namunali dars ishlanmalari samarqand 2016



Download 87,3 Kb.
bet1/3
Sana08.09.2017
Hajmi87,3 Kb.
#19474
  1   2   3
O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI

SAMARQAND VILOYATI XALQ TA’LIMI XODIMLARINI QAYTA TAYYORLASH VA ULARNING MALAKASINI OSHIRISH INSTITUTI




MEHNAT TA’LIMI MASHG`ULOTLARI UCHUN NAMUNALI DARS ISHLANMALARI


g:\дизайнга\images (29).jpg

Samarqand 2016

.

.



O`ZBEKISTON RESPUBLIKASI XALQ TA’LIMI VAZIRLIGI

SAMARQAND VILOYATI XALQ TA’LIMI XODIMLARINI QAYTA TAYYORLASH VA ULARNING MALAKASINI OSHIRISH INSTITUTI




MEHNAT TA’LIMI MASHG`ULOTLARI UCHUN NAMUNALI DARS ISHLANMALARI
(umumta’lim maktablarining mehnat ta’limi fani o`qituvchilari uchun uslubiy ko`rsatma)

Samarqand 2016

Z.Pardayev. Mehnat ta’limi mashg`ulotlari uchun namunali dars ishlanmalari. Umumta’lim maktablarining mehnat ta’limi fani o`qituvchilari uchun uslubiy ko`rsatma. – Samarqand, 2016. 20 bet.

Mas’ul muharrir: S.Yuldosheva - Til va adabiyot kafedrasi dotsenti



Taqrizchilar: A.Abdumannotov – Pedagogika-psixologiya va ta’lim menejmenti kadefrasi dotsenti
B.Doniyev. - VXTXQTUMOI amaliy fanlar va maktabdan tashqari ta’lim kafedrasi mudiri, p.f.n. dotsent

Umumta’lim maktablarida o`quv mashg`ulotlarini samarali tashkil etish shartlaridan biri namunali dars ishlanmasining mavjud bo`lishidir. O’qituvchilarning mashg`ulotlarga dars konspekti bilan kirishi mashg`ulot davomida unga ijobiy ta’sir etadi. Ba’zi malakali, ko`p yillik pedagogik ish stajiga ega bo`lgan o`qituvchilar: “Darsga konspektsiz kirish mumkin-mi?” – degan savolni berishadi. O’quv mashg`ulotlariga bunday o`qituvchilarga konspekt reja bilan kirishga imkoniyat yaratib beriladi. Ushbu uslubiy ko`rsatmada shu turdagi namunali konspektlar berilgan.

Uslubiy ko`rsatmadan umumiy o`rta ta’lim maktablarining mehnat ta’limi fani o`qituvchilari foydalanishlari mumkin.

Samarqand VXTXQTUMOI Ilmiy kengashining 2016-yil ___iyunda bo`lib o`tgan yig`ilishida muhokama etilgan va ___- sonli qarori bilan nashr etishga tavsiya etiladi

Kirish

Ilm-fan, texnika va ishlab chiqarish sohalarining tez sur’atlarda jadallik bilan rivojlanishi barcha talim muassasalarida ta’lim-tarbiya sifatini mazmun jihatidan yangi bosqichga ko`tarishni talab etmoqda. Bu o`z o`rnida har bir tizim xodimi, ayniqsa, o`qituvchilar zimmasiga yanada yuksak mas’uliyat va vazifalarni yuklaydi. Negaki, rad qilib bo`lmaydigan bir haqiqat bor - qilingan barcha sa’y-harakatlar oxir-oqibat o`qituvchi mehnati orqali o`z natijasini namoyon etadi. Shunday ekan, pedagoglardan vijdonan mehnat qilish, yorug` kelajagimiz oldidagi mas’uliyatlilik, ko`rsatilayotgan yuksak e’tiborga munosib javob berish talab etiladi. Bu esa farzandlarimizning chuqur bilim egallashlarida asosiy rol o`ynaydigan sifatli darsda namoyon bo`ladi.

O’quv mashg`ulotlari ishlanmasi pedagogik texnologiya, axborot texnologiyalari yutuqlari asosida va “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi” hamda “Ta’lim to`g`risida”gi Qonun talablarini bajarishga qaratilishi maqsadga muvofiq bo`lib, o`qituvchi har bir mashg`ulotga tayyorgarlik ko`rish vaqtida, dars ishlanmasi mazmuniga fan-texnika taraqqiyotini yangiliklarida kiritib borishi lozim. Shu jumladan, mehnat ta’limi fani o`qituvchilari ham bu jarayonni nazardan chetda qoldirmasdan, o`quvchi shaxsiga tarbiyaviy ta’sir ko`rsatishning ijobiy omillari sifatida yangilanayotgan ta’lim tizimida o`qitish jarayonining uslubiy jihatlariga alohida e’tibor berishi kerak.

O’qituvchi dars ishlanmasini tayyorlashda mehnat fanining asosiy ilmiy izlanishlari natijalariga tayangan holda, ilg`or o`qituvchi va pedagog-olimlarning ish tajribasi bilan boyitilgan materiallarga ham murojaat etishi, o`quv mashg`ulotining amaliy yoki laboratoriya shakliga ko`ra metodik manbalarni (dastur, metodik qo`llanma, darslik, mashklar sistemasini tahlil qilish) o`rganishi, metodik adabiyotlarga ijodiy yondoshib ulardan o`qitish ishlarini tashkil qilishda ilmiy izlanishlar olib borishi, dars ishlanmalari tuzish, darslarni samarali tashkil qilish uchun zaruriy ko`nikmalarni egallab borishi lozim.

Mashg`ulotni samarali tashkil etish va o`tkazish uchun tayyorlanadigan barcha ishlanma va boshqa turdagi didaktik materiallarda mashg`ulot mazmuni, unda turli o`quv ko`rgazmali qurollardan va texnik vositalar hamda axborot texnologiyalari yutuqlaridan foydalanishni nazarda tutilsa maqsadga muvofiq bo`ladi.

Ushbu uslubiy ko`rsatmada umumta’lim maktablarining mehnat ta’limi fanidan 5-6-7-8-9-sinflari servis xizmati yo`nalishidan 1-mavzularning dars konspektlari namuna sifatida keltirilgan.



5-sinf

1-mashg`ulot. Sana_______________

Mavzu: Pazandachilik o`quv xonasida xavfsizlik texnikasi qoidalari va sanitariya- gigiyena talablari. Sanitariya va gigiyena haqida tushuncha

Darsning maqsadi:



a) ta’limiy – o`quvchilarga pazandachilik haqida umumiy ma’lumot berish, pazandachilik ishlarida rioya qilinadigan sanitariya-gigiyena qoidalarini o`rgatish.

b) tarbiyaviy – o`quvchilarni pazandachilikda ehtiyotkor va tejamkor bo`lib ishlashga o`rgatish.

v) rivojlantiruvchi – o`quvchilarning pazandachilik haqidagi bilim va ko`nikmalarini kengaytirish.

Darsning jihozi: pazandachilik ishlariga oid turli ko`rgazmalar va jihozlar.

Darsning turi: nazariy.

Darsning tipii: kirish darsi.

Fanlararo bog`lanish: biologiya, kimyo, fizika, matematika.

Darsning usuli: bahs, munozara.

Darsning borishi:



I-Tashkiliy qism.

II-So`rash: Mehnat ta’limi haqida nimalarni bilasiz? Mehnat ta’limi fanida rioya qilinadigan xavfsizlik qoidalarini bilasizmi?

III-Yangi mavzuni bayon qilish. Ma’lumki, hayot uchun zarur bo`lgan oziq-ovqat mahsulotlarining mo`l-ko`lchiligini ta’minlash, asrash qayta ishlash, isrof qilmaslik kabi masalalar insoniyat paydo bo`lgan davrlardanoq dolzarb bo`lib kelgan. Pazandachilikning boshqa san’at tarmoqlari kabi o`ziga xos «janrlari» ham mavjud bo`lib, ular o`zbek pazandachiligida oshpazlik, kabobpazlik, novvoylik, qandolatchilik, mantipazlik, yaxnapazlik va shu kabilardir. Mana shu pazandachilik janrlarining barchasidan xabardor mutaxassislar umumiy nom bilan pazanda deb yuritiladi. Taom har qanday insonning hayot kechirishi va ishlashi uchun zarur bo`lgan ehtiyojdir. Taom tayyorlash – murakkab va nozik jarayondir. Chunki e’tiborsizlik bilan tayyorlangan taom bemaza bo`lishi, hatto, insonni zaharlishi mumkin. Shu sababli ham insonlar orasida asrlar davomida taom tayyorlash usullari va uni iste’mol qilish bo`yicha o`ziga xos ovqatlanish madaniyati shakllangan. Har bir xalqning o`ziga xos pazandachilik udumlari, urf-odatlari, milliy taomlari yuzaga kelgan. Pazandachilik – keng tarmoqli soha hisoblanadi.

Sanitariya-gigiyena talablari va xavfsizlik texnikasi qoidalari



  1. Ovqat tayyorlashni boshlashdan oldin ishlatiladigan elektr (gaz) asboblari va jihozlarning sozligini tekshirish;

  2. Elektr jihozlarini tok manbaiga ulashda qo`l quruq bo`lishi;

  3. Go`sht qiymalagichda ishlashda unga mahsulotni maxsus moslama bilan surish;

  4. Pichoqni boshqa kishiga dasta tomoni bilan uzatish;

  5. Kastryul yoki qozonda suyuqlik qaynatishda uni to`ldirib yubormaslik;

  6. Suyuqlik qaynab turgan idish qopqog`ini narigi tomonga qaratib ochish;

  7. Tovodagi qizigan yog`ga mahsulotni sekin-asta, tovaning bir chetidan solish;

  8. Qaynayotgan suyuqlikka turli mahsulotlarni sochratmasdan, ehtiyotkorlik bilan solish;

  9. Issiq idish-tovoqlarni maxsus qalpoq, moslama yoki ushlagichlar bilan ushlash.

  10. Oshxonada tagi qiyshiq, bandlari singan, cheti uchgan, siri ko`chgan idish-tovoqlarni ishlatmaslik.

  11. Tayyorlanayotgan taomni uzoq vaqt qarovsiz qoldirmaslik;

  12. Taom tayyor bo`lgandan keyin elektr (gaz) qurilmalarini tarmoqdan uzib qo`yish.

Suyuqliklar, yog`lar va issiq idishlar bilan ishlaganda texnika xavfsizlik qoidalari

1. Idishni suyuqlik bilan to`ldirib yubormaslik lozim. Qaynab turgan qozonga ichidagi suyuqlik toshib ketmasligi uchun qarab turish kerak.

2. Issiq jihozlarni maxsus asbob yoki sochiq bilan ushlash kerak.

3. Suyuqlik qaynab chiqqandan keyin olovni pasaytirish yoki o`chirib qo`yish kerak.

4. Suyuqlik qaynab turgan idishning qopqog`ini o`ziga qaratib ochmaslik kerak.

5. Qozonga, tovaga qizdirish uchun quyilgan yog`ni nazoratsiz qoldirmang. Baland haroratda yog` yonib ketadi.

6. Tovadagi qizdirilgan yog`ga mahsulotlarni oz-ozdan, asta-sekin tovaning bir chetidan solish kerak.

7. Qaynayotgan suyuqliklarga mahsulotlarni sachratmasdan ehtiyotkorlik bilan tashlash kerak

8. Choynak, kastryullarning dastalari bo`shab qolgan yoki singan bo`lishi mumkin emas.

9. Agarda polga suyuqliklar, yog`lar to`kilgan bo`lsa, u holda darhol polni sirpanib ketmaslik uchun quruq latta bilan artish kerak.



Pichoq, kesish asboblari va jihozlar bilan ishlashning texnika xavfsizlik qoidalari

1. To`g`rayotganda pichoqni to`g`ri ushlash kerak, pichoq, vilka sop tomoni bilan uzatiladi

2. Taxtakachni stolning tekis joyiga qo`yish kerak. Stolning chetiga qo`yib bo`lmaydi, chunki to`g`rayotganda mahsulotlar yerga tushadi.

3. Yaxlatilgan go`sht, baliqlarga erigandan keyin ishlov beriladi.

4. Qirg`ich bilan ishlayotganda ehtiyot bo`lish kerak, mahsulotlarga oxirigacha ishlov berish shart emas, aks holda jarohat olish mumkin.

5. Go`sht qiymalagichga go`shtni solishda maxsus yog`och moslama bilan ishlash kerak, qo`lni ehtiyot qiling, ish vaqtida begona shaxs bilan gaplashish kerak emas.

6. Konserva bankalarini pichoq yoki boshqa asboblar bilan ochish mumkin emas. Faqat o`zining maxsus moslamalaridan foydalanish kerak.

Gaz bilan ishlaganda texnika xavfsizlik qoidalari

1. Ish boshlashdan oldin xonani shamollatish lozim.

2. Gaz plitasi to`g`ri yoqilishi kerak.

3. Gaz plitaning konforkalari qizg`ish sariq, olov uzilib yonsa, demak, bu gazda ishlash mumkin emas.

4. Gazning olovi ko`k-havo rang bo`lishi kerak.

5. Gaz plitaning duxovkasini ishlatishdan oldin shamollatish shart.

6. Gaz hidi chiqsa darhol mutaxassisni chaqirih kerak.

7. Gaz plitalarni nazorasiz qoldirish mumkin emas.

8. Ishlatib bo`lgandan so`ng gaz plitasini o`chirib tozalab qo`yish shart.

Elektr asbob jihozlari bilan ishlaganda tenika xavfsizlik qoidalari

1. Agar kichkina elektr plitasi bo`lsa, ushbu plitani ustiga qo`yishdan oldin uning tagiga olovga qarshi taglik ishlatiladi.

2. Elektr plitani yoqishdan oldin elektr shnurga qarash lozim, ochiq joylar bo`lishi mumkin emas.

3. Shtepsel rozetkasi o`z joyidan chiqib turgan, osilib turgan bolihi mumkin emas.

4. Quruq qo`l bilan elektr asboblarini shtepsel vilkasini ushlab o`chirih va yoqish lozim.

5. Plitkalarning usti yorilmagan tekis bo`lishi shart.

6. Ovqatni elektr plitkalarida tayyorlash uchun faqat sirli idishlardan foydalaning

7. Elektr plitkalarni nazorasiz qo`ymaslik kerak.



Pazandachilk xonalari uchun sanitariya-gigiyena talablari

1. Taomlar maxsus xona-oshxonada tayyorlanadi, unga yorug`lik yaxshi tushadigan, hid va bug`larni tozalash uchun maxsus ventilyator o`rnatilgan bo`lishi kerak.

2. Xona jihozlarining saramjonligi va ozodaligini ta’minlash.

3. Toza idishlarni shkafda yoki javonlarda saqlash kerak.

4. Pashshalarning oshxonaga kirishiga yo`l qo`ymang!

5. Idishlar issiq suvga biroz choy sodasi, garchisa va boshqa yuvish vositalari solib tegishli moslamalar yordamda yuviladi. Bu vositalar idishlarni yaxshi tozalaydi.

6. Oziq-ovqat chiqindilarini maxsus qopqog`i bor idishga solish kerak va o`z vaqtida to`kish kerak.

7. Oshxonalar vaqti-vaqti bilan shamollatiladi.



Pazandachilikda shaxsiy sanitariya-gigiyena talabalari

1. Taom tayyorlash uchun maxsus kiyimlar kiyiladi (fartuk, ro`mol).

2. Sochlar ro`mol tagiga olinadi, tayyorlashga kirishishdan oldin qo`lni sovun bilan yuvish kerak.

3. Barmoqlardagi tirnoqlar olingan bo`lishi shart.

4. Cho`ntakda to`g`nog`ich, sinadigan va o`tkir asboblar bo`lishi kerak emas.

5. Ish joyini to`g`ri tashkil qilish kerak.

6. Taom tayyorlashda iloji boricha sifatli mahsulotlardan foydalanish kerak.

7. Xom go`shtni, baliq go`shtini to`g`raganda alohida taxtakachlardan foydalanish kerak. Xg, Xb (xom go`sht, xom baliq deb yozib qo`yilgan)

8. Ish o`rinlarini doimo toza, ozoda, saramjon-sarishta holatda saqlashni odat qiling.

Tayyor taomlar va oziq-ovqatlarni saqlash qoidalari

1. Tayyor taomlar va oziq-ovqat mahslotlarini yopiq joyda saqlash kerak.

2. Buzulgan mahsulotlarni iste’mol qilish kerak emas.

3. Ayniydigan mahsulotlarni muzlatgichda saqlash lozim.

4. Mahsulotlarni tozalab yuvish va navlarga ajratish zarur.

5. Tayyor va xom taomlarni alohida saqlash kerak. Tayyor taomni tez iste’mol qilish lozim, chunki unda mikroorganizmlar ko`payib, zaharlanish mumkin

6. Siri ko`chgan va alyumin idishda ovqatlarni saqlab bo`lmaydi, zaharlanish mumkin.

Kesuvchi asboblar bilan ishlaganda:


  1. Juda ehtiyot bo`lib ishlash. Kartoshkani ariqchali pichoq bilan, baliqni kirich bilan tozalash, go`shtni qiymalagichga turtgich bilan kiritish kerak. Pichoq va vilkani tutgich tomoni bilan uzatish kerak.

  2. Non va boshqa mahsulotlarni kesishda maxsus taxtakachdan foydalanish va kesish qoidalariga amal qilish kerak. Barmoqlar bir oz egallagan holatda pichoq kesish qirrasidan bir oz masofada ushlanishi kerak.

  3. Kirich bilan ishlayotganda ehtiyot bo`lish kerak.

  4. Go`shtni qiymalagichga solishda maxsus yog`och moslamadan foydalanish va shu jarayonda begona kishilar bilan muloqotda bo`lish tavsiya etilmaydi.

Suyuqliqlar (suv, yog` va b.) bilan ishlaganda:

  1. Qaynayotgan suyuqlik idish chekkasidan to`kilib ketmasligini nazorat qilish. Suyuqlik juda kuchli qaynab ketsa, olovni pasaytirish.

  2. Issiq jihozlarni maxsus asbob yoki sochiq bilan ushlash kerak.

  3. Suyuqlik qaynab turgan idishlar kopqog`ini o`ziga qaratib ochish kerak.

  4. Tovadagi qizdirilgan yog`ga mahsulotlarni oz-ozdan, asta-sekin tovaning bir chetidan solish kerak.

Pazandachilikda rioya qilinadigan saniatriya-gigiyena qoidalari:

  1. Ovqat pishirishda maxsus kiyimlar: oq xalat va oq qalpoq kiyish yoki oq ro`mol o`rab olish;

  2. Ovqatni tayyorlashga kirishishdan oldin qo`llarni sovun bilan yuvish, tirnoqlarni olingan bo`lishi;

  3. Ovqat tayyorlashda iloji boricha yangi sifatli mahsulotlardan foydalanish;

  4. Go`shtga, baliqqa hamda sabzavotlarga birinchi ishlov berishda maxsus bo`laklash taxtachalari va pichoqlardan foydalanish;

  5. Ish o`rnini tez-tez tozalash va har doim ozoda saqlashga harakat qilish.


IV. Darsni mustahkamlash: 1. Pazandalik so`zining ma’nosi nima?

2. Pazandachilikda rioya qilinadigan sanitariya gigiyena qoilari nimalardan iborat? 3. Pazandachilikda rioya qilinadigan xavfsizlik texnikasi qoidalari nimalardan iborat?



V. Darsni yakunlash: a) o`quvchilarning ish faoliyatini baholash; b) Uyga vazifa – darsda o`tilgan mavzuni o`qib, o`rganib kelish.

6-sinf

1-mashg`ulot. Sana________________
Mavzu: Pazandachilik xonasini jihozlanishiga qo`yiladigan talablar. Sanitariya-gigiyena talablari va xavfsizlik texnikasi qoidalari

Darsning maqsadi:

a) ta'limiy - o`quvchilarga pazandachilik xonasini jihozlanishiga qo`yiladigan talablar, unda rioya etiladigan sanitariya-gigiyena talablari va xavfsizlik texnikasi qoidalari haqida tushuncha berish;

b) tarbiyaviy - o`quvchilarni pazandalik xonasida tartibli, saranjom-sarishtali va xavfsiz ishlashaga o`rgatish;

c) rivojlantiruvchi - o`quvchilarning pazandalik xonasi jihozlaridan foydalanishga oid ko`nikmalarini kengaytirish.

Kasbga yo`naltiruvchi maqsad: o`quvchilarda pazandalikka oid qaysi kasblarga qiziqish borligini aniqlash va shu kasb-hunarlar haqida ma'lumot berish.

Darsning vazifasi: oshxona jihozlari va pazandalik xonasini jihozlanishi haqida ma'lumot berish.

Dars tipi: yangi bilimlar berish.

Dars turi: nazariy va amaliy.

Darsda qo`llaniladigan o`qitfsh metodlari: bahs-munozara, savol-javob, tushuntirish.

Darsning jihozi: pazandachilik xonasi jihozlari, bu jihozlardan foydalanishiga qo`yiladigan talablar, rioya etiladigan sanitariya-gigiyena talablari va xavfsizlik texnikasi qoidalari yozilgan ko`rgazmalar.

Fanlararo bog`lanish: tibbiyot, kimyo, biologiya, iqtisod.

Darsning borishi:

I. Tashkiliy qism (salomlashish, davomatni aniqlash, kirish so`zi va h.).

II. O'tilagan mavzuni so`rash.

1. Pazandalik qanday kasb? 2. Bu kasbni inson hayotida qanday o`rni bor? 3. Siz 5-sinfda qanday taomlar tayyorlashni o`rgangan edingiz? 4. Keyin qanday taomlar tayyorlashni o`rganib oldingiz? 5. Hozir mustaqil holda qanday taomlar tayyorlay olasiz?



III. Yangi mavzuni bayon etish. Pazandalik xonasini jihozlashga qo`yiladigan talablar. Pazandalik xonasi turli xil pazandalik ishlari -taomlarni tayyorlash uchun asosiy vosita bo`lib xizmat qiladi. Pazandalik xonasining asosiy jihozlariga elektr yoki gaz plita, stol, pichoq, boltacha, taxta, cho`mich, kamgir, qoshiq, sanchqi kabi asbob-uskunalar va idish-tovoqiar kiradi. Plita xonaga shunday joylashtirilish kerakki, unga yaqin kelib ishlashga va boshqa moslamalarni o`rnatishga ham qulay bo`lsin. Xona maydonidan unumli foydalanish maqsadida devorga osilgan oshxona javonlaridan foydalanish qulaydir. Xonada issiq va sovuq suv ta'minoti bo`lishi yoki issiq suv bo`lmasa, elektr pilitada suv isitish imkoniyati yaratilgan bo`lishi kerak.

Xonada mahsulotga issiqlik ishlov berish uchun uy sharoitida ishlatiladigan elektr pilita va elektr duxovkalar yong`inning oldini olish uchun elektr xavfsizligi qoidalariga muofiq o`rnatilishi lozim.

Xonada oshxona idish tovoqlarini yuvish uchun yuvish qurilmasi, rakovinalar hamda mahsulotlarga ishlov berish stollari bo`lishi kerak, Ular quyidagicha joylashtirilishi mumkin. Yuvish qurulmasi-stol-pilita yoki pilita-stol-yuvish qurilmasi. Bular hammasi bitta chiziqda joylashgani ma'qul. Elektr pilita oldida polga rezina gilamcha to`shaladi.

Ovqat tayyorlash jarayoni o`quv xonasida amaliy mashg`ulot uchun zarur idish tovoqlar qozon, emallangan kostryulkalar. katta va kichik leva, ikkita cho`mich, kapkir, chovli, qasqon, taxta-o`qlov, clak, jo`va g`alvir, go`sht qiymalagich, xovoncha, qirg`ich, kattaligi har xil bir nechta tog`ora, sirlangan laganlar, sabzavotlarni tozalash, baliq va go`shtni to`g`rash uchun alohida-alohida taxtalar, pichoqlar va hokazolar bo`lishi lozim. Ularga maxsus belgilar, masalan, XS - xom sabzavollar, PS -pishgan sabzavotlar, XG - xom go`sht, PG - pishgan go`sht, XB - xom baliqqa degan yozuvlar yozilgan bo`lishi zarur.

Amaliy mashg`ulot xonasidagi hamma asbob, jihoz va idish-tovoqiar sanitariya-gigiyena qoidalariga qat'iy amal qilingan holda saqlanishi kerak. Xonada tez buziladigan mahsulotlarni saqlash uchun sovitgich-muzlatgich; sochiq, dasturxonlarni yuvish uchun kir yuvish mashinasi bo`lishi kerak.

Sanitariya-gigiyena talablari va xavfsizlik texnikasi qoidalari. Aziz o`quvchilar! Pazandalik ishlarida bir qator sanitariya-gigiyena talablari va xavfsizlik texnikasi qoidalariga amal qilish talab etiladi. Bu bizning sog`ligimizni saqlashda katta ahamiyatga ega. Hozir sizlar bilan pazandalik ishlarida rioya etiladigan sanitariya-gigiyena talablari va xavfsizlik texnikasi qoidalari bilan tanishamiz.

1. Xona ozoda, yorug`, shinam bo`lishi kerak. Taom tayyorlash vaqtida hosil bo`ladigan hid va bug`lardan xalos bo`lish uchun maxsus shamollatgich moslamalar o`rnatilgan bo`lishi kerak. Xona devorlari poldan 1,5-1,75 m baladlikda yorqin bo`yoqda bo`yalgan bo`lishi yoki kafellangan bo`lishi maqsadga muvofiqdir. Xona poliga lenoleum yoki boshqa materiallar yotqizilishi mumkin.

2. Xonada ishlaganda o`quvchilarning tirnoqlari toza olingan bo`lishi, lak bo`yoqlari va barmoqlarda turli taqinchoqlarni bo`lmasligi kerak.

3. Ishga tushishdan oldin qo`lni sovunlab yuvish, toza maxsus ish kiyimi - xalat kiyish yoki peshband tutish, sochlarni maxsus bosh kiyimi ostiga olish zarur.

4. Har bir xom va pishgan mahsulot uchun alohida taxta va pichoqlar ishlatish zarur. Chunki xom mahsulot to`g`ralgan taxtada mikroblar rivojlanadi va pishgan mahsulotga o`tishi mumkin. Taxta va pichoqlar ishlatiladigan joylarda saqlanadi. Taxta oralarida yorilgan yoki zichlanmagan joylari bo`lishi mumkin emas.

5. Oshxona idish-tovoqlari taomlarni tayyorlash, saqlash va tashish uchun xizmat qiladi. Turli qozonlar, tovalar, kostryulkalar, kapkir, cho`mich, chovli, elak - bularning hammasi zanglamaydigan po`lat, alyuminiy, cho`yan, oq tunukadan tayyorlanadi. Sirlangan tog`orachalar, faqat mahsulotlarni saqlash, yaxna taomlarni tayyorlashda ishlatiladi.

6. Oshxona idishlari shishadan, alyuminiy, chinni, mis (tarelkalar, chashka, piyola, kosa, stakan, fujer va boshqalar), zanglamaydigan po`latdan (vilka, qoshiq, pichoq) tayyorlaitadi. Oshxonada polimer, plastmassa idishlar ham keng ishlatiladi. Chizillan, singan, yorilgan, siri ko`chgan idishlardan foydalanish mumkin emas.

7. Zararli hasharotlarga qarshi kurash - ichak infeksiyasi va oziq-ovqatdn zaharlanishning oldini olishda muhim choradir. Chunki ular har xil yuqumli kasalliklarning kelib chiqishiga sababchilardir. Pazandalik xonasida pashsha, suvarak va kemiruvchilar mutlaqo bo`lmasligi kerak.

8. Mog`orlagan, chirigan boshqa shu kabi nuqsonlari bo`lgan mahsulotlar ishlatilmaydi.

9. Zanglagan, tozalanmagan, buzuq asboblardan foydalanish taqiqlanadi.

10. Kasallanib qolgan o`quvchilarga taom tayyorlashga ruxsat berilmaydi.

11. Buzilgan mahsulotlarni iste'mol qilish kerak emas.

12. Tez buziluvchan mahsulotlarni sovitgich-muzlatgichlarda saqlash lozim.

13. Mahsulotlarni tozalab yuvish, navlarga ajratish zarur.

14. Tayyor taom va xom mahsulotlarni alohida saqlash kerak. Tayyor taomni ko`p saqlab bo`lmaydi, chunki unda mikroorganizmlar ko`payib aynib qoladi.

15. Oshxonadagi chelakning qopqog`i bo`lishi shart.

16. Gaz yoki elektr plitalarini nazoratsiz qoldirish mumkin emas.

17. Isitish asboblarini tagliksiz ishlatib bo`lmaydi.

18. Idishni suyuqlik bilan o`ta to`ldirib yubormaslik lozim.

19. Elektr asboblarini quruq qo`l bilan ushlanadi.

20. Go`sht maydalagichdan foydalanayotganda ehtiyot bo`lish kerak, masalan go`shtni qo`l bilan emas, maxsus moslamalar bilan qiymatagichga tushirish zarur.

21. Issiq asboblar maxsus ushlagich yoki sochiq bilan ushlanadi.



IV. Mustahkamlash. Savollar: Pazandachilik xonasini jihozlash uchun qanday talablarga rioya qilinadi? Bu jihozlardan foydalanishga qo`yiladigan talablar, rioya etiladigan sanitariya-gigiyena talablari va xavfsizlik texnikasi qoidalari nimalardan iborat?

Download 87,3 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish