Mavzu; Oksidlanish qaytarilish reaksiyalari Reja; Oksidlanish qaytarilish reaksiyalari 2

Mavzu; Oksidlanish qaytarilish reaksiyalari
Reja;
1. Oksidlanish qaytarilish reaksiyalari
2. Oksidlanish-qaytarilish reaktsiyalarning turlari.
3. Oksidlanish-qaytarilish reaktsiyalarining tenglamalarini tuzish usullari.
II Xulosa

3. 
   Foydalanilgan adabiyotlar
   

11.1 Oksidlanish-qaytarilish reaktsiyalarinini mohiyati.
Ko’pchilik reaktsiyalarda reaktsiyaga kirishuvchi moddalar
tarkibidagi elementlarning valentligi reaktsiya natijasida o’zgarmaydi.
Bunday reaktsiyalarni oddiy reaktsiyalar deyiladi:
AgNO3+NaCl=AgCl↓+NaNO3
Ag++NO3-+Na++Cl-=AgCl↓+Na++NO3-
BaCl2+K2SO4=BaSO4↓+2KCl
Ba2++2Cl- +2K++SO42- =BaSO4↓+2K++2ClBoshqa turdagi reaktsiyalarda elementlarning valentligi o’zgaradi:
Zn0+Cu2++SO42-=Zn2++SO42-+Cu0
Zn0-2ℓ→Zn2+, Cu2++2ℓ→Cu0
Reaktsiya jarayonida elektronlarning bir atomdan boshqa atomga o’tish
natijasida elementlarning valentligi o’zgarsa oksidlanish-qaytarilish
reaktsiyalari deyiladi.
Oddiy moddalarda atomlar elektroneytral bo’lgani uchun ularning
valentligi shartli ravishda nolga teng deb qabul qilingan. Neytral atomlar
elektron yo’qotishi natijasida musbat zarayadlangan ionga aylanadi va
necha elektron yo’qotgan bo’lsa, o’shancha musbat valentlik namoyon
qiladi.
Atomlarning elektron yo’qotish jarayoni oksiddanish deyiladi.
0 -
Masalan: Al-3ℓ→Al3+(Al0 oksidlanib Al3+ o’tdi).
Cu-2ℓ→Cu2+ (Cu oksidlanib Cu2+ o’tdi)
Atomlar elektron biriktirib olsa, manfiy zarayadlanagan ionga aylanadi.
Bunda atom necha elektron qabul qilgan bo’lsa, uning valentligi o’shanga
manfiy valentlik tomonga o’zgaradi.
Atomning elektron biriktirib olish jarayon qaytarilishi deyiladi.
0 - 0
Masalan: Cl2+2ℓ→2Cl- (Cl2 qaytarilib 2Cl- o’tdi)
0 - 0
S+2ℓ→S2-(S qaytarilib S2- o’tdi)
Masalan, Mg bilan Cl2 ta’sirlanganda elektronlar magniydan xlorga o’tadi:
2Mg+Cl2→MgCl2
0 - 0
Mg-2ℓ →Mg2+ (Mg – oksidlanib Mg2+ ionini hosil qildi)
- 0
Cl2+2ℓ→2Cl- (Cl2 qaytarilib 2Cl- ionning hosil qildi)

Yuqorida	keltirilgan	reaktsiyada	xlor	magniyni	oksidlaydi,	ya’ni
oksidlovchi rolini bajaradi, o’zi esa qaytariladi.
Oksidlanish va qaytarilish jarayoni bir vaqtda sodir bo’ladi. D.I.
Mendileev	davriy	sistemasidagi	elementlarning	oksidlovchilik	va

qaytaruvchilik xossalari davriy ravishda o’zgaradi. Masalan, ishqoriy
metallar qaytaruvchilar jumlasiga, galogenlar oksidlovchilar jumlasiga
kiradi.