Mavzu: maxsus leksik boyliklar



Download 149 Kb.
bet1/12
Sana22.06.2021
Hajmi149 Kb.
#73346
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12
Bog'liq
Boymatova Charos maxsus leksik boyliklar


MAVZU: MAXSUS LEKSIK BOYLIKLAR
REJA:


  1. KIRISH.

Maxsus leksik qatlamlar haqida ma’lumot

  1. ASOSIY QISM:

  1. Badiiy matnda sinonim, omonim, antonimlar, jargon, she’va

  2. Matnda noadabiy qatlamga oid so’zlar

  3. A.Qodiriyning “O’tgan kunlar” romanida maxsus leksik boyliklar

  1. XULOSA.

Matn uchun: Abdulla Qodiriy “O’tgan kunlar”

Adabiy asar tili (asosan personajlar nutqi, qisman muallif nutqi)da bir necha g’oyaviy-badiiy maqsadlarda tilning maxsus leksik resurslari – eskirgan so’zlar, neologizmlar, varvarizmlar, vulgarizmlar, dialektizmlar, jargon so’zlar, professionalizm (kasb-korga oid maxsus so’zlar)lar, frazeologazmlar, mahalliy joy bilan bog’liq so’zlar, maqollar-matallar, hikmatli so’zlar, folklorizmlar va boshqalar qo’llaniladi. Asar tilini tipiklashtirishda, davr ruhini aks ettirishda, qahramonlar tilini individuallashtirishda, personajlarning muayyan vaziyatdagi ruhiy kechinmalarini ifodalashda, ularning kasb-kori va ma’naviy saviyasini ko’rsatishda yozuvchiga maxsus leksik resurslar juda qo’l keladi. Shuningdek, leksik resurslar adabiy asar tilini boyitadi, badiiy tilning obrazli va ta’sirchan bo’lishiga ko’mak beradi. Quyida tilning maxsus leksik resurslaridan ba’zi birlari ustidagina ixcham-ixcham to’xtalib o’tmoqchimiz. Chunonchi:

1. Eskirgan so’zlar. So’z ifodalaydigan tushuncha hayotda yo’qolishi yoxud shu tushunchani ifodalaydigan boshqa so’z paydo bo’lishi bilan shu xil so’zlar asta-sekin eskirib, muomala-munosabatdan chiqa boradi. Bunday so’zlarning kishilarga tushunarli bo’lishi ham borgan sari qiyinlashib boraveradi, hatto, ba’zi eski so’zlarning ma’nolari butunlay tushunarli bo’lmay qolishi mumkin. Bunday so’zlar kitoblarda qo’llanilganda, ularga, albatta, izoh beriladi. Shu xil so’zlar ilmda eskirgan so’zlar deb yuritiladi. Tarixiy, tarixiy-inqilobiy mavzulardagi badiiy asarlar tilida konkret g’oyaviy-badiiy maqsadlarda ana shun-day eskirgan so’zlar ham muayyan me’yorda qo’llaniladi. Bunday so’zlar, birinchidan, davr ruhini ifodalashda, ikkinchidan, qahramonlar tilini individuallashtirishda yozuvchiga qo’l keladi. Chunonchi, «O’tgan kunlar» romanida arabcha-forscha va eskirgan so’zlar mahorat bilan ishlatilgan – bu so’zlar XV asr o’rtalaridagi o’zbek tili va shu davrning tarixiy ruhini ifoda qilgan.

Eskirgan so’zlar ikki xil bo’ladi: tarixiy so’zlar va arxaizmlar.


Download 149 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   12




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish