Mavzu: Ilm-fanning jamiyat o’rnida tutgan o’rni, fanning maqsad va vazifalari

Mavzu: Ilm-fanning jamiyat o’rnida tutgan o’rni, fanning maqsad va vazifalari

Samarqand davlat chet tillar institutining roman-german fakulteti fransuz tili va adabiyoti yo’nalishi talabasi qudratova ezozaning ilmiy ish asoslari fanidan tayyorlagan prezintatsiyasi

• Reja:
• 1) Ilm-fanning jamiyat taraqqiyotidagi o‘rni. Ilm-fanni egallashning
• bosh maqsadlardan biri bilim olish ekanligi.
• 2) Bilish, ilmiy bilim va ilmiy tadqiqot tushunchalari. Ilmiy tavsif, ilmiy tasnif va ilmiy talqin, ularning turlari.
• 3) Filolog ilmiy faoliyatining asosiy yo‘nalishlari. Til materiallarini tahlil etish turlari: diaxron tahlil va sinxron tahlil, komponent tahlil va kontestual tahlil. 4)Ilmiy ishni tizimli olib borish.

• Ilm-fanning jamiyat taraqqiyotidagi o‘rni. Ilm-fanni egallashning bosh maqsadlardan biri bilim olish ekanligi. Ilm - murakkab umumiy sosial ko’rinish, uning asosiy maqsadi yangi ilm olish va uning asosida yangi usullar yaratish, yangi masalalar yechish. Fan esa ijtimoiy taraqqiyot jarayonida insoniyatning kundalik ehtiyojlariga javob sifatida paydo bo‘ldi.Ko‘p sonlita’riflarga ko‘ra fan bilim, faoliyat va ijtimoiy hodisa sifatida namoyon bo‘ladi. Bilim sifatida fan atrof-borliq narsalari va jarayonlarini amalda aniq, izchil va tadrijiy bilishga qaratilgan.

• Ilm – arabcha so‘z bo‘lib, o‘qish, o‘rganish va hayotiy tajriba natijasida egallangan bilim, ma’lumot kabi ma’nolarni ifodalaydi.
• O‘quv jarayonining hamma sohalari (leksiya, amaliy mashg‘ulotlar uchun zaruriy-nazariy va o‘quv adabiyotlarini konspektlashtirish, jumladan, laboratoriya ishi, seminar, maxsus kurs, nazorat ishi bo‘yicha topshirilgan mavzu uchun referat va kurs ishi, kollokvium, o‘quv pedagogik amaliyot jarayonida qo‘llaniladigan yoki talab etilgan hujjatlarni yozish, shuningdek, ilmiy va ijodiy to‘garaklarga a’zo bo‘lish va ma’ruza qilish, hisobotlar berish yoki chiqishlar qilish hamda munozaralar, bahslarga qatnashish, bitiruv malakaviy ishini bajarish kabi ishlar talabaning tadqiqotchilik iqtidorini shakllantiradi, har tomonlama etuk mutaxassis bo‘lib etishuvi uchun, umuman, ilmga ega bo‘lish uchun muhim va asosiy zamin hozirlaydi .

• Ilmiy bilim sistemasi quyidagicha tavsiflanadi:
• 1. Ilm tarmog’ i bo’yicha ijtimoiy ilm, texnikaviy ilm va tabiiy ilm;
• 2. Ilmiy fanlar bo’yicha: matematika, fizika, kimyo, fizikaviy kimyo va b.
• 3. Ilmiy faoliyati natijalari bo’yicha: publikasiyalar, ixtiro, patent, konstruktorlik ish, tajriba – texnologik ish va boshqalar.
• Ilmiy ish, ilmiy faoliyat, ilmiy mehnat, bu shunday ilm faoliyatiki, yangi ilmiy bilimlarni, texnika va texnologiyani o’rganishga, sistemaga solishga va qayta ishlashga qaralgan. U yangi texnologiyani yaratish, mahsulotni xususiyatlarini yaxshilash, mahsulotni qayta ishlash, yangi ilmiy bilimni sistemalashtirish uchun yo’naltiriladi. Ilmiy ishni natijalari quyidagi asosiy ko’rsatkichlar bilan ifodalanadi: originalligi va yangiligi bilan, takrorlanmagan natijalari bilan, yakkayu yagona bo’lishi kerak, tavakkalligi bilan, chunki izlanish har-xil ko’rinishda bo’lishi mumkin, ijobiy va salbiy.

• Ilmiy tadqiqot - yangi bilimlarni ishlab chiqish jarayoni, bilish faoliyati turlaridan biri. Unga obʼyektivlik, ishonchlilik, aniqlik xos. Ilmiy tadqiqot hamma shartlarga amal qilib takrorlanganda hamisha birdek natija berishi, bahs etilayotgan masalani isbotlashi lozim. Ilmiy tadqiqot bir-biri bilan bog’langan ikki tajriba va na-zariyadan iborat. Ilmiy tadqiqotning asosiy komponentlari: mavzuni belgilash, mavjud axborotni, tadqiqot sohasidagi shartsharoit va metodlarni, ilmiy farazlarni oldindan taxlil etish, tajriba oʻtkazish, olingan natijalarni taxlil etish va umumlashtirish, kelib chiqqan farazlarni olingan dalillar asosida tekshirish, yangi fakt va qonunlarni ifodalab berish, ilmiy bashorat yuritish. Ilmiy tadqiqotlarni fundamen-tal va amaliy, miqdoriy va sifatiy, noyob va kompleks tadqiqotlarga aj-ratish keng tarqalgan. Ilmiy tadqiqotlarning metod va tajribalari fanning oʻzidagina emas, balki koʻpgina iqtisodiy va ijtimoiy masalalarni qal qilishda ham keng qoʻllaniladi.

E’tiboringiz uchun rahmat