Fan nomi:
Elektr energiya nazorati va hisobining avtomatlashtirilgan tizimi
Ma‘ruza mashg‘ulotini olib boradi:
PhD, dots. R.Ch.Karimov
Ma‘lumotlari:
TDTUOF “Konchilik elektr mexanikasi” kafedrasi dotsenti
Telefon raqami:
+998998115138
E-mail:
raxmatillo82@mail.ru
MAVZU №1.
KIRISH. ELEKTR ENERGIYASI NAZORATI VA HISOBINING
AVTOMATLASHTIRILGAN TIZIMI (EENHAT)NI RIVOJLANISH
TARIXI VA TASNIFI
Reja:
1.1.
Kirish
1.2.
Elektr energiya nazorati va hisobining avtomatlashtirilgan tizimining
rivojlanish tarixi
1.3.
Elektr energiya nazorati va hisobining avtomatlashtirilgan tizimi
klassifikatsiyasi
1.1.
Kirish
«Elektr energiya nazorati va hisobining avtomatlashtirilgan tizimi» fanini
o„qitilishidan maqsad - iste‟molchilarni kerakli miqdorda va sifatda elektr
energiyasi bilan ta‟minlab, uni nazorat qilish va hisoblashni avtomatlashtirib
beruvchi elektr ta‟minot tizimini o„rganishdir.
«Elektr energiya nazorati va hisobining avtomatlashtirilgan tizimi» fanini
o„rganishning asosiy vazifalari: Elektr ta‟minotida energiya nazoratini avtomatik
qurish yo„llarini, shu sistemada ishlatadigan uskunalarni to„g„ri tanlash
masalalarini, elektr ta‟minot tizimida elektr energiya nazorati va hisobining
avtomatlashtirilgan tizimi» masalalarini talabalar o„zlashtirishidir.
«Elektr energiya nazorati va hisobining avtomatlashtirilgan tizimi» fani
bo„yicha o„zlashtirilgan ma‟lumotlarga, hamda o„quv rejasida rivojlantirilgan
elektr texnikaning nazariy asoslari (zanjirlar nazariyasi, transformatorlar,
nosinusoidal katgaliklar qismlari); elektr o„lchov; elektr mashinalari; elektr
ta‟minoti sistemasida elektr stansiyalar va podstansiyalar; dasturiy ta‟minot va
iqtisodiy hisoblarda EHM ishlatilishi; elektr ta‟minoti sistemasida elektr
tarmoqlari; energetikani matematik masalalari va h.k. fanlarni bilishga asoslanadi.
Zamonaviy enеrgеtikaning jamiyat hayotidagi roli ko„rib chiqiladi, enеrgiyani
hosil qilish, uni korxonalarning mavjud iste‟molchilari o„rtasida taqsimlanishi va
iste‟molchilarda avtomatik tizimlarning turlari o„rganilgan. Bundan tashqari,
O„zbekiston
energetikasida
elektr
energiya
nazorati
va
hisobining
avtomatlashtirilgan tizimining rivojlanish istiqbollari ko„rib chiqiladi, enеrgеtika
va sanoat korxonasi elektr ta‟minotining loyihalash masalalari batafsil ishlab
chiqiladi. Sanoati rivojlangan davlatlarning elektr energiya nazorati va hisobining
avtomatlashtirilgan tizimi tajribasi ifodalangan (kеltirilgan).
Ushbu ma‟ruzalar matnida sanoat korxonasida avtomatlashtirilgan hisob
tizimini yaratishning maqsad va vazifalarini ko„rib chiqamiz, uning amalga
oshirilishi iqtisodiy va texnik hisob tizimlari uchun muhim iqtisodiy samara olish
imkonini beradi. Elektr energiya nazorati va hisobining avtomatlashtirilgan tizimi
qurilishining korxona hajmiga qarab umumlashtirilgan variantlari berilgan.
Buyurtmachi va avtomatlashtirilgan tizimlarni ishlab chiquvchi o„rtasidagi
muzokaralar samaradorligini oshirishga alohida ye‟tibor qaratilmoqda. Loyihalash
qoidalari va texnik jihozlarni tuzish xususiyatlari hamda avtomatlashtirilgan
tizimlarni hujjatlashtirish aks ettiriladi. Elektr energiya nazorati va hisobining
avtomatlashtirilgan tizimi - tok transformatorlarining birlamchi datchiklari va
zamonaviy elektr hisoblagichlari haqidagi ma‟lumotlarni o„z ichiga oladi.
Shu bilan birga, Elektr energiya nazorati va hisobining avtomatlashtirilgan
tizimining texnik bajarilishini ko„rib chiqamiz. Turli aloqa liniyalari batafsil
tasvirlanadi (jumladan, zamonaviylari - Internet va GSM kanallari). Usda,
shuningdek, bir necha SCADA tizimlari talablari, operatsion tamoyillari tavsifi va
taqqoslash berilgan. Ichki sektorda elektr energiya nazorati va hisobining
avtomatlashtirilgan tizimi qurilishining o„ziga xos xususiyatlari haqida gap boradi.