Ma’ruza № Alkenlar. Izomerlanishi, nomlanishi, olish usullari



Download 64 Kb.
bet1/3
Sana23.07.2021
Hajmi64 Kb.
#126336
  1   2   3
Bog'liq
4 Alkenlar.Izomeri,olinishi,nomlanishii


Ma’ruza № 4. Alkenlar. Izomerlanishi, nomlanishi, olish usullari

Alkenlarni izomerlaHChi, nomlanishi. Qo‘sh bog‘ni hosil qilish usullari: alkanlardan degidrogenlash, alkinlarni qisman gidrogenlash, spirtlarni degidratlash, to‘rtlamchi ammoniy tuzlarini parchalash

Molekulasida qo‘sh bog‘ tutgan uglevodorodlarga alkenlar (olefinlar) deyiladi. Gomologik qatorning umumiy formulasi CHH2n. Gomologik qatorga quyidagilar misol bo‘ladi: S2N4, S3N6, S4N8, S5N10, S6N12. Alkenlarning birinchi vakili etilendir. Yetilenning vodorodlarini alkil guruhlarga almashtirilsa, uning gomologik qatori hosil bo‘ladi. M-n: etilen vodorodini metil radikaliga almashtirilsa metiletilen hosil bo‘ladi. Metiletilenda uch xil vodorodlar bo‘lib, ularniCH3 ga almashtirilsa uchta alken hosil bo‘ladi: etiletilenCH3CH2CHqCH2, sim. dimetiletilenCH3CHqSHCN3, nosim. dimetiletilen (CH3)2SqCH2. Bu alkenlar bir-biriga izomerdir. Alken birikmalarni ratsional nomenklaturada nomlash uchun etilen asos qilib olinadi va radikallarning nomi qo‘shib yoziladi. Alkenlarni sistematik nomenklaturada nomlash uchun tegishli alkanning -an qo‘shimchasi -en ga almashtiriladi. Alkenlarni nomlash uchun uzun zanjir tanlab olinadi va qo‘sh bog‘ yaqin tomondan nomerlanadi:

CH2qCH2 eten CH3CHqCH2 propen



Alkenil radikallar quyidagicha nomlanadi:



Alkenlarda uch xil izomeriya mavjud:

1.Zanjirdagi qo‘sh bog‘ning holatini o‘zgarishi hisobiga izomerlar hosil bo‘ladi:CH3CH2CHqCH2 , CH3CHqSHCN3

2.Zanjirni tarmoqlanishi hisobiga izomerlar hosil bo‘ladi:

CH3CH2CHqCH2, (CH3)2SqCH2

3.Qo‘sh bog‘ga nisbatan o‘rinbosarlarning joylashishi hisobiga fazoviy izomerlar hosil bo‘ladi:



Tri- va tetra almashgan alkenlarni sis- va traHC- izomerlarini belgilash uchun YE, Z sistemadan foydalaniladi. Buning uchun qo‘sh bog‘li uglerod atomidagi o‘rinbosarlarning katta kichikligi aniqlanadi, kattasi 1, kichkinasi 2 bilan belgilanadi. Agar katta o‘rinbosarlar -bog‘ tekisligining bir tomonida bo‘lsa Z (tsis-), ikki tomonida joylashgan bo‘lsa YE (traHC-) deb belgilanadi. Alken molekulasidagi o‘rinbosarlarni katta kichikligi aniqlanadi. Radikallarning katta kichikligi quyidagi qatorda ortib boradi:

-CH3-CH2CH3-CH2CH2CH3-CH2CH2CH2CH3-CH(CH3)2-S(CH3)3.

Galogenlarning katta kichiklik qatori quyidagicha NFCl Br I. Shu qoidalarni hisobga olib alkenni quyidagicha nomlash mumkin:






Download 64 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish