Ma’lumotlarni tashkil etuvchisi – bu ….
berilganlar.
Berilganlar – bu ….
o’rnatilgan fakt, mantiqiy xulosa.
Baza deganda nimani tushunasiz?
baza - bu grekcha so’z bo’lib, “nimanidir asosi” degan mazmunni ifodalaydi.
Berilganlar bazasining o’zgarishi ilovalarga qanday ta’sir qiladi?
ilovalarga ta’sir ko’rsatmaydi.
Berilganlarning mo’staqilligi deganda nimani tushunasiz.
ilovalar va berilganlar bazasining bir-biriga bog’liq emasligini.
Berilganlarning evolutsiyasi necha bosqichdan iborat.
4
Berilganlar … tuzulishdan iborat.
tashqi, fizik va global mantiqiy
“Uch bosqichli” arxitekturaning maqsadi nima?
berilgalar bazasining foydalanuvchi tasavvuridagi taqdimotni, uning fizik tuzulishidan ajratishdan iborat.
Ob’ektlarga qaysi javobda to’g’ri tariff berilgan?
Elementlari to’g’risida axborotlar saqlovchilar obyektlar deb ataladi.
Abstrakt ob’ektga misollar qaysi javobda to’g’ri ko’rsatilgan?
Hodisa, fan nomi, topshiriq raqami.
Ob’ektning xossalari deganda nimani tushuniladi?
ismi, rangi
vaqt o’lchovi
o’lchamlari
barcha javoblar to’g’ri
Berilganlarga ishlov deganda nima tushuniladi?
O’zgartirish
Qo’shish
Olib tashlash
barcha javob to’g’ri
Atribut – bu ….
obyektning xususiyati.
Axborotning uch sohasi yo’nalishi qaysi javobda to’g’ri tasvirlangan?
Berilganlar elementi – atributlar – obyekt.
Ma‘lum bir narsa haqida ma‘lumotlarni saqlash uchun foydalanuvchi tomonidan yaratiladi – yagona axborot obyektidagi ma‘lumotlar modelining predmetli sohasi. U qator va ustunlardan iborat.
Jadvallar
Yozuvlar – bu ….
jadval satrlari.
Maydonlar – bu ….
jadval ustunlari.
Domen – bu …
jadval ustunlarida berilganlar.
Kortej – bu ….
jadval satrlari.
Berilganlar bazasida kalitning vazifasi nimadan iborat?
yozuvni noyob ravishda aniqlaydi.
Kalitning turlari qaysi javobda to’g’ri ko’rsatilgan?
birlamchi kalit, tarkibli kalit, muqobil kalit
Berilganlar modeliga tarif qaysi javobda to’g’ri berilgan?
Berilganlar orasidagi munosabatlarni qo’yilgan talablarga nisbatan amalga oshirish
Berilganlar elementlari o’rtasida bog’lanishlarning necha usuli mavjud
4
Berilganlar elementlari o’rtasida “1-1” bog’lanish qaysi javobda ko’rsatilgan?
o’qituvchi – maosh
Berilganlar elementlari o’rtasida “1-N” bog’lanish qaysi javobda ko’rsatilgan?
universitet – o’qituvchilar
Berilganlar elementlari o’rtasida “N-1” bog’lanish qaysi javobda ko’rsatilgan?
o’qituvchilar – universitet
Berilganlar elementlari o’rtasida “N-M” bog’lanish qaysi javobda ko’rsatilgan?
talabalar – o’qituvchilar
Quyidagi javoblarning qaysi birida berilganlarning modeli noto’g’ri ko’rsailgan?
relatsion, taqsimlangan
Quyidagi javoblarning qaysi birida Kodd qoidasi noto’g’ri ko’rsatilgan?
bo’sh qiymatlarni qoldirish
Quyidagi javoblarning qaysi birida Kodd qoidasi noto’g’ri ko’rsatilgan?
noto’g’ri javob ko’rsatilmagan
K. Deyt bo’yicha relatsion model nechat qismdan tashkil topadi
3
E. Kodd relatsion modelning nechta qoidasini aniqlab bergan?
12
“Mohiyat-aloqa” modelining asosiy elementlari … dan iborat.
mohiyatlar, atributlar, identifikatorlar va aloqalar
SELECT Name FROM Gruppa; - so’rov natijasi qaysi javobda to’g’ri ko’rsatilgan?
Gruppa jadvaldagi Name maydoni natija sifatida olinadi
WHERE buyrug’ining vazifasi qaysi javobda to’g’ri ko’rsatilgan?
shartlar asosida so’rov tuzush imkoniyatini beradi
Oraliqqa tegishli berilganlarni ajratuvchi so’rov tuzishda qaysi buyruqdan foydalanamiz
BETWEEN
So’rowda metasimvollardan foydalanish uchun qaysi buyruqdan foydalanamiz?
LIKE
Quyidagi qaysi javobda matndagi barcha probel (bo’sh joy) larni olib tashlaydigan buyruq ko’rsatilgan?
TRIM
Quyidagi qaysi javobda jadvaldagi kortejlar sonini hisoblaydigan buyruq ko’rsatilgan?
COUNT
SQL tilini qo‘llab quwwatlovchi BBBT lari qanday ma’lumotlar modeli asosida ishlaydi?
relyatsion ma’lumotlar modeli asosida
Har bir SQL operatori qanday kalitli so‘zdan boshlanadi?
Select, Insert, Update, Delete, Create, Update, Drop kabi kalitli so‘zlardan
SQL standartida jadval yacheykasiga bo‘sh qiymat yozish uchun qanday qiymat ishlatiladi?
Null qiymat
SELECT operatorida kamida qaysi kalitli so‘zlar ishlatilishi shart?
Select, from
BBBT kеrakli ma’lumotlarni tashqi eslab qolish qurilmasidan qanday izlaydi?
ma’lumotlarning fizik modеli
COUNT funksiyasining vazifasini toping?
Ustundаgi qiymаtlаr sоnini hisoblаydi
MAX() funksiyasining vazifasini toping?
Ustundаgi hamma qiymаtlаr eng kаttаsini аniqlаydi.
MIN() funksiyasining vazifasini toping?
Ustundаgi hamma qiymаtlаr eng kichigini аniqlаydi
Accessda ma’lumotlarni filtrlashning usuli noto’gri ko’rsatilgan javobni toping?
Maydon uchun filtr (Filtr dlya)
Atribbut terminiga analog bo’lgan so’zni toping?
Kartej
QBE so’rovning ma’nosi nima?
Na’muna bo’yicha so’rov
Kortej terminiga analog bo’lgan so’zni toping?
Atribut
Mohiyatlarning turlari to’gri sanalgan qatorni toping
Assotsiativ, relyatsion, iyerarxik
1:N turdagi bog’lanishga to’g’ri keltirilgan misolni toping?
O’quvchi imtihonda 5, 4, 3, 2 va x.k baho olishi mumkin
Qanday maydonni unikal deb xisoblash mumkin?
Qiymatlari qaytarilmaydigan maydonni osuvchi
Xisoblagich (chetchik) maydonining qanday xususiyati mavjud?
Avtomatik o’sib boorish xususiyatiga ega
Jadvalning qaysi elementida ma’lumotlar saqlanadi?
Yozuvlarida
Formalarni ishlab chiqarishni asosiy instrumenti –bu
Menyu
Автофильтр ning vazifasi?
Filtrlarni o‘rnatadi va olib tashlaydi
Statistik funksiyalar nima uchun ishlatiladi?
So‘rovda asosan turli natijaviy qiymatlarni hisoblash uchun
Berilganlar bazasi qaysi ob’ektlarsiz mavjud bo’la olmaydi?
Jadvallarsiz
Accessda jadvallar orasida bog’lanish qaysi oynada o’rnatiladi?
Jadvallar bog’lanishi
Quyidagi sanalgan ob’ektlarning qaysi biri Accesga tegishli emas?
Modullar
BB dagi jadvallar quyidagi maqsad uchun mo’ljallangan:
Baza ma’lumotlarini saqlsh uchun
Relyatsion ma’lumotlar bazasiga aniq misol bu ?
Ikki o’lchovli jadval
1:1 bog’lanish bu?
A mohiyatning bitta vakiliga B mohiyatning bitta vakili mos keladi
N:M bog’lanish bu?
A mohiyatning bir nechta vakiliga B mohiyatning bir necha vakili mos keladi
Ma'lumotlarning rеlyatsion modеli kontsеptsiyasi 1970 yilda .. tomonidan taklif qilingan.
E.F. Kodd
AVG( ) ning vazifasi
Ustundаgi hamma qiymаtlаr o‘rtаchi qiymаtini hisoblаydi
Аgregаt (yoki STАTIK) funktsiyalаr qanday ustunlar bilan ishlaydi.
sоnli yoki hisoblаnuvchi ustunlаr bilаn ishlаydi
IS NOT NULL ifoda qanday ma’noni bildiradi?
Maydon qiymati bo’sh emasligini tekshiradi
IS NULL ifoda qanday ma’noni bildiradi
Maydon qiymati bo’sh qiymatga teng ekanligini tekshiradi
SELECT ifоdаsi o‘z ichigа аlbаttа ….. ifоdаsini оlishi kerаk.
FROM
SELECT оperаtоrining vazifasi qaysi javobda to’gri ko’rsatilgan?
MB jаdvаllаridаn nаtijаviy to‘plаm оlish uchun mo‘ljаllаngаn ifоdаdir
Yozuvlar SQLdа …... kоmаndаsi yordаmidа kiritilаdi?
INSERT
Kоmаndа yoki kоmаndаlаr guruхi bаjаrilgаndаn so‘ng o‘zgаrtishlаr mа’lumоtlаr bаzаsidа sаqlаnib qоlishi yoki rаd etilishi nima deb ataladi?
Trаnzаktsiya
Saqlash
SQL da maydon malumotlarini tartiblash uchun qaysi operatordan foydalaniladi?
Order by
Jаdvаlni o‘zgаrtirish uchun ….. kоmаndаsidаn fоydаlаnilаdi
ALTER TABLE
DROP TABLE komandasi nima uchun ishlatiladi?
jadvalni o’chirish uchun
SQL da jаdvаllаr qaysi kоmаndа bilаn yarаtilаdi?
CREATE TABLE
INTEGER va SMALLINT tiplarining farqi nimada?
Qabul qiladigan sonning uzunligida
Relyatsiоn mа’lumоtlаr bаzаlаridа ishlаshgа imkоn berаdigаn tilni toping?
SQL
Accessda jadval nimalardan tashkil topgan?
Ustun va satrlarda
Ma‘lumotlarni qo‘shishda, o‘zgartirishda va o‘chirishda eng yaxshi xususiyatlarga ega ikki yoki undan ortiq bo‘laklarga jadvalni bo‘lish ... deyiladi?
Normallashtirish
Munosabat darajasi – bu …. ?
atributlar soni
Aloqa – bu …..
ikki yoki undan ortiq mohiyatlarning bir biri bilan o’zaro bog’lanishidi
Ma'lumotlarning ishonchli saqlanishi dеganda …….
diskda saqlashga tushuniladi
Berilganlar tuzilishini shaklantiruvchi o‘zgaruvchilar qanday nomlanadi
Atributlar
LIKE operatori vazifasi nima?
Qiymatni ro’yxatda keltirilgan qiymatlar bilan solishtiradi va TRUE qiymatni qaytaradi, agar barcha individual solishtirishlar TRUE qiymat qaytarsa
BETWEEN operatori vazifasi nima?
To’plamga tegishliligini tekshiradi
So’rov natijasida nima sodir bo’ladi?
SELECT COUNT(*) INTO emp_count FROM emp
Emp jadvalining qatorlar sonini qaytaradi
Vaqtincha jadvalga kirishni taqiqlab qo’yadigan kamandani ko’rsating
LOCK TABLE
Qatorlarni o’zgartiradigan komandani ko’rsating?
UPDATE
Berilganlar bazasidagi jadvallarga yangi qator qo’shadigan kamandani ko’rsating?
INSERT
SELECT * FROM emp WHERE sal = 1500 so’rov natijasida nima qaytariladi?
sal maydoni qiymati 1500 ga teng bo’lgan qatorlarni
So’rovlarda sug’urib olinadigan qatorlar sonini qaytaradigan funksiya nomi nima?
COUNT({* | [DISTINCT|ALL] expr})
Konkatenasiya amali qatnashgan misolni ko’rsating?
SELECT part FROM orders_list1 UNION SELECT part FROM orders_list2;
Mantiqiy amal qatnashgan misolni ko’rsating?
SELECT * FROM emp WHERE job = 'CLERK ' OR deptno = 10;
Mantiqiy amallarni ko’rsating?
NOT, AND, OR
To’plamga tegishli emasligini solishitirish amali qatnashgan misolni aniqlang?
SELECT * FROM emp WHERE sal NOT IN (SELECT sal FROM emp WHERE deptuo = 30);
Belgili qatorlar qanday qoida asosida solishtiriladi?
Belgilarni kodiga qarab solishtiriladi: Misol ‘a b’ > ‘a a’ ;
Maydon to‘g’risidagi fikr qaysi javobda to‘g’ri ko‘rsatilgan?
Maydon - ma’lumotlarning tashkil etishning oddiy birligi bo‘lib, axborotning alohida bo‘linmas birligi bo‘lishi rekvizitga mos keladi
SQL tilini qo‘llab quvvatlovchi MBBT lari qanday ma’lumotlar modeli asosida ishlaydi?
Relyatsion ma’lumotlar modeli asosida
Relyatsion ma’lumotlar modelida ma’lumotlar qanday ob’ektlarda saqlanadi?
Jadvallarda
Har bir SQL operatori qanday kalitli so‘zdan boshlanadi?
Select, Insert, Update, Delete, Create, Update, Drop kabi kalitli so‘zlardan
SQL standartida jadval yacheykasiga bo‘sh qiymat yozish uchun qanday qiymat ishlatiladi?
Null qiymat
select operatorida kamida qaysi kalitli so‘zlar ishlatilishi shart?
Select, from
distinct kalitli so‘zining vazifasi nimadan iborat?
Select operatori orqali berilgan so‘rov natijasida jadvaldan takrorlanayotgan satrlarni oldini oladi, ya’ni so‘rovda satrlar takrorlanish holati yuz bermaydi
Izlash shartining “qiymatni biror diapazonda yotishini tekshirish” turida qaysi kalitli so‘zlar ishlatiladi?
Between, And, Not
“Ma’lumotlar bazasi” nima?
Ma’lumotlarni o‘zida saqlab va MBBT ostida boshqariladigan fayl
MBBT kеrakli ma’lumotlarni tashqi eslab qolish qurilmasidan qanday izlaydi?
ma’lumotlarning fizik modеl
SQL (Structured Query Language) mа’nоsi aniqlang?
Strukturalashtirilgan so‘rоvlаr tili
Accessda so‘rov yaratilishning nechta usuli taklif qilinadi?
2 ta
SQL da talaba jadvalidan kursi 2 bo‘lgan talabalarni 3 ga o‘zgartish to‘g’ri keltirilgan qatorni toping?
Update talaba set kurs=3 where kurs=2;
SQL da talaba jadvalidan talabalar stipendiyasini 40% oshirish to‘g’ri keltirilgan qatorni toping?
*Update talaba set stipendia_miqdori=stipendia_miqdori*1,4;
SQL da talaba jadvalidan 4 kurs talabalarini stipendiyasini 20% oshirish to‘g’ri keltirilgan qatorni toping?
Update talaba set stipendia_miqdori=stipendia_miqdori*1.20 where kurs=
SQL da talaba jadvalidan 4 kurs talabalarni o‘chirish to‘g’ri keltirilgan qatorni toping?
Delete from talaba where kurs=4;
SQL da talaba jadvalidan baxosi 56 dan kichik 4 kurs talabalarini o‘chirish to‘g’ri keltirilgan qatorni toping?
Delete from talaba where kurs=4 and baxo<56;
SQL da talaba jadvalidan faqat 2 kurs jinsi ayol bo‘lgan talabalar ro‘yxatini chiqarucvhi so‘rov kodi to‘g’ri keltirilgan qatorni toping?
Select from talaba where kurs=2 and jinsi=‘ayol’;
SQL da talaba jadvalidan FIO si ‘Ab’ bilan boshlanuvchi talabalar ro‘yxatini chiqarucvhi so‘rov kodi to‘g’ri keltirilgan qatorni toping?
Select from talaba where FIO ‘Ab’;
SQL da talaba jadvalidan FIO sida 5 chi harfi ‘na’ bilan davom qiluvchi talabalar ro‘yxatini chiqarucvhi so‘rov kodi to‘g’ri keltirilgan qatorni toping?
Select from talaba where FIO like ‘????na*’;
SQL da talaba jadvalidan FIO si ‘A’ bilan boshlanib ‘r’ bilan tugallanuvchi talabalar ro‘yxatini chiqarucvhi so‘rov kodi to‘g’ri keltirilgan qatorni toping?
Select from talaba where FIO like ‘A*r’;
SQL da talaba jadvalini FIO maydonini kamayish bo‘yicha tartiblab chiqarucvhi so‘rov kodi to‘g’ri keltirilgan qatorni toping?
Select from talaba Order By FIO DESC;
SQL da talaba jadvalidan 3 kurs talabalarini stipendia_miqdori maydoni bo‘yicha o‘sish tartibida tartiblab chiqarucvhi so‘rov kodi to‘g’ri keltirilgan qatorni toping?
Select from talaba kurs=‘3’ Order By stipendia_miqdori ASC;
SQL da dorilar jadvalidan barcha dorilar baxosining o‘rtacha qiymatini hisoblash to‘gri keltirilgan qatorni toping.
Select sum(baxo) from dorilar;
SQL da dorilar jadvalidan baxosi 20000 dan ortiq bo‘lgan dorilar ro‘yhatini uning nomi maydonini kamayish bo‘yicha tartiblovchi so‘rov to‘gri keltirilgan qatorni toping.
Select from dorilar where baxo>20000 Order By nomi DESC;
SQL da dorilar jadvalidan dorilarning baxosi eng kichigini topish qaysi javobda to‘gri keltirilgan?
Select min(baxo) from dorilar;
Izlash shartining “biror to‘plamga a’zoligini tekshirish” turida qaysi kalitli so‘zlar ishlatiladi?
In, not
Izlash shartining ‘shablonga mosligini tekshirish’ turida qaysi kalitli so‘zlar ishlatiladi?
Like, Not, Escape
Izlash shartining ‘Null qiymatga tengligini tekshirish’ turida qaysi kalitli so‘zlar ishlatiladi?
Is Null
Tarkibli izlash shartlari qaysi kalitli so‘zlar orqali hosil qilinadi?
or, and, not
Jadval yacheykasidagi ma’lumotlarga qanday murojaat qilinadi?
Jadval nomi, ustun nomi, birlamchi kalit
all – kalit so‘zining ma’nosi?
Amallar barcha yozuvlarga tegishli
SQL tilida joriy sanani qanday kalit so‘z yordamida chiqarish mumkin?
Date
Sum nima vazifani bajaradi?
Gruppadagi sonli qiymatlarning yig’indisini topish uchu
count nima vazifani bajaradi?
Gruppadagi yozuvlar soni aniqlanadi
group-BY vazifasi nima?
Gruppalash
Insert–SQL operatori vazifasi nima?
Ma’lumotlarni kiritish
Update–SQL operatori vazifasi nima?
Ma’lumotlarni o‘zgartirish
Delete–SQL operatori vazifasi nima?
Ma’lumotlarni o‘chirish
SQL tili to‘g’risidagi fikr qaysi javobda to‘g’ri keltirilgan?
Barcha relyatsion ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimlarida SQL tili ishlaydi
Ichki ko‘rilgan SQL komandalarini necha guruhga bo‘lish mumkin?
2
Ma’lumotlar bazasini boshqarish tizimida yozuv nima?
Bitta obyektga tegishli ma’lumotlar
Microsoft Access bu - ?
Ma’lumotlar omborini boshqarish tizimi
Axborot nima?
Atrof muhit ob’ektlari va ular to‘g’risidagi ma’lumot
MS Access dasturi nima uchun mo’ljallangan?
Ma’lumotlar ombori bilan ishlashga