Maktabgacha yoshdagi bolalarda matematik tasavurlarni shakllantirishda ta



Download 451,43 Kb.
Pdf ko'rish
bet1/2
Sana01.01.2022
Hajmi451,43 Kb.
#283565
  1   2
Bog'liq
4-maruza taqdimot



4-MAVZU 

 



MAKTABGACHA YOSHDAGI BOLALARDA 

MATEMATIK  TASAVURLARNI 

SHAKLLANTIRISHDA  TA’LIMNING  ASOSIY 

DIDAKTIK  TAMOILLARI 




R е j а: 

     1. O’qitish mеtоdi tushunchаsi vа uning 

turlichа tаlkin etilishi. 

     2.O’qitish 

mеtоdlаrigа 

nisbаtаn 

mеtоdistlаrning turlichа munоsаbаtlаri. 

     3. Mеtоdlаr klаssifikацiyasi. 

                     


FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR:  

1.Xasanboyeva.O.U.va boshqalar. «Maktabgacha ta’lim 

pedagogikasi».T.., «Ilm ziyo», 2006y.  

2. Bikbayeva N.U. Ibragimova Z.I. Kosimova X.I. «Maktabgacha 

tarbiya yoshidagi bolalarda elementar matematik tasavvurlarni 

shaklantirish» T. «О‘qituvchi» ,1995y. 




   

Metod  (grekcha  “metodos”  so’zidan  olingan 

bo’lib,  aynan,  u  yoki  bu  narsaga,  haqiqatga  yo’l 

demakdir)  maqsadga  erishish  usuli,  tartibga 

solingan faoliyat ma’nolarini anglatadi. 

   


Metod  tushunchasi  pedagogika,  psixologiya  va 

xususiy  metodikalarning  asosiy  tushunchalaridan 

biri  bo’lib,  turli  pedagog  va  metodist  olimlar 

tomonidan turlicha talqin etib kelinmoqda.  




    Pedagogik 

ensiklopediyada 

izohlanishicha, 

ta’lim 


metodi 

– 

tarbiyachi va bolaning ta’lim mazmunini 



o’zlashtirishga 

qaratilgan 

o’zaro 

aloqador, 

ma’lum 

ketma-ketlikdagi 

faoliyat tizimidir.  



    G.L.Shukinaning 

“Pedagogika” 

kitobida  o’qitish  metodiga  quyidagicha 

ta’rif  beriladi.  “O’qitish  metodlari  bu 

mashg`ulotda 

o’quv-tarbiya 

maqsadlariga  qaratilgan  tarbiyachi  va 

bolalaning birgalikdagi ish faoliyatidir”.  




  L.N.Skatkin 

o’zining 

kitobida 

o’qitish 

metodiga quyidagicha ta’rif berdi: 

   


O’qitish  metodlari  –  bu  o`qitish 

jarayonida  bolalar  bilish  faoliyatlarini  tashkil 

etish usulidir. 



   

Yoki  shu  institutning  “Boshlang’ich 

ta’lim”  sektorida  A.M.Pishkalo    quyidagicha 

ta’rif keltirdi: 

   

O’qitish  metodlari  –  bu  mashg`ulotda 



tarbiyachi va bolalarning birgalikdagi faoliyati 

bo’lib,  uning  evaziga  bilim  beriladi,  malaka 

va  ko’nikmalar  hosil  qilinadi,  bolalarda 

dunyoqarash va mustaqil ishlash elementlari 

shakllanadi,  ular  hayotga  va  mehnatga 

tayyorlanadi.  




  S.I.Perovskiy,  Ye.V.Golant  o’qitish  metodlarini 

tasnif  etishda  ta’lim  manbalarini  hisobga 

olishgan.  Ular  tarbiyachi  nutqi,  ko’rgazma 

qurol,  hamda  qo’shimcha  adabiyotlarni  ta’lim 

manbalari  sifatida  qarab,  ta’lim  metodlarini  3 

guruhga ajratishgan: 

 

   


1) Bilimlarni og’zaki bayon etish 

   


2) Ko’rgazmali 

   


3) Amaliy metodlar 


   

M.A.Danilov, B.R.Yesipov o’zlarining qator ishlarida 

ta’lim jarayonining turli zvenolarida bajariladigan ishlar 

mazmunidan  kelib  chiqib,  ta’lim  metodlarini  quyidagi 

guruhlarga ajratishgan. 

 

1) bilimlarni o’rganishga oid metodlar 



2) malaka va ko’nikmalarni shakllantirishga oid metodlar 

3) bilim va malakalarni tadbiq etish metodlari 

4) ijodiy ishlash metodlari 

5) bilim va malakani mustahkamlash va tekshirish 

metodlari 



   

M.N.Skatkin,  I.Ya.Lerner  ta’lim  metodlarini 

tasnif  etishda  bolalar  faoliyati  xususiyatlarini 

e’tiborga  olishgan  va  quyidagi  guruhlarga 

ajratishgan: 

 

1) izohli-ko’rgazmali metodlar 



2) qayta eslashga oid standart metodlar 

3) muammoli bayon metodi 

4) evristik metodlar 

5) ilmiy ishlash metodlari 




   

O’quv-bilish faoliyatini tashkil qilish metodlari bir 

necha guruhlarga bo’linadi: 

 

I.  Bolalar  bilim  oladigan  manbalar  bo’yicha  og’zaki, 



ko’rsatmali va amaliy metodlar. 

II. Bola fikrining yo’nalishi bo’yicha: induksiya, deduksiya 

va analogiya. 

III. Pedagogik ta’sir, boshqarishning darajasi, bolalarning 

o’qishda  mustaqilliklari  darajasi  bo’yicha:  tarbiyachi 

boshchiligida  bajariladigan  o’quv  ishlari  metodi, 

bolalarning mustaqil ishlari metodi. 

IV.  Bolalarning  mustaqil  aktivliklari  darajasi  bo’yicha: 

izohli-illyustrativ  metod;  reproduktiv  metod;  bilimlarni 

muammoli  bayon  etish  metodi;  qisman  izlanish  va 

tadqiq qilish metodi. 



I. Bolalar bilim oladigan manbalar bo’yicha og’zaki, 

ko’rsatmali va amaliy metodlar 

1. Og’zaki metodlar 

  a) Tushuntirish 

  b) Suhbat 

  d) Hikoya 

  e) bolalarning kitob bilan ishlashlari 

2. Ko’rsatmali metodlar: O’qitishning ko’rsatmali metodlari – 

bolalarga kuzatishlar asosida bilimlar olish imkonini 

beradi. 


3. Amaliy metodlar. Malaka va ko’nikmalarni shakllantirish va 

mukammallashtirish jarayoni bilan bog’liq bo’lgan metodlar 

o’qitishning amaliy metodlari hisoblanadi. Xususan, 

bunday metodlar jumlasiga yozma va og’zaki mashqlar, 

amaliy va laboratoriya ishlari, mustaqil ishlarning ba’zi 

turlari kiradi. 




II. Bola fikrining yo’nalishi bo’yicha: induksiya, 

deduksiya va analogiya

   

 

 



   

Induksiya metodi bilishning shunday yo’liki, bunda 

bolaning  fikri  birlikdan  umumiylikka,  xususiy 

xulosalardan umumiy xulosaga boradi.  

 

   


Induktiv  xulosa  –  xususiydan  umumiyga  qarab 

boradigan  xulosadir.  Boshlang’ich  sinflarda  juda  ko’p 

tushunchalar yoki qoidalar induktiv tarzda o’rganiladi.  



    Deduksiya 

metodi 


bilishning 

shunday  yo’liki,  bu  yo’l  umumiyroq 

bilimlar asosida yangi xususiy bilimlarni 

olishdan iboratdir.  

    Deduksiya  bu  umumiy  qoidalardan 

xususiy  misollarga  va  qoidalarga 

o’tishdir. 



  Analogiya  metodi  –  shunday  xulosaki, 

bunda  predmetlar  ba’zi  belgilarining 

o’xshashligi  bo’yicha  bu  predmetlar 

boshqa belgilari bo’yicha ham o’xshash, 

degan taxminiy xulosa chiqariladi.  

    Analogiya  “Xususiydan  xususiyga 

boradigan”, bir konkret dalildan boshqa 

aniq dalilga boradigan xulosadir. 




Butunni  uning  tashkil  etuvchi  qismlarga 

ajratishga  yo’naltirilgan  fikrlash  (tafakkur) 

usuli analiz deb ataladi. 

Predmetlar 



yoki 

hodisalar 

orasida 

bog’lanishlar 

o’rnatishga 

yo’naltirilgan 

tafakkur usuli sintez deb ataladi. 



Taqqoslash usuli qaralayotgan sonlar, 

arifmetik misollar, masalalarning o’xshash 

va farqli alomatlarini ajratishdan iborat. 

Umumlashtirish – bu o’rganilayotgan 



ob’yektlardan umumiy muhim tomonlarini 

ajratish va ularni muhim bo’lmaganlaridan 

ajratishdan iborat. 



   

Didaktik 

adabiyotlarda 

mustaqil 

ish 

tushunchasi  har  xil  ta’riflanadi.  Mustaqil  ishning 



B.P.Yesipov bergan ta’rifini eng to’g’ri ta’rif deb tan 

olish kerak:  

   

“O’quvchlarning 



o’qitish 

jarayoniga 

qo’llaniladigan  mustaqil  ishlari  bu  tarbiyachining 

bevosita  qatnashuvisiz,  maxsus  ajratilgan  vaqt 

davomida uning topshiriqlari bo’yicha bajariladigan 

ishdir;  bunda  bolalar  topshiriqda  qo’yilgan 

maqsadga  erishishga  o’z  kuchlarini  sarflaydilar, 

aqliy  yoki  jismoniy  harakatlar  natijasini  biror 

shaklda ifodalab ongli ravishda intiladilar”. 



   

Mustaqil isihlar quyidagilarga ko’ra o’zaro 

farq qiladi: 

1) didaktik maqsadlari bo’yicha; 

2) bolalar mustaqil ishlayotgan material 

bo’yicha 

3) bolalardan talab qilinadigan faoliyat 

xarakteri bo’yicha; 

4) tashkil qilinish usuliga ko’ra. 



Bolalarning mustaqil aktivliklari darajasiga 

ko’ra tasniflovchi metodlar  

1)  


Download 451,43 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish