Kompyuter grafikasi va kartalarni jihozlash fanining mohiyati va vazifalari

UCHBURCHAKLI CHIZG’ICHLAR
Tik, qiyalangan va parallel chiziqlar chizishda uchburchakli chizg’ichlar ishlatiladi. Odatda to’g’ri burchakli, teng burchakli, 30⁰, 45⁰ yoki 60⁰ burchakli uchburchakli chizg’ichlar mavjud.

Uchburchakli chizg’ichlar tomonlarining to’g’riligi oddiy chizg’ichni tekshirgandek tekshiriladi. Ularning to’g’ri burchaklari va o’tkir burchaklari tekshiriladi.

CHIZMA QUROL ASLAHALARI
Injenerlik grafikasida turli chizma qurollari ishlatiladi, ularning sifati qancha yuqori bo’lsa, ishlash shuncha oson va chizma sifatli bo’ladi. TSirkulyar va reysfederlar asosiy chizma qurollari hisoblanadi.

TSIRKULLAR
Plan va xaritalarda nuqtalar orasidagi chiziq uzunligini aniq o’lchashda, ularga nuqta koordinatalarini, aylana va yoylarni tushirishda tsirkul-o’lchagichlar, mikro o’lchagichlar, shtangentsirkul, proportsional tsirkullar ishlatiladi.

TSirkul o’lchagich ikki oyoqdan iborat bo’lib, uchlariga po’lat ignachalar mahkamlanadi. Ularning oyoqlari teng bo’lishi kerak, teng bo’lmasa ignalarni siljitish orqali tenglashtiriladi. TSirkul oyoqlari orasidagi burchakni 70⁰ dan ortiq ochishga tavsiya qilinmaydi.

TSirkul oyoqlari mustahkam birlashtirilgan, yahni tebranmaydigan bo’lishi kerak. Bu birlashtiruvchi vintni mahkamlash orqali tuzitiladi. Mikro o’lchagich bir xil uzunlikni bir necha marta qo’yishda ishlatiladi. Mikro o’lchagichning har ikkala oyoqlari mikrometr vinti bilan birlashtirilgan bo’lib, ularni qisqa tekis harakatlantirishga xizmat qiladi. Bunday tsirkul bilan qisqa chiziqlarni ham katta aniqlikdan plan va xaritalarga tushirish mumkin.

Katta chiziqlarni aniq chizmalarga tushirishda shtangentsirkul ishlatiladi. U asosan yog’och taxtachaga ikki ignali mufga o’rnatish bilan yasalgan. A mufta paxtada erkin harakatlanadi. Bu mufta esa mahkamlangan bo’lib mikrometrli shkalada vint orqali suriladi. SHtangentsirkul bilan ishlashda A muftaning o’rni takriban quyiladi. Aniq chiziq uzunligini esa V muftadagi mikrometr shkaladan olinadi.