Kimyo fanidan dars

Metod – og’zaki bayon, suxbat, ko’rgazma-namoyishli, amaliy

	Kimyo fanidan dars ishlanmalar Toshkent 2014 1

Texnologik xarita

Mavzu:	MODDA VA UNING XOSSALARI
Maqsad, vazifa	Ta’limiy - moddalarning turli-tumanligi va ularni jismlardan farqi hamda har bir moddani o‘ziga hos xossalari haqida ilmiy tushunchalar berish. Moddalardan foydalanish uchun ularning xossalarini bilish zarurligini tushuntirish. Jism, modda tushunchalarining mohiyatini aniq bilib olish. Tarbiyaviy – O’quvchilarni o’z maqsadiga erishish ruhida tarbiyalash. Moddalardan foydalanishda tejamkorlikka va ularni asrashga o‘rgatish. Bir-birlariga o’zaro hurmat, jamoa bo’lib ishlash, o’zaro yordam va berilgan vazifani bajarishda mahsuliyat sezish ko’nikmalarini tarkib toptirish. Rivojlantiruvchi maqsad – O’quvchilarni mustaqil ishlash, ijodiy izlanish, guruxlarda ishlash orqali bilim olishga, xotirani mustahkamlashga, tez fikrlash, fikrni aniq ifodalashga o’rgatish, kimyoviy til madaniyatini o’stirish.
O’quv jarayonining mazmuni	 Modda, jism kabi tushunchalarini botanika, fizika fanlaridan olgan bilimlari va kundalik turmushdan olgan amaliy ko‘nikmalarini yodga olib, mavzuga bog’lanadi.  O‘quvchilarga bir xil moddadan iborat bo‘lgan turli jismlar va har-xil moddalardan iborat bo‘lgan turli jismlar namunalari bilan tanishish.  Tabiatda uchraydigan mineral moddalar namunalar haqida bilish.  Osh tuzi, shakar, ko‘mir, oltingugurt namunalari asosida ularni xossalari bilan tanishish.  Moddalarni ta’riflash.  Laboratoriya ishi davomida o’quvchilarda kuzatish, kuzatish natijalarini solishtirish va hulosa qilish malakalari shakllantirish.
O’quv jarayonini amalga oshirish

2

 Uyga vazifa oladi

 Uy vazifasini bajarishni

loyihalashtiradi

 Qo’shimcha materiallar

topadi (adabiyotlardan
internetdan), yig’adi, ularni
taxlil qiladi, o’qiydi,

 Vazifani bajaradi.

 O’rganilgan mavzuni

O’qituvchi O’quvchi

texnologiyasi	Shakl – muloqot texnologiyasi, laboratoriya mashg’uloti. Vosita–tarqatma matereallar, slaydlar, o’quv-loboratriya jihozlari (stakanlar, probirkalar, moddalardan namunalar - osh tuzi, shakar, ko’mir, oltingugurt, ichimlik sodasi, etil spirti, rux, temir, mis, alyuminiy metallari namunalari, bor) darslik. Usul – ko’rsatish, namoyish qilish, mustaqil ishlash, o’z- o’zini baholash Nazorat – tajriba-tahlil, amaliy-laboratoriya Baholash – “Tushunchalar tahlili” asosida baholash
Kutiladigan natija
Darsga qiziqtiradi Mavzuni to’liq yoritadi Amaliy-laboratoriya mashg’ulotiga tayyorlanadi va bajaradi Guruhlarda va yakka holda ishlashni tashkil qiladi Mavzu yuzasidan asosiy tushuncha va xossalarni yetkazadi O’quvchilar tomonidan berilishi mumkin bo’lgan savollarga atroflicha tayyorlanadi Tajriba-tahlil asosida oqilona baholaydi Maqsadga erishadi		Mavzu bo’yicha yetardi bilim, ko’nikmalarni oladi Amaliy-laboratoriya ishi mazmuni bilan tanishadi va uni mustaqil bajaradi Tajriba-o’tkazib uni tahlil qilishni o’rganadi, hulosalaydi Materiallar bilan yakka va guruhlarda ishlash malakasiga ega bo’ladi Mustaqil fikrlaydi Qo’yilgan mavzu yuzasidan mustaqil jadval to’ldiradi Mavzuni o’zlashtiradi
Kelgusi rejalar
O’qituvchi		O’quvchi
 Dars jarayonini tahlil qiladi  O’quvchilarni shu mavzu bo’yicha bilimlarni qanday o’zlashtirganligini kuzatadi  Qo’shimcha materiallar to’playdi  Keyingi darsni loyihalashtiradi  O’quvchilar tomonidan o’rganilgan mavzu yuzasidan berilgan savollariga javob topish uchun izlanadi

3

 Pedagogik texnologiyalar asosida darslarni samarali tashkil qilishga va bilim olish samaradorligini ko‘tarishga yanada kirishadi.

kundalik turmush bilan bog’lash imkoniyatlari haqida izlanadi

7-sinf

I chorak 3-DARS. MODDA VA UNING XOSSALARI

Darsning maqsadi: O‘quvchilarga moddalarning turli- tumanligi va ularni jismlardan farqi hamda har bir moddani o‘ziga hos xossalari haqida ilmiy tushunchalar berish.

Moddalardan foydalanish uchun ularning xossalarini bilish zarurligi o‘quvchilarga tushuntiriladi.

O‘quvchilar jism, modda tushunchalarining mohiyatini hamda kundalik turmushda ishlatiladigan jism va moddalar, moddalarning biologic ahamiyatini bilib olishlari kerak.

Darsda o’quvchilarning kuzatuvchanlik, to’qirlik qobiliyatlarini rivojlantirish maqsadida munozara, savol-javob usullaridan foydalanish yaxshi natija beradi. Shuningdek, mavzuni fizika, biologiya fanlari bilan bog’lab olib borish maqsadga muvofiqdir.

Darsga zaruriy jihozlar:

Mavzuga doir tarqatma matereallar, slaydlar, o’quv-loboratriya jihozlari -

stakanlar, probirkalar, shisha tayoqcha, moddalardan namunalar - osh tuzi, shakar, ko’mir, oltingugurt, ichimlik sodasi, etil spirti, rux, temir, mis, alyuminiy metallari namunalari, bor, darslik.

Dars shakli: Savol-javob, og’zaki bayon, suxbat, tajribalar o ‘tkazish, yakka tartibda ishlash.

Dars o ‘tish rejasi:

1. O`qituvchining kirish so`zi. (2 daqiqa)

2.Uyga berilgan “O’zbekiston kimyogarlarining kimyo
faniga qo‘shgan hissalari” mavzusiga oid bilimlarni
tekshirish. (5 daqiqa)

3.O‘quvchilar bilimini tekshirish. (“Aqliy

gimnastika”savollari, xotira mashqi orqali oldingi
o’tilgan mavzuni mustahkamlash – 4 daqiqa)

4. Yangi mavzu bayoni. O‘qituvchining kichik ma’ruzasi

maruzani.(7 daqiqa)

5. Mavzuni laboratoriya ishini bajarish bilan

tushuntiriladi (15 daqiqa)

4

6. Mavzuni mustahkamlash. (7 daqiqa)

7. O`quvchilarni rag‘batlantirish, baholash (2 daqiqa) 8. Uyga vazifa berish (2 daqiqa)

1. O`qituvchining kirish so`zi.
Darsning tashkil etilishi:

a) Salomlashish, davomatni aniqlash, o‘quvchilar

tashqi ko‘rinishiga e’tibor berish;

b) o`quvchilarni darsga hozirlab, jonli muhit

yaratish;

2. Uyga berilgan “O’zbekiston kimyogarlarining kimyo faniga
qo‘shgan hissalari” mavzusiga oid bilimlarni tekshirish.

O‘qituvchi tomonidan “O’zbekiston kimyogarlarining kimyo faniga

qo‘shgan hissalari” mavzuga doir tayyorlangan qisqa savollar beriladi.

1 O’zbekistonlik kimyogar olimlardan kimlarni bilasiz?

2. Tolalarni kimyoviy tarkibi asosida sinflash va sertifikatlash nomli yangi
ixtisoslikni qaysi o‘zbek kimyogarlari asoslagan?

3. O.S.Sodiqovning kimyo fani sohasida dunyoga tanitgan qanday ishlari

haqida bilasiz?

4. Akademik Y.T.Toshpo‘latov kimyo sanoati sohasining rivojiga qo ‘shgan ishlsri nimalardan iborat?

O’qituvchi tomonidan har bir savolga javob olishda, berilgan javoblar
to’g’ri noto’g’riligi izohlanib boriladi.

3. O‘quvchilar bilimini tekshirish. (“Aqliy gimnastika” savollari

orqali xotirani sinash)

O‘quvchilar o`qituvchi tomonidan oldindan tayyorlab qo‘yilgan

savollarga javob beradilar.

1-savol Mamlakatimiz mustaqillikka erishgandan keyin kimyo
fani va kimyo sanoati sohasida qanday yirik o’garishlar
bo‘ldi?

javob: O’zbekiston o ‘z mustaqilligiga erishgach kimyo fani va
kimyo sanoati rivojlanishi uchun juda katta imkoniyatlar
ochilgan. Natijada Mingbuloq, Ko‘kdumaloq, Sho‘rtan,
va boshqa neft-gaz konlari, yerosti foydali qazilmalari
zahiralaridan oqilona foydalanish orqali sanoat uchun

5

qimmatbaho bo‘lgan o‘nlab kimyoviy mahsulotlar ishlab

chiqarilish yo‘lga qo‘yildi. Asakada, Samarqandda va
Toshkentda avtomobil, traktorlar va ularni extiyot
qismlari va boshqa kimyoviy mahsulotlar ishlab chiqarish
yo‘lga qo‘yilgan.