Жисмоний маданият назариясига кириш

Мавзу: “ЖИСМОНИЙ МАДАНИЯТ НАЗАРИЯСИГА КИРИШ”


РЕ Ж А :

• 
  Жисмоний маданият назарияси фани ҳақида.
  
• 
  Жисмоний маданият –фаолият сифатида.
  
• 
  Жисмоний маданият предметлар - бойлиги сифатида.
  
• 
  Жисмоний маданият – натижа сифатида.
  
• 
  Жисмоний маданият назарияси фани ўқув ва илмий фан сифатида.
  

Жисмоний маданият назарияси фани жисмоний маданият ва спорт ҳамда организмга таъсир кўрсатадиган биологик умумий қонун қоидаларни ўрганади ва умумлаштиради. Жисмоний маданият тизимининг мақсад ва вазифаларини, восита ва усулиятларини, тамойилларини, жисмоний юклама ва уни қўллаш қонуниятларини, жисмоний тарбиянинг звеноларидаги жисмоний тарбия хусусиятларини, жисмоний тарбиянинг ақлий, аҳлоқий/ эстетик ва меҳнат тарбияси билан боғлиқ бўлган, спорт тренировкаси ва уни қонуниятларини очиб беради.

Жисмоний маданият назарияси амалиёт билан чамбарчас боғланган ҳолда ривожланиб боради Ривожланиш манбаии бўлиб республикамизда олиб борилаётган илмий тадқиқотлар ва илҳор тажрибалар ҳисобланади.
Инсон ҳам, жамият ҳам умуман ўзини объектив ривожланиш қонунларини бекор қилаолмайди ва ўзгартираолмайди, чунки улар инсонга боғлиқ бўлмаган ҳолда мавжуддир. Масалан, организмни аста-секин сон ва сифат жиҳатдан ўзгариши, организмда функционал ва тузилиш ўзгаришлар қонуни, организм ва унинг ҳаёт шароити билан бирлиги ва ҳ.к. қонунлар. Шундай бўлсада қонуниятлар билан биргаликда табиий ривожланиш жараёнига (жумладан организмнинг жисмоний ривожланишига) жамиятни ва шахсни талабига жавоб берувчи маълум тузилиши бўйича йўналиш бериб, таъсир кўрсатиш мумкин. Бу томондан жисмоний маданият, кишининг жисмоний ривожланиш жараёнига махсус ижтимоий омил сифатида мақсадга мувофиқ равишда, таъсир кўрсатиб, жисмоний сифатлар ва қобилиятларини йўналтирилган ҳолда тарбиялашга ёрдам беради. Инсоннинг жисмоний ривожланишига ижтимоий ҳаёт шароити, тарбия, жумладан, жисмоний тарбия, генетик ва акцелерация жараёни таъсир этади.Жисмоний маданият энг аввал ёш авлодни ва катталарни меҳнатга тайёрлашдаги, жамиятнинг амалий талаблари таъсирида тарихан рўёбга чиқди. Шу билан бирга жамиятда ўргатиш ва тарбиялаш тизимини ташкил топишида, жисмоний маданият, асосий омил сифатида, ҳар хил ҳаракат кўникмалари ва малакаларини амалга ошириш ва кишини фаолият имкониятларини кенгайтириш, жисмоний қобилиятларини, шу билан бирга интеллектуал, аҳлоқий ва эстетик тарбияни амалга ошириш органик равишда кириб келди. Техника тараққиёти шароитида, меҳнат характерини ва ҳаёт шароитини ўзгариши, кишининг жисмоний маданиятини ўзгартиришда катта бойлик сифатида, касалликнинг олдини олиш, организмнинг функционал ишини яхшилашни, иш фаолиятини ошириши ва сақлаб туришда, қисқача қилиб айтганда, соғлиғини сақлай ва мустаҳкамлашда унинг жисмоний ҳолатини энг юқори даражадаги восита сифатида қўлланилади.
Шунинг учун ҳам жисмоний маданият, умумий маданиятнинг катта ва ажралмас қисми бўлиб қолди. Умуман жамият маданияти сингари, жисмоний маданиятнинг ҳар хил томондан ва ҳар хил соҳа бўйича кўриб чиқиш зарур. Нисбатан тўлиқ тавсиф бериш учун энг бўлмаганда уч соҳа бўйича кўриб чиқиш керак:

•