Jism massasi uning I. oʻlchovi deyiladi qarang

---

Inersiya
Inersiya
(lot. inertia — harakatsizlik), inertlik — moddiy jismning xossalaridan biri. Shu xossasi
tufayli jism tinch holatini yoki toʻgʻri chiziqli tekis qarakatini saklay oladi. I. tufayli jism tashki
kuch taʼsirida tezligini birdaniga oʻzgartira olmaydi. I. jismning massasiga boglik, shu sababli
jism massasi uning I. oʻlchovi deyiladi (qarang 
Nyutonning mexanika qonunlari
). I. atamasi
turli asboblarga nisbatan ham qoʻllanadi, mas, oʻlchov asboblarining kechikib qayd qilishiga
sabab I. dir.
Inersiya bosh oʻqlari. Markazdan qochma I. momentlari nolga teng boʻlgan oʻqlar I. bosh
oʻqlari deyiladi. Fazodagi har bir nuktadan jism uchun uchta I. bosh oʻqi oʻtkazish mumkin.
Agar I. bosh oʻqlari massa markazidan oʻtsa, bu oʻqlar markaziy bosh oʻqlar deyiladi.
Aylanayotgan jism oʻz aylanish oʻqiga dinamik bosim koʻrsat-masligi uchun shu aylanish oʻqi
I. markaziy bosh oʻqi boʻlishi zarur.
Inersiya kuchi. Harakatdagi moddiy nuqta tezlanishiga qaramaqarshi yoʻnalgan va shu
moddiy nukta massasi bilan tezlanishining koʻpaytmasi (Gʻ = —tyu) I. kuchi deyiladi. Bu yerda
tezlanish inersial koordinatalar sistemasiga nisbatan olingan. Mas, matematik mayatnikda
markazdan krchma I. kuchi moddiy nuqta harakatini cheklovchi ipga qoʻyilgan boʻlib, mv ga
teng; bu yerda v — moddiy nukta tezligi, g— mayatnikuzunligi. I. kuchi tushunchasidan
foydalanib, dinamika tenglamalari tuziladi, statika qonunlaridan dinamikada foydalanish
mumkin. Moddiy nuqtaning nisbiy harakati koʻrilayotganda ham I. kuchi tushunchasidan
foydalaniladi.
Inersiya markazi yoki massa markazi. Jismda yoki mexanik sistemada massa taqsimotini
ifodalovchi nuqta koordinatalari I. markazi deyiladi. I. markazi, koʻpincha, massa markazi ham
deyiladi. I. markazi mexanik sistema dinamikasida katta rol oʻynaydi. Sistemaga tegishli
moddiy nuqtalar harakat miqdorlarining geometrik yigʻindisi sistema massasi bilan I. markazi

---

 
Soʻnggi tahrir 3 oy avval
 
Malikxan
 tomonidan amalga oshirildi
tezligi koʻpayt-masiga teng . I. massasi sistema massasiga teng moddiy nuqtadek
harakatlanadi. I. markaziga qoʻyilgan kuch sifatida tashqi kuchlar bosh vektori olinadi.
Inersiya radiusi —jismning biror oʻqqa nisbatan hisoblangan I. momentini jism massasiga
boʻlgan kvadrat ildizdan chiqarishdan hosil boʻladigan uzunlik: r = J— . I. radiusi inersiya
yelkasi ham deyiladi. Massasi jism massasiga teng boʻlgan kovak silindr radiusini I. radiusi
deyish mumkin. Shar markazidan oʻtgan oʻqqa nisbatan I. radiusi R = h0> 4L; R— shar
radiusi.
[1]
1. 
OʻzME
. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
Bu maqolada 
boshqa til boʻlimlariga ishorat
 yoʻq. 
Siz ularni topib va ushbu maqolaga qoʻshib, loyihaga yordam berishingiz mumkin.
Ushbu maqola 
chaladir
. Siz uni 
boyitib, (https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Inersiya
&action=edit)
 
Vikipediyaga
 yordam berishingiz mumkin.
 
Bu andozani 
aniqrogʻiga
almashtirish kerak.
"
https://uz.wikipedia.org/w/inde
x.php?
title=Inersiya&oldid=2482966
" 
dan olindi 
Manbalar

---