Iv chorak 63 dars



Download 88 Kb.
bet5/5
Sana31.10.2020
Hajmi88 Kb.
#50604
1   2   3   4   5
Bog'liq
fosforning kislorodli birikmalari-1

Ortofosfat kislota-H 3PO4.Ortofosfat kislota rangsiz kislota modda bo`lib,suvda juda yaxshi eriydi.Qaribki 42,3 °c suyuqlanadi.Fosfat kislota uch negizli kislota bo`lganligi sababli uch bosqichda dissotsiatsiyalanadi.

  • H3PO4 « H++H2PO4-digidrofosfat ioni

  • H3PO4- « H++HPO42- gidrofosfat ioni

  • HPO42- « H++PO43 ortofosfat ioni

Fosfat kislota dissotsiatsiyalanganda uch xil ion hosil bo`lganligi uchun uch qator moddalarni hosil qiladi.

Fosfatlar Na3PO4 , Ca3(PO4)2

Digidrofosfatlar NaH2PO4 ,Ca(H2PO4)2

Gidrofosfatlar Na2HPO4 , CaHPO4

Ortofosfat kislota ,kislotalar uchun xos bo`lgan barcha umumiy reaksiyalarni beradi:


  • 6Na + 2H3PO4 = 2Na3PO4 + 3H2

  • 3 NaOH + H3PO4=Na3PO4 + 3 H2O

  • 3CaO + 2H3PO4=Ca3(PO4)2 + 3 H2O

  • 3 NH3+ H3PO4 =(NH4)3PO4

  • 3 Na2CO3 + 2 H3PO4= 2 Na3PO4 + 3CO2 + 3H2O

Kumush nitrat bilan reaksiya kirishib o`ziga xos sariq cho`kma hosil qiladi:

3AgNO3 + H3PO4 =↓Ag 3PO4 + 3 HNO3

Kumush fosfat- sariq rangli cho`kma. Bu reaksiya fosfat ioni uchun reaktiv hisoblanadi.

Ortofosfat kislota tuzlari: Metalni M bilan belgilab ortofosfat tuzlarini quyidagicha yozishimiz mumkin :


Ortofosfat kislota tuzlari

Metall bir valentli

Metall ikki valentli

Metall uch valentli

Ortofosfatlar

M3PO4

M 3 (PO4) 2

MPO4

Digidrofosfatlar

MH2PO4

M(H2PO4)2

M(H2PO4)3

Gidrofosfatlar

M2HPO4

MHPO4

M2(HPO4)3

Metal o`rniga ammoniy ioni ham bol`ishi mumkin:

Digidrofosfatlar suvda eriydi,qolgan fosfatlar esa erimaydi.Ishqoriy metallarning fosfatlari bilan ammoniy fosfitlar suvda eriydi.Kalsiy fosfat suvda erimaydi,ammo kuchli kislotada eriydi.

Ca3(PO4)2 + 4HNO3 = Ca(H2PO4)2 + 2 Ca(NO3)2



Fosfor va uning birikmalarining biologik ahamiyati:

Akademik olim A.Yu.Fersmen fosforning ahamiyatini yuqori baholab, uni “Xayot va tafakkur elementi” deb atagan.Darhaqiqat, fosfor azot,uglerod,vodorod elementlari singari tirik organizmlarning asosini tashkil etadi.

Odam va hayvonlar suyak to`qimalarining anorganik tarkibiy qismi Ca3 (PO4)2 tashkil etadi.Suyak mustahkamligini va qattiqligini ta`minlaydi.Tirik organizmdagi energiya almashinuvi P birikmasi –Adenozin tri fosfat(ATF) tomonidan amalga oshiriladi. Odamga bir kunlik fosfor sarfi taxminan 2 grammni tashkil etadi.

Odamlar fosforga bo`lgan ehtiyojini o`simliklar,chorvo va parranda mahsulotlaridan oladi.O`simliklar esa fosforni tuproqdagi fosforning mineral o`g`itlaridan qabul qiladi.



IV.Mustahkamlash:

Klassik uchlik orqali yangi mavzu mustahkamlanadi.O`quvchilar oltita guruhga bo`linadi.

SAVOL: Quyidagi atamalarga mos keladigan javoblarni yozing.

I-guruh. Fosfor oksidlari, H3PO4 , P2O5 , HPO3 , fosfor kislota, P4O6 , Na3PO4 , Ca(H2PO4)2 ,ortofosfatlar.

II-guruh. Ortofosfat kislotani olinishi, P2O5 ,3H2O+P2O5→2H3PO4,

P4O10, fosfor (V) oksidi, gidroortofosfatlar, HPO3 + H2OH3PO4 ,

Na 2HPO4, K2HPO4 .

III- guruh. Ortofosfat kislotani kimyoviy xossasi, 4P+3O2→2P2O3 ,

6K+2H3PO4→2K3PO4+3H2,digidrofosfatlar , 3NH3+H3PO4→(NH4)3PO4 , Na 2HPO4 , fosfor (III) okdsidi olinishi.

KH 2PO4 , 4P+3O2→P4O6

IV-guruh.Fosfat ioning sifat reaksiyasi H3PO4 « H++H2PO4 ,

H3PO4- « H++HPO42- , 3AgNO3 + H 3PO4 =↓Ag 3PO4 + 3 HNO3 ,

Ortafosfat kislotani disotsiatsiyalanishi Na3PO4+ 3AgNO3→Ag3PO4 + 3NaNO3, ortofosfat (V) oksidini, 2 moli 284 gramm,12,04.1023 molekula

V-guruh. Ortafosfat, 142 g/mol, 98 g/mol, fosfor(v) oksidi, P2O5 , Na 3PO4 ,tuzlar ,(NH4)3PO4 ,HPO42- « H++PO43

VI- guruh.Ammoniy ortofosfatlar (NH4)3PO4, (NH4)2 HPO4 ,H2 hosil bo`ladi,

3Mg + 2H3PO4 →Mg 3(PO4)2 + 3H2 ortofosfat kislota, 3 moli 294 g

P2O5 + 3H2O → 2H 3PO4 , 6Na + 2H 3 PO4→2Na3 PO4 + 3H2



(V) O`quvchilarni rag`batlash va baholash:

(VI) Uyga vazifa berish

Masala:

  1. 19,6 garamm H3PO4 olish uchun qancha kalsiy ortofosfat va sulfat kislota kerak.

  2. O`tilgan mavzuni takrorlash

  3. Yangi mavzuni tanishib chiqish.


I-guruh. Fosfor oksidlari, H3PO4 , P2O5 , HPO3 , fosfor kislota, P4O6 , Na3PO4 , Ca(H2PO4)2 ,ortofosfatlar.

II-guruh. Ortofosfat kislotani olinishi, P2O5 ,3H2O+P2O5→2H3PO4,

P4O10, fosfor (V) oksidi, gidroortofosfatlar, HPO3 + H2OH3PO4 ,

Na 2HPO4, K2HPO4 .

III- guruh. Ortofosfat kislotani kimyoviy xossasi, 4P+3O2→2P2O3 ,

6K+2H3PO4→2K3PO4+3H2,digidrofosfatlar , 3NH3+H3PO4→(NH4)3PO4 , Na 2HPO4 , fosfor (III) okdsidi olinishi.

KH 2PO4 , 4P+3O2→P4O6

IV-guruh.Fosfat ioning sifat reaksiyasi H3PO4 « H++H2PO4 ,

H3PO4- « H++HPO42- , 3AgNO3 + H 3PO4 =↓Ag 3PO4 + 3 HNO3 ,



Ortafosfat kislotani disotsiatsiyalanishi Na3PO4+ 3AgNO3→Ag3PO4 + 3NaNO3, ortofosfat (V) oksidini, 2 moli 284 gramm,12,04.1023 molekula

V-guruh. Ortafosfat, 142 g/mol, 98 g/mol, fosfor(v) oksidi, P2O5 , Na 3PO4 ,tuzlar ,(NH4)3PO4 ,HPO42- « H++PO43

VI- guruh.Ammoniy ortofosfatlar (NH4)3PO4, (NH4)2 HPO4 ,H2 hosil bo`ladi,

3Mg + 2H3PO4 →Mg 3(PO4)2 + 3H2 ortofosfat kislota, 3 moli 294 g

P2O5 + 3H2O → 2H 3PO4 , 6Na + 2H 3 PO4→2Na3 PO4 + 3H2
Download 88 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish