Islom mazhabchiligi

---

Islom mazhabchiligi

Islom mazhabchiligi — islom dinidagi turli

oqim va firqalarning umumiy nomi. I. m.

Qurʼon va hadisni turlicha talqin qilish,

islom tarixida gʻoyaviy-siyosiy, ijtimoiy-

iqtisodiy va diniy hayotning boshqa

sohalarida yuz bergan ixtiloflar natijasida

vujudga kelgan. Tor maʼnoda — shariatga

xos huquq yoʻnalishlarini anglatsa, keng

maʼnoda — dindagi ajralgan barcha

---

guruhlarni ifodalaydi. Ularni bir-biridan

farqlash lozim. Islomdagi asosiy

yoʻnalishlar — sunniylik, shialik, xorijiylar.

Bulardan sunniylik va shialik hozir mavjud,

lekin xorijiylar yoʻnalishi oʻrta asrlardayoq

koʻp firqalarga ajralib, keyinchalik yoʻqolib

ketgan, undan faqat bitta — ibodiylar

(abodiylar) firqasi saklanib qolgan;

Islomdagi firqalar — ularning eng kupi

shialik ichidagi firqalardir; shariat

mazhablari — islomdagi ajralishning

alohida shaklidan iborat (hanafiylik,

molikiylik, shofiʼiylik, hanbaliylik,

jaʼfariylik) (ya na q. Mazhab); ilohiyot

---

oqimlari — ular islom ilohiyotining

shakllanish bosqichida ilohiyotga doir

ayrim masalalar boʻyicha ixtiloflar tufayli

vujudga kelgan. 14-asrdan keyin ularning

barchasi yoʻqolib ketgan; Sufiylik yoki

tasavvuf tariqatlari — ularning koʻplari

oʻrta asrlardayoq yoʻqolib ketgan. Oʻrta

Osiyoda — naqshbandiylik, yassaviylik,

kubraviylik, Kavkazda muridlik, xorijiy

Sharq mamlakatlarida qodiriylar,

bektoshiylar, rifoʼiylar, tayfuriylar va b.

tariqatlar keng tarqalgan. Ularning

ayrimlari hozir ham mavjud.

---