Ishlab chiqarish qanday yirik 2 bo‘linmaga bo‘linadi:
1
5
2
1
2
ishlab chiqarish vositalarini ishlab chiqarish*
iste'mol buyumlarini ishlab chiqarish*
ishlab chiqarish kuchlarini ishlab chiqarish
ishlab chiqarish munosabatlarini ishlab chiqarish
texnik ta'minlash
Sof milliy maxsulot qanday qismlardan iborat:
2
5
2
1
2
zaruriy maxsulot*
qo‘shimcha maxsulot*
ortiqcha maxsulot
zaxiradagi maxsulot
yordamchi maxsulot
Milliy daromad ishlatilishi jixitidan qanday fondlarga bo‘linadi:
3
5
2
1
2
iste'mol fondi*
jamg‘arma fondi*
qoplash fondi
zaxira fondi
qo‘shimcha fond
Siz qanday iqtisodiy qonunlarni bilasiz:
4
4
2
1
2
mexnat taqsimoti
mexnat unumdorligining o‘sib borishi extiyojlarning yuksalishi
mulkchilik to‘g‘risidagi qonun
davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish to‘g‘risidagi qonun
Xayotiy extiyojlarning qonuniy turlari bor:
5
5
2
1
2
3
iqtisodiy, sotsial
ma'naviy, siyosiy
moddiy, sof fiziologik
yakka tartibdagi extiyoj
oziq-ovqatga bo‘lgan extiyoj
Sotsial - iqtisodiy extityojlar qanday qismlarga bo‘linadi:
6
5
2
1
2
3
moddiy
sotsial-ma'naviy
mexnat
guruxiy extiyojlar
sof fiziologikextiyojlar
Extiyojning sub'eqtivligi nimada namoyon bo‘ladi:
7
5
2
1
2
3
iste'molchining odati didi
ma'naviy darajasi
nimaga qiziqishi
kishilarning yoshi
oilaviy axvoli
Extiyojlar yuksalishining qanday ko‘rsatkichlari mavjud:
8
5
2
1
2
3
4
extiyoj qo‘payib, miqdor o‘sib boradi
mutlaqo yangi extiyojlarning paydo bo‘lishi
bir extiyojning ikkinchisi bilan almashtirish
muayyan extiyojlar guruxi doirasida turli extiyojlar
nisbatining o‘zgarishi
extiyojni natural iste'mol orqali qondirilishi
Extiyoj qanday omillarga bogliq:
9
5
2
1
2
3
kishilarning yoshi, jinsi
oilaviy axvoli
kasbning, mexnatning turi
iste'molchining odati, didi
moddiy darajasi
Extiyojlar qanday guruxlarga bo‘lishi mumkin:
10
5
2
1
2
3
yakka tartibli
guruxiy
umum jamiyat
mexnat
bilim olish
Moddiy extiyojlar nimalardan iborat bo‘ladi:
11
5
2
1
2
3
oziq-ovqat, kiyim-kechak extiyoj
a'loqa, gigiena extiyoj
turar joy, transport extiyoj
bilim olish extiyoj
uzoq umr ko‘rish extiyoj
Sotsial-ma'naviy extiyojlar tarqiban nimalardan iborat:
12
5
2
1
2
3
bilim olish
madaniy savodini oshirish
maxoratga ega bulish
oziq-ovqat, kiyim-kechak extiyoj
a'loqa, gigiena extiyoj
Shaxsiy extiyojni qondirishning qanday ikki usuli mavjud
13
4
2
1
2
extiyojni natural iste'mol orqali qondirish
extiyojni tovar iste'moli orqali qondirish
sotsial-iqtisodiy extiyojlar orqali
extiyoj kengayib miqdoran usib borishi orqali
Ishlab chiqarishning omillarini ayting:
14
5
2
1
2
3
shaxsiy iqtisodiy omil
moddiy-ashyoviy omil
iqtisodiy resurslar
moddiy maxsulotlar va xizmatlar
moddiy maxsulotlar
Ijtimoiy ishlab chiqarish qanday tarkibiy qismlardan tarkib topgan:
15
5
2
1
2
3
moddiy ishlab chiqarish
nomoddiy ishlab chiqarish
ishlab chiqarish vositalarini ishlab chiqarish
iste'mol buyumlavrini ishlab chiqarish
oziq ovqat maxsulotlarini ishlab chiqarish
Moddiy ishlab chiqarishga qaysi soxalar kiradi :
16
5
2
1
2
3
sanoat, transport
a'loqa, qurilish, qishloq xujaligi
moddiy maishiy xizmat kursatish soxalari
tibbiyot xizmati, bilim berish soxalari
qishloq xo‘jaligi
Nomoddiy ishlab chiqarishga qaysi soxalar kiradi:
17
4
2
1
2
axoliga madaniy maiyshiy xizmat ko‘rsatish
sport fizkultura xizmatlari
sanoat, aloqa, transport
qurilish, qishloq xo‘jaligi
Ishlab chiqarish omillarining birikishi:
18
5
2
1
2
bilvosita birikish usuli
bevosita birikish usuli
miqdorga bog‘liq birikish
sifatga bog‘liq
umumiy birikish
Maxsulotlar va xizmatlar ishlatilishiga qarab nimaga bo‘linadi:
19
5
2
1
2
ishlab chiqarish vositalariga
iste'mol buyumlariga
birlamchi xayotiy extiyojlarni qondiruvchi maxsulotlar
zebu-ziynat buyumlari
oziq- ovqat maxsulotlari
Ijtimoiy ishlab chiqarishning qanday ikki bo‘linmasi mavjud:
20
5
2
1
2
ishlab chiqarish vositalari ishlab chiqarish
iste'mol buyumlari ishlab chiqarish
ishlab chiqarish buyumlarini ishlab chiqarish
ishchi kuchini ishlab chiqarish
maxsulot ishlab chiqarish.
Mexnat unumdorligini oshiruvchi 3 omil nima:
21
5
2
1
2
ishlab chiqarishning texniq-texnologik darajasi
shaxsiy insoniy omillarining sifati
iqtisodiy resurslarning miqdori
ishlab chiqarish kuchlarining rivojlanish darajasi
ishlab chiqarish vositalari
Yalpi milliy maxsulot qanday maqsadlar uchun sarflanadi:
22
5
2
1
2
jamiyat a'zolarining shaxsiy extiyojlarini qondirish
ishlab chiqarishni qaytadan yangilash uchun
investitsiya uchun
ishlab chiqarishni kengaytirish uchun
texnologiyani yaratish
Iqtisodiy o‘sish nima:
23
5
2
1
2
ijtimoiy maxsulot va uning ishlab chiqarish omillarining miqdoriy o‘sishi*
sifati jixatidan takomillashtirilish*
jamiyatni boyib borish sharti
ijtimoiy taraqqiyotning sharti
oila daromadi
Iqtisodiy o‘sish qanday darajada yuz beradi:
24
5
2
1
2
mikroiqtisodiy
makroiqtisodiy
keng darajada
keng ko‘lamda
optimal xajm
Iqtisodiy o‘sishning qanday ikki jixati bor:
25
5
2
1
2
uning ko‘lami
uning sur'atlari
ekstensiv
intensiv
keng ko‘lam
Iqtisodiy o‘sishning asosiy omillari nimalardan iborat
26
6
2
1
2
3
4
tabiiy resurslarning miqdori va sifati
mexnat resurslarning miqdori va sifati
asosiy qonuniyatning miqdori va sifati
texnologik darajasi
tadbirkorlik qonuniyati
yer, kapital mexnati
Investitsiya nimalar beradi:
27
5
2
1
2
3
mexnat unumdorligini oshiradi
ishlovchilar sonini ko‘paytiradi
yangi tabiiy resurslarni xo‘jalik oborotiga tushiradi
ishlovchilar sonini qisqartiradi
tadbirkorlik qobiliyatni oshiradi
Iqtisodiy o‘sishning qanday tiplari mavjud:
28
5
2
1
2
ekstensiv
intensiv
o‘sish cho‘qqisi
mikrodarajasi
optimal daraja
Iqtisodiy siklning qanday fazalari bo‘ladi:
29
5
2
1
2
3
4
o‘sish cho‘qqisi
pasayish
turg‘unlik
joylanish
ekstensiv
Milliy boyliq yaratilishi manbai jixatidan qanday qismlardan iborat:
30
5
2
1
2
mexnat maxsuli bo‘lgan boylik
tabiat in'omi bo‘lgan boylik
moddiy ishlab chiqarishda yaratilgan boylik
jamg‘arilgan boylik
to‘plangan boylik
Milliy boylikning xarakati nimalardan iborat:
31
5
2
1
2
3
uning sarflanishi
tiklanishi
o‘sishdan iborat
jamg‘arilishidan
ayriboshlanishidan
Iqtisodiy potensialning necha xil unsuri mavjud :
32
5
2
1
2
3
4
mexnat potensial
ilm-ma'rifat potensial
texnik potensial
tabiiy potensial
jamgarilgan potensial
Mulkchilik o‘zlashtirish borasidagi munosabat bo‘lar ekan, u nimalarning yaxlitligini taqozo etadi:
33
5
2
1
2
3
egalik qilish
foydalanish
tasarruf etish
mulkni jamg‘arish
mulkni xususiylashtirish
Mulkchilik ob'ektlariga nimalar kiradi:
34
5
2
1
2
3
yer, suv, konlar
o‘simlik va xayvonot dunyosi
mashinalar, mashina-uskunalar
ayrim kishilar, oilalar
axolining sotsial guruxlari
Mulkchilik sub'ektiga kimlar kiradi:
35
5
2
1
2
3
ayrim kishilar, oilalar, axolining sotsial guruxlari
xududiy birlashmalar
xar xil jamoalar, ijtimoiy, diniy tashkilotlar, davlat kiradi
yer, suv, konlar
o‘simlik va xayvonot dunyosi
Mulkchilikning qanday shakllarini bilasiz:
36
5
2
1
2
xususiy, jamoa
davlat, aralash
oilaviy, maxalla mulki
ijara mulki
diniy tashkilotlar mulki
Xususiy mulkning ko‘rinishlari bor:
37
5
2
1
2
individual-xususiy mulk*
korporativ-guruxiy mulk*
maxalla mulki
ijara mulki
oila mulki
Jamoa mulkining qanday turlari mavjud:
38
5
2
1
2
3
koperativ mulk, korxona jamoalarining mulki*
korxona va tashkilotlar uyushmasi mulki*
ijtimoiy tashkilotlar mulki*
individual-xususiy mulk
ma'muriy-xududiy mulk
Davlat mulkining turlarini ayting:
39
5
2
1
2
3
respublika ixtiyoridagi mulk*
qoraqalpog‘iston respublikasi mulki*
ma'muriy-xududiy (komunal mulk)*
qo‘shma korxonlar mulki
ijtimoiy tashkilotlar mulki
Aralash mulkning tarkibi nimalardan iborat:
40
5
2
1
2
xususiy - davlat mulki*
qo‘shma korxonalar mulki*
ijtimoiy tashkilotlar mulki
korporativ-guruxiy mulk
oilaviy mulk
Mulkni davlat tasarrufidan chikarish va xususiylashtirishning maqsadi va vazifalari nimalardan iborat:
41
5
2
1
2
davlat tomonidan mulkka nisbatan yakka xokimlikni tugatish*
davlat mulkini nodavlat mulklariga aylantirish*
raqobatchilik muxitini shakllantirish
mulkni demokratlashtirish
mulkni o‘zlashtirish
Bozor munosabatlariga o‘tish davrida davlat mulkini
xususiylashtirish natijasida qanday ikki asosiy vazifa xal qilindi:
42
5
2
1
2
davlat ixtiyoridagi mulk o‘zining xaqiqiy egalari qo‘liga
topshirish*
ko‘p ukladli iqtisodiyotning raqobatchiliq muxiti vujudga
keltiriladi*
aralash mulq shakllari vujudga keldi
qo‘shmakorxonalar vujudga keladi
oilaviy mulk
Bozor iqtisodiyotini shakllantirish:
43
6
2
1
2
3
jamiyatning sotsial-iqtisodiy tuzilishi*
uni tashkil etuvchi, bir-birini taqozo etuvchi
unsurlarning majmui*
xar xil unsurlar ta'sirida paydo bo‘ladigan umumiylikdir
ishlab chiqarishning shaxsiy -ijtimoiy omili
moddiy boylik
Tizim tarkibiga nimalar kiradi:
44
5
2
1
2
ishlab chiqarishning shaxsiy-insoniy omili*
moddiy-ashyoviy omil*
ishlab chiqarish munosabatlari
ishlab chiqarish usuli
ishlab chiqarish kuchlari
5 ta iqtisodiy ijtimoiy formalarni ayting:
45
5
2
1
2
3
4
5
ijtimoiy jamoa tizimi*
quldorlik*
feodalizm*
kapitalizm*
kommunizm*
Sotsial-iqtisodiy tizimning iqtisodiy taraqqiyotining 6 ta bosqichini ayting:
46
5
2
1
2
3
4
5
ommaviy iste'mol jamiyat*
traditsion jamiyat*
o‘tkinchi jamiyat*
yangi turmush*
industrial jamiyatga utish*
Maxsulotning iqtisodiy shakli jixatidan ishlab chiqarishning qonuniy turlari mavjud:
47
5
2
1
2
natural ishlab chiqarish*
tovar ishlab chiqarish*
qo‘l mexnatiga asoslangan ishlab chiqarish
ijtimoiy ishlab chiqarish
Mulkiy jixatdan qaraganda sotsial-iqtisodiy tizimlarni qanday toifalarga ajratish mumkin:
48
5
2
1
2
monostruktrurali tizim*
polistrukturali tizim*
aralash iqtisodiyot
natural ishlab chiqarish
xususiy ishlab chiqarish
Bozor iqtisodiyoti qanday iqtisodiyot:
49
6
2
1
2
3
erkin tovar-pul munosabatlariga asoslangan *
iqtisodiy monopolizmni inkor etuvchi*
sotsial mo‘ljalga, axolini muxofaza qilish yo‘nalishiga ega
bo‘lgan *
tovar ishlab chiqarish, tovarlarni ayirboshlash
iqtisodiy faoliyat erkinligiga asoslangan erkin
iqtisodiyotdir
Bozor iqtisodiyotining qanday asosiy belgilari bor:
50
5
2
1
2
3
iqtisodiy plyuralizm*
narxlarning liberallashuvi*
novatsiyaga (yangilikka moyillik) *
iqtisodiy monopolizm
manfaatlarning uygunlashuvi
Bozor munosabatlari iqtisodning jadal borishini ta'minlovchi qanday kuchlarni yuzaga chiqaradi:
51
5
2
1
2
3
iqtisodiy faoliyat erkinligi*
raqobat kurashi*
daromadlarning cheksizligi*
narxlarning liberallashuvi
iqtisodiy monopolizm
Bozor iqtisodiyotiga o‘tishning qanday shakllari mavjud:
52
5
2
1
2
3
rivojlangan mamlakatlar yo‘li*
rivojlanayotgan mamlakatlar yo‘li*
sobiq sotsialistik mamlakatlar yo‘li*
markaziy Osiyo mamlakatlari yo‘li
o‘zbekistonning bozor iqtisodiyotiga o‘tish yo‘li
Bozor iqtisodiyotining afzallik tomonlari nimada:
53
5
2
1
2
3
sharoitga moslashuvchanligi*
fan va texnika yangiliklarini darxal qabul qiilish*
yangi texnologiyalarni, ishlab chiqarishni joriy etish*
tarqoqliq va xudbinlik
iqtisodiy faoliyat erkinligi
Bozor iqtisodiyotining zaif tomonlari nimada:
54
5
2
1
2
xudbinlik va tarqoqliq*
darxol foyda keltirmaydigan nazariy izlanishlarni xam
rag‘batlantirilmaydi*
fan va texnika yangiliklarini darxal qabul qilish
iqtisodiy faoliyat erkinligi
erkin tanlash
Isloxotlar qanday guruxlarga bo‘linadi:
55
5
2
1
2
3
mulkiy munosabatlar erkinligi *
moliya kredit tizimi isloxoti*
tashqi iqtisodiy aloqalar isloxoti*
moddiy-maishiy soxalar isloxoti
ta'lim tizimi isloxoti
O‘zbekiston uchun bosh yo‘l va maqsad nimadan iborat:
56
5
2
1
2
iqtisodiyoti rivojlangan, xalqi farovon yashaydigan*
chinakam demokratik jamiyat barpo etishdan iborat*
iqtisodiy mustaqilliqni ta'minlash
mulkni davlat tasarrufidan chiqarish va xususiylashtirish
yirik korxonalar tashkil etish
Bozor iqtisodiyoti qanday shakllanadi:
57
5
2
1
2
3
inqilobiy sakrashlarsiz*
sotsial to‘qnashuvlarsiz*
evolyusion o‘zgarishlarni o‘tkazish orqali shakllanadi*
davlat tomonidan qonun chiqarish orqali
revolyusion o‘zgarishlarni amalga oshirish orqali
O‘zbekistonning bozor iqtisodiyotiga o‘tishning o‘z yo‘lini xususiyati nimalardan iborat:
58
5
2
1
2
3
mamlakatning milliy manfaatlarini ko‘zlagan*
real sharoitni xisobga olgan xolda o‘z dasturiga binoan*
totalitar iqtisodiy tizimdan bozor tizimiga o‘tish*
davlatning yakka xokimligini kuchaytirgan xolda o‘tish
kapitalistik tizimni chetlab o‘tishdan iborat
O‘zbekistonning bozor iqtisodiyotiga o‘tishdagi tamoyillari:
59
5
2
1
2
3
4
iqtisodiyotning siyosatdan ustuvorligi*
qonunlarning barcha narsalardan usutun turishi *
kuchli ijtimoiy siyosatni vujudga keltirish*
bozorga bosqichma-bosqich o‘tishni ta'minlash*
iqtisodiy monopolizmni kuchaytirish
Respublikada iqtisodiy isloxotlarni amalga oshirishning
asosiy yo‘nalishlari:
60
5
2
1
2
3
4
mulkiy munosabatlarni islox qilish*
agrar, moliya-kredit va narx-navo isloxoti*
boshqrish tizimini islox qilish*
tashqi iqtisodiy aloqalar, ijtimoiy isloxotlar*
ta'lim tizimini islox qilish
Prezidentimiz asarlarida bozor iqtisodiyotiga o‘tishning birinchi
bosqichida qanday ikki vazifani xal qilish taqidlanadi:
61
4
2
1
2
iqtisodiyotni barqarorlashtirish*
respublikaning bozor munosabatlarini shakllantirish*
kichik xususiylashtirishni amalga oshirish
bozor iqtisodiyotiga bosqichma bosqich o‘tish
Prezidentimiz asarlarida bozor iqtisodiyotiga o‘tishning 2bosqichida qanday vazifalari:
62
5
2
1
2
3
investitsiya faoliyatini kuchaytirish*
chuqur tarqibiy o‘zgarishlarni amalga oshirish*
iqtisodiy o‘sishni ta'minlab, bozor munosabatlariga o‘tish*
katta xususiylashtirishni amalga oshirish
moliya kredit tizimini islox qilish
Bozor munosabatlariga o‘tish davrida milliy valyutani mustaxkamlash vazifalari nimalardan iborat:
63
5
2
1
2
3
4
milliy valyutaning tovar bilan ta'minlanishiga erishish*
yetarli barqaror valyuta zaxiralariga ega bo‘lish*
ishlab topilgan xar bir so‘mni qadrlash*
pul qadrsizligiga qarshi puxta uylangan siyosat o‘tkazish*
antiinflyasion siyosat yuritish
Bozorda qanday jarayon amalga oshiriladi:
64
5
2
1
2
3
tovarni pulga ayirboshlash*
tovarni xarid etish*
tovarning foydali tomonini namoyon etish
iste'molchilarga tovarlarni reklama qilish
iste'molchilar xuquqini himoya qilish
Bozor ob'ektining tarkibiga nimalar kiradi:
65
5
2
1
2
3
iste'mol tovarlari*
ishlab chiqarish vositalari bo‘lgan tovarlar*
aqliy mexnat maxsuli bo‘lgan tovarlar*
yer, suv, tabiiy boyliklar
inshootlar, imoratlar, konlar
Bozorning sub'ektlari - ishtirokchilar kimlar:
66
5
2
1
2
sotuvchilar*
xaridorlar*
dillerlar
tovar birjalari
brokerlar
Bozor qanday vazifalarni bajaradi:
67
5
2
1
2
3
4
ishlab chiqarish bilan iste'molni bog‘lash*
qiymatni tovar shaklidan pul shakliga aylantirish*
iqtisodiyotni tartiblashda ishtirok etish*
iqtisodiy a'loqalarni o‘rnatish vositasi*
iste'molchilarga tovarlarni reklama qilish
Bozor o‘z rivojida qanday 2 bosqichni bosib o‘tadi:
68
4
2
1
2
tartibsiz bozor bosqichi *
tartibli bozor bosqichi*
rejalashtirilgan bozor bosqichi
yovvoyi bozor bosqichi
Iqtisodiy a'loqalar xarakteriga ko‘ra bozorning qanday turlari mavjud:
69
6
2
1
2
3
erkin, raqobatli bozor*
monopollashgan, raqobat chegaralangan yoki raqobat mutlaqo
bo‘lmagan bozor*
tartiblanadigan bozor
kapitalistik bozor
qonuniy bozor
Monopollashgan bozorning qanday xillari bor:
70
5
2
1
2
3
monopol raqobatli bozor *
oligopolistik bozor*
sof monopoliya bozori*
tartiblanadigan bozor
erkin bozor
Bozor oldi-sotdi qilinadigan ob'ektlar jixatidan qaraganda qanday bozorlarga bo‘linishi mumkin:
71
5
2
1
2
3
4
ishlab chiqarish vositalari bozori*
mexnat bozori*
moliya bozori*
intellektual tovarlar bozori*
oltin bozori
Bozorning xududiy jixatdan qanday turlari mavjud:
72
5
2
1
2
3
4
maxalliy bozorlar*
milliy bozorlar*
xududiy bozorlar*
jaxon bozorlar*
qurilish mollari bozorlar
Bozorni yetuklik darajasiga qarab qanday darajalarga bo‘lish mumkin:
73
5
2
1
2
3
rivojlanmagan bozor*
klassik (erkin bozor*
xozirgi zamon rivojlangan bozori*
tartiblanadigan bozor
rejalashtiriladigan bozor
Moliya bozori qanday qismlarga bo‘linadi:
74
5
2
1
2
iste'molni qondiradigan pul bozori *
kapital bozori*
mexnat bozori
fond birjalari bozori
qurilish materiallari bozori
Qimmatbaxo qog‘ozlar bozorida nimalar oldi-sotdi qilinadi:
75
5
2
1
2
aksiya, obligatsiya*
chek, depozit, sertifikatlar*
ilmiy qog‘ozlar
ish kuchi
oziq-ovqat maxsulotlari
Intelektual tovarlar bozorida nimalar oldi-sotdi qilinadi:
76
5
2
1
2
ilmiy g‘oyalar, texnikaviy yangiliklar*
san'at va adabiyot asarlari*
milliy valyutalar
aksiya
obligatsiyalar
Bozorning rivojlanganligini nima aniqlaydi:
77
5
2
1
2
3
uning xajmi*
mexnat taqsimotining chuqurligi*
ishlab chiqarish xajmining kattaligi*
bozorning tarkibi
iqtisodiy a'loqalarning rivojlanganligi
Talab nima:
78
5
2
1
2
biron bir ne'mat va xizmatlarga bo‘lgan extiyoj *
pul bilan ta'minlangan extiyoj*
to‘lovga qabul
iste'molchilarning bozordagi xarakati
fuqaro talabi
Talabga narxdan tashqari qanday omillar ta'sir ko‘rsatadi:
79
5
2
1
2
3
4
iste'molchining didi, bozordagi iste'molchilarning soni*
iste'molchining daromadlari*
bir-biriga bog‘liq tovarlarning narxi *
kutiladigan o‘zgarishlar*
tovarlar va xizmatlar narxi
Bir xil tovar yoki xizmatlarga bo‘lgan talabning qanday
turi farq qilinadi:
80
5
1
2
yakka talab*
bozor talabi*
oilaviy talab
jamiyat talabi
jamoa talabi
Talabga yana qanday omillar ta'sir etishi mumkin:
81
5
2
1
2
3
mintaqaviy*
milliy *
baynalminal*
maxalliy
xududiy
Talab o‘zining xarakteri va xarakat jixatidan qanday talablarga bo‘linadi:
82
5
2
1
2
3
o‘sayotgan, barqaror, qondirilgan*
qondirilishi kechiktirilgan*
normal va vaxima talablar*
to‘liq qondirilmagan talab
davlat nazorat qiladigan talab
Bozorda taklif qilinadigan tovar xajmiga narxdan tashqari qanday omillar ta'sir qiladi:
83
5
2
1
2
3
resurslar narxi *
ishlab chiqarish texnologiyasi*
narx o‘zgarishining qutilishi *
iste'molchilarning didi, soni
iste'molchilarning bozordagi xarakati
Iqtisodiy resurslarga talabning o‘zgaruvchanligini aniqlovchi 3 omilni ko‘rsating:
5
2
1
2
3
provard maxsulotga talabning o‘zgaruvchanligi*
resurslar o‘rnini almashtirish*
umumiy sarf xarajatlardagi resurslar xissasi*
to‘liq qondiriladigan talab
davlat nazorat qiladigan talab
Biznes munosabat sifatida qanday belgilarga ega:
85
5
2
1
2
3
bizneschilar o‘z manfaatiga ega*
foyda olishga intiladilar*
xatarli ishga qo‘l o‘rishga tayyor*
mulkiy munosabatlar ishtiroqchisi bo‘lish
xo‘jalik faoliyati turini aniqlash
Biznes munosabatining 2 ta asosiy talabi nimadan iborat:
86
5
2
1
2
biznes ishtirokchilari suverenitetga, mustaqilliq,
erkinlikka ega bo‘lishlari shart*
biznes a'loqalarida ob'ektlar manfaatlarining murosali bo‘lishi talab qilinadi*
foyda olishga intiladilar
tijorat siriga ega bo‘lish
sirni oshkor etish
Biznesmen qanday qoidalarga amal qiladi:
87
5
2
1
2
davlat tomonidan o‘rnatilgan va nazorat qilinadigan qoida va talablar doirasida amal qiladi*
biznesmenlar bir-birlariga zarar keltirmay faoliyat ko‘rstatishni o‘z bo‘yinlariga olishadi*
rejalashtirilgan faoliyat yuritish
iqtisodiy xatti-xaraqatlar uchun ma'suliyatni o‘z
zimmasiga olish
sirni oshkor etish
Tadbirkorlik tushunchasi:
88
5
2
1
2
mulkchilik sub'ektlarining foyda olish maqsadida tavakkal
qilinadi*
mulkiy javobgarligi asosida, amaldagi qonunlar
doirasida tashabbus asosida olib boradigan*
yaratuvchilik faoliyati orqali daromad olishdir
maxsulot ishlab chiqarish,
xizmatlar ko‘rsatish orqali daromad topishni ko‘zlovchi faoliyatdir
Bozor iqtisodiyotiga o‘tish davrida tadbirkorlarning qanday guruxlari paydo bo‘ladi:
89
5
2
1
2
3
mayda ishlab chiqarish bilan band bo‘lgan ish bilarmonlar*
intelektual mulk soxiblari*
fermerlar, tomorqa xo‘jaligi soxiblari*
ish kuchini mexnat bozorida sotuvchilar
davlat korxonalarida band bo‘lganlar
Tadbirkorlikning muxim belgilari nimalardan iborat :
90
5
2
1
2
3
mulkiy munosabatlarning ishtirokchisi bo‘lish
iqtisodiy erkinlik
iqtisodiy xatti-xarakatlar uchun mas'uliyatni o‘z
zimmasiga olish
foyda olishga intilish, tijorat siriga ega bo‘lish
xo‘jalikni reje asosida yuritilish
Tadbirkorlik qanday asosda amalga oshiriladi:
91
5
2
1
2
o‘z mulki asosida *
kishilarning moddiy va pul mablag‘larini jalb qilish asosida*
davlat krediti asosida
axoli jamg‘armalari asosida
kooperativ faoliyat asosida
Tadbirkorlikning qanday turlari mavjud:
92
5
2
1
2
3
4
xususiy tadbirkorlik *
jamoa tadbirkorligi*
oilaviy tadbirkorlik*
davlat tadbirkorligi*
reja asosida ishlaydigan tadbirkorlik
Tadbirkorlikning sub'ektlari kimlar bo‘lishi mumkin:
93
5
2
1
2
3
O‘zbekiston Respublikasi fuqarosi*
fuqarolar guruxi (sheriklar)*
ajnabiy davlatlarning fuqarolari yoki yuridik shaxslar*
fermerlar tomorqa xo‘jaligi soxiblari
o‘z korxonasiga ega, o‘zgalarni yonlab ishlatuvchi mulk soxibi
Davlat tadbirkorlikning rivojiga qanday yo‘llar bilan yordam beradi:
94
5
2
1
2
3
soliqlar, subsidiyalar, eksport imtiyozlari*
o‘zining axborot xizmatlari orqali*
o‘z xisobidan bepul umumiy ta'lim berish orqali*
davlat xisobidan korxonalar ko‘rib berish
tarkibiy o‘zgarishlarni amalga oshirish orqali
Korxonalar faoliyat soxasi va ixtisoslashuviga qarab qanday korxonalarga bo‘linadi:
95
5
2
1
2
3
sanoat, qurilish, a'loqa trasport*
qishloq xo‘jaligi, savdo, tijorat*
maishiy xizmat, moddiy xizmat*
kolxoz, savxoz, jamoa xo‘jaligi
agro sanoat birlashmalari
Bozor iqtisodiyotiga o‘tish davrida erkinlik darajasiga qarab necha
xil korxonalar paydo bo‘ladi:
96
5
2
1
2
3
davlat buyurtmasi sanalgan korxona*
xam buyurtma, xam bozorga ishlovchi korxona*
faqat bozorga ishlovchi korxona*
davlat ixtiyoridan chiqarilgan korxona
iqtisodiy mustaqillikka erishgan korxona
Korxonalarning (firm qanday turlari mavjud:
97
7
2
1
3
5
xususiy firmalar*
davlat korxonalar*
aralash korxonalar*
davlat buyurmasiga asoslangan korxonalar
bozorga ishlaydigan korxonalar
Ishlab chiqarish xarajatlari deganda nimani tushuniladi:
98
5
2
1
2
tovar va xizmatlarni ishlab chiqarish*
is'temolchiga yetkazib berishga qilinadigan barcha sarflar
tushuniladi*
foyda olish uchun qilinadigan xarajat
moddiylashgan xarajatlar
ma'naviy xarajatlar
Xarajatlar qanday narsaga bog‘liq:
99
5
2
1
2
resurslarni xarid etish narxiga *
resurslarni tejab, nes-nobud qilmay ishlatishga*
foydaning miqdoriga
resurslarning xarid etilish miqdoriga
resurs xajmiga
Xarajatlar qanday sarflardan iborat bo‘ladi:
100
5
2
1
2
moddiy sarflardan*
mexnat sarfidan *
tashqi xarajatlardan
ichki xarajatlardan
o‘zaro xarajat
Moddiy sarflar nimalardan iborat:
101
5
2
1
2
bozor narxida xarid etilgan mashina-mexanizmlar*
asbob-uskunalar, bino-inshootlar*
ish xaqi, mukofotlar
sotsial sug‘urta ajratmalari
o‘z-o‘zini sug‘urtalash
Mexnat sarflari nimalardan iborat:
102
5
2
1
2
3
ish xaqi, mukofotlar*
sotsial sug‘urta ajratmalari*
tadbirkorni qoniqtiradigan normal foydadan iborat*
bozorda xarid etilgan mashina-mexanizmlar, asbob usukunalar sarflar,
energiya, xom ashyo yoqilg‘i sarflari
Ishlab chiqarish xarajatlari qanday xarajatlarga bo‘linishi mumkin:
103
5
2
1
2
3
bevosita ishlab chiqarish xarajatlari*
muomala xarajatlari*
umumiy xarajatlar
foyda olish uchun qilinadigan xarajatlar
doimiy xarajat
Xarajatlarning kanday turlari mavjud:
104
5
2
1
2
doimiy xarajatlar*
o‘zgaruvchan xarajatlar*
tashqi xarajat
foyda olish uchun qilinadigan xarajatlar
zararni qoplash
Foyda qanday taqsimlanadi:
105
5
2
1
2
bir qismi soliq sifatida davlat byudjetiga o‘tkaziladi*
bir qismi korxona egalari o‘rtasida daromad sifatida*
bir qismi yer egalari o‘rtasida taqsimlanadi
tadbirkorlar o‘rtasida taqsimlanadi
xar bir ishtirokchi o‘rtasida
Qanday sharoitlar raqobatni keltirib chiqaradi:
106
5
2
1
2
iqtisodiyot sub'ektlarining aloxidalashgan va mustaqil
bo‘lishi*
tovar-pul munosabatlarining bo‘lishi*
turli xil mulk shakllarining mavjudligi
bozorning rivojlangan bo‘lishi
g‘irrom raqobat
Bozor raqobati tarixan qanday bosqichlarni bosib o‘tgan:
107
5
2
1
2
3
4
natural xo‘jalikdan bozor iqtisodiyotining davtlabki
bosqichiga o‘tish*
kapitalistik erkin raqobat bosqichi *
monopol raqobat bosqichi *
yangicha erkin raqobat bosqichi *
tartibsiz yovvoyi raqobat bosqichi
Raqobatning xarakteriga qarab qanday tipga bo‘lish mumkin:
108
5
2
1
2
tartibsiz yovvoyi raqobat*
qonun qoidalar bilan tartibga solinuvchi*
rejali raqobat
erkin kapitalistik raqobat
rejasiz raqobat
Nima uchun raqobat bozor iqtisodiyotini xarakatlantiruvchi kuchi xisoblanadi:
109
5
2
1
2
3
Iqtisodiy resurslarni tejamli ishlatishga*
tovar va xizmatlarni ko‘plab va sifatli ishlab chiqarishga
undaydi*
Iqtisodiy o‘sishni ta'minlaydi*
qishloq xo‘jaligini rivojlantirishga olib keladi
tarkibiy o‘zgarishlarga olib keladi
Erkin raqobat davrida raqobatning qanday 2 shakli amal qiladi:
110
5
2
1
2
tarmoq ichidagi raqobat*
tarmoqlararo raqobat*
autsayderlar
korxonalar o‘rtasidagi raqobat
monopoliyalar o‘rtasidagi raqobat
Raqobatning qanday 2 usuli mavjud:
111
5
2
1
2
narx vositasida raqobatlashuv *
narxdan foydalanmay raqobatlashuv*
tarmoqlaro raqobatlashuv
davlat yordamida raqobatlashuv
tarmoqlararo raqobat
Raqobatning g‘irrom usullari qanday:
112
5
2
1
2
3
sanoat josusligi *
raqibni xom ashyo bazalaridan *
raqib korxonasida diversiyalar uyushtirish*
tovarlar narxini tushirib yuborish
raqibini xar xil yo‘llar bilan aldash
Nomukammal raqobatning qanday 3 turi bor:
113
5
2
1
2
3
monopolistik raqobat*
oligopolistik monopoliya raqobati*
kapitalistik raqobat*
tarmoqlararo raqobat
autsayderlar o‘rtasidagi raqobat
Narx nima:
114
5
2
1
2
tovar qiymatining puldagi ifodasi*
qiymatning bozordagi ko‘rinishi*
tovarni ayriboshlash shakli
tovarga qo‘yiladigan xarajatlar miqdori
tovarga ketadigan resurs
Narx qanday vazifalarni bajaradi:
115
5
2
1
2
3
4
bozor muvozanatini ta'minlash*
xisob-kitob, o‘lchov vazifasi*
iqtisodiy regulyator vazifasi*
raqobat vositasida*
ishlab chiqarish bilan iste'molni bog‘lash
Narxning shakllanishida qanday omillar qatnashadi:
116
5
2
1
2
3
4
qiymat*
raqobat*
talab va taklif*
naflik*
tannarx
Narxning qanday turlari mavjud:
117
5
2
1
2
3
4
demping narx*
chakana narx*
milliy narx*
jaxon narx*
olib sotar narx
Bozor ko‘lami jixatidan olinganda qanday narxlar mavjud:
118
5
2
1
2
3
mintaqa xududiy*
milliy narx*
xalqaro yoki baynalminal narx*
chakana narx
tarmoq narx
Ish xaqi nima:
119
5
2
1
2
3
4
ishchi va xizmatchilarning mexnatining miqdori, sifati va
unumdorligiga qarab*
milliy maxsulotlardan olinadigan ulushning puldagi
ifodasidir*
ishchi va xizmatchilarning qilgan mexnatiga yarasha
olinadigan xaqqi *
ish kuchi qiymatini puldagi ifodasi*
ish kuchi sarfi
Ish xaqi tashkil etilishining qanday ikki shakli mavjud:
120
5
2
1
2
vaqtbay ish xaqi*
donabay yoki ishbay ish xaqi*
real ish xaqi
progressiv ish xaqi
bevosita to‘lov
Ish xaqining qanday ikki darajasi mavjud:
121
5
2
1
2
naminal daraja*
real daraja*
progressiv
mukofotli
rag‘batlantirish
Ish xaqiga ta'sir etuvchi omillar:
122
5
2
1
2
3
4
Xayot kechirish vositalarining qiymati*
xodimning malakasi*
milliy farqlar*
ish joyi va mexnat sharoitlari*
ishchini iste'mol darajasi
Ish xaqini tabaqalashtirish jarayoniga nimalar ta'sir ko‘rsatadi:
123
5
2
1
2
3
jismoniy va aqliy qobiliyatning turli xilligi*
mexnat sharoitlarining bir xil emasligi*
xayot kechirish vositalarining qiymati*
milliy farqlar
turmush darjasi
Real ish xaqiga ta'sir etuvchi omillar:
124
5
2
1
2
3
nominal ish xaqi *
iste'mol tovarlari*
inflyasiya sur'ati*
ishchining iste'mol darajasi
vaqtbay ish xaqi
Tarif tizimi o‘z ichiga nimalarni oladi:
125
5
2
1
2
3
tarif malaka ma'lumotnomasi*
tarif setkasi*
tarif stavkasi*
real va nominal ish xaqi
porgressiv ish xaqi
Kasaba uyushmalari ish xaqini oshirishga qanday yo‘llar bilan
erishishlari mumkin:
126
5
2
1
2
3
4
ishchi kuchiga bo‘lgan talabni oshirish
ish kuchi taklifini qisqartirish *
kasbni malakali litsenziyalash*
jamoa shartnomalari tuzishda monopol xolatga ega bo‘lgan tadbirkorlarga qarshiliq ko‘rsatish yo‘li bilan*
umumiy ish tashlash yo‘li bilan
Bozor tizimining agrar munosabatlariga yangicha mazmun berish nimadan iborat:
127
5
2
1
2
3
yerning tovarga aylanishi*
yerga xilma-xil mulkchilikning paydo bo‘lishi*
yer uchun pul shaklida renta undirilish*
yerning cheklanganligi
yerning xammabop resurs ekanligi
Agrar munosabatlarning sub'ekti kimlar xisoblanadi:
128
5
2
1
2
3
yer egalari*
yerda xo‘jalik yurituvchilar*
yerga mexnat sarflovchi kishilar*
yerni ijaraga oluvchilar
agro sanoat korxonasi raxbarlari
Nima uchun yer maxsus resurs xisoblanadi:
129
5
2
1
2
3
yer xarqanday ishlab chiqarishning umumiy sharti *
qishloq xo‘jaligi uchun yer asosiy ishlab chiqarish omilidir*
yer cheklangan xammabop resurs*
yerning tadbirkorlik ob'ektiga aylanishi
yer uchun pul shaklida renta undirish
Rentaning qanday turlari mavjud
130
5
2
1
2
3
4
absolyut renta*
differensial renta*
monopol renta*
qurilish uchastkalaridan va undirma sanoatda olinadigan
renta*
pul shaklida to‘lanadigan renta
Tuproq xosildorligining qanday xillari mavjud:
131
5
2
1
2
tabiiy xosildorlik *
iqtisodiy xosildorlik*
qo‘shimcha xosildorlik
aralash xosildorlik
iqtisodiy manfaat
Agrobiznesning qanday shakllari mavjud:
132
5
2
1
2
3
fermer xo‘jaligi*
agrofirmalar*
agrosanoat birlashmalari*
xususiy tadbirkorlik
kolxozlar, sovxozlar
Butun milliy iqtisodiyotning xolatini xarakterlovchi muxim makroIqtisodiy ko‘rsatkichlar nimalardan iborat:
133
5
2
1
2
3
4
YaMM*
ichki milliy maxsulot IMM*
sof milliy maxsulot SMM*
milliy daromad MD*
jami ijtimoiy maxsulot
Takror ishlab chiqarish nima:
134
5
2
1
2
ishlab chiqarishning doimo qaytarilish*
takrorlanib turishidir*
ishlab chiqarishning to‘xtab-to‘xtab davom etishi
ishlab chiqarishning yangidan boshlanishi
mexnat sarfi
Takror ishlab chiqarish qanday darajada sodir bo‘ladi:
135
5
2
1
2
mikro *
makro*
real
nominal
progressiv
Takror ishlab chiqarishning qanday turi mavjud:
136
5
2
1
2
oddiy takror ishlab chiqarish *
kengaytirilgan takror ishlab chiqarish*
aralash takror ishlab chiqarish
qisqartirilgan takror ishlab chiqarish
optimal ishlab chiqarish
Maxsulotlar va xizmatlar ishlatilishiga qarab nimalarga bo‘linadi:
137
5
2
1
2
ishlab chiqarish vositalari*
iste'mol buyumlari*
sanoat maxsulotlari
zaxiradagi maxsulotlar
oziq –ovqat maxsulotlari
Iqtisodiyot nazariyasi qanday vazifalarni bajaradi:
138
5
2
1
2
3
iqtisodiyotning sir-asrorlarini bilib olish
boshqa iqtisodiy fanlarga ilmiy uslubiy asos bo‘lib xizmat qiladi
amaliy tavsiyalar berish
iqtisodiy siyosatni ishlab chikarish
amaliy bilim saviyasini oshirish
Iqtisodiyotni o‘rganishda qanday ko‘rsatkichlar qo‘llaniladi:
139
5
2
1
2
miqdoriy
sifatiy
ijtimoiy
me'yoriy
iqtisodiy
Iqtisodiy qonunlar qanday guruxlarga bo‘linadi:
140
5
2
1
2
3
umumiqtisodiy qonunlar
farmatsion-maxsus qonunlar
davriy-oraliq qonunlar
jamiyat taraqqiyotining qonunlari
ishlab chiqarishning asosiy qonunlari
Do'stlaringiz bilan baham: |