Ishlab chiqarish omillari – ishlab chiqarish jarayonida bevosita qo‘llaniluvchi barcha resurslar. Ishchi kuchi

1.Hozirgi zamon iqtisodiyoti rivojlanishining asosiy yo’nalishlari
1. Ishlab chiqarish omillari – ishlab chiqarish jarayonida bevosita
qo‘llaniluvchi barcha resurslar.
2.Ishchi kuchi – insonning mehnat qilishga bo‘lgan aqliy va jismoniy
qobiliyatlarining yig‘indisi.
3.Mehnat qurollari – inson uning yordamida tabiatga, mehnat predmetlariga
ta’sir qiladigan vositalar.
4.Mehnat predmetlari – bevosita mehnat ta’sir qiladigan, ya’ni mahsulot
tayyorlanadigan narsalar.
5.Ishlab chiqarish jarayoni – kishilik jamiyatining amal qilishi va rivojlanishi uchun zarur bo‘lgan moddiy va ma’naviy ne’matlarni yaratishga qaratilgan maqsadga muvofiq faoliyat.
2.Iqtisodiyot fani rivojlanishining asosiy bosqichlari
1. Iqtisodiy kategoriya – barqaror takrorlanib turadigan, iqtisodiy jarayonlar va real hodisalarning ayrim tomonlarini ifoda etuvchi ilmiy- nazariy tushuncha.
2.Uslubiyat – bu ilmiy bilishning tamoyillari tizimi, yo‘llari, qonun- qoidalari va aniq hadislaridir.
3. Ilmiy abstraksiya usuli – tafakkur va tahlil paytida xalal berishi mumkin bo‘lgan ikkinchi darajali narsalar, voqea-hodisalarni fikrdan chetlashtirib, o‘rganilayotgan jarayonning asl mohiyatiga e’tiborni qaratishdir.
4. Tahlil – bu o‘rganilayotgan bir butunni alohida qismlarga ajratish va ularni izchillik bilan o‘rganish.
5. Sintez – bu o‘rganilgan qismlardan olingan xulosa va natijalarni bir butun yaxlit jarayon deb qarab umumiy xulosa chiqarishdir.


3.Mulkchilik shakllari o’zgarishining yo’llari va usullari
Mulkchilik shakllarining tasniflanishi
Jamoa mulki – muayyan maqsad yo‘lida turli ko‘rinishdagi jamoalarga birlashgan kishilar tomonidan birgalikda o‘zlashtiriluvchi vosita va nе'matlar
Davlat mulki – o‘z vazifalarini bajarish maqsadida davlat tomonidan o‘zlashtiriluvchi turli vosita va nе'matlar
Xususiy mulk – ayrim kishilar va guruhlarga tеgishli bo‘lib, yollanma mеhnatdan foydalanib daromad topishga qaratilgan mulk
Aralash mulk – turli mulk shakllaridan tashkil topib, shunga muvofiq tarzda o‘zlashtiriluvchi vosita va nе'matlar
Yakka tartibdagi xususiy mulk – alohida olingan mulkdor tomonidan o‘zlashtiriluvchi vosita va nе'matlar
Shaxsiy mulk – fuqarolarning shaxsiy yoki oilaviy mеhnat orqali shakllangan va ularning ehtiyojlarini qondirishga qaratilgan mulk bo‘lib, daromad istе'mol buyumlari va ishlab chiqarish vositalaridan iboratdir.
Korporativ xususiy mulk –ma'lum maqsad yo‘lida o‘zaro birlashgan mulkdorlar mablag‘iga asoslangan korxonalar tashkil etish orqali o‘zlashtiriluvchi vosita va nе'matlar