«iqtisodiyot» kafedrasi «mikroiqtisodiyot nazariyasi» fanidan kurs ishimavzu: Byudjet nazorati organlarining vakolatlari

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O‘RTA MAXSUS

TA'LIM VAZIRLIGI

TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI

«IQTISODIYOT» KAFEDRASI

«MIKROIQTISODIYOT NAZARIYASI» fanidan

KURS ISHIMavzu: Byudjet nazorati organlarining vakolatlari.

Bajardi: Iqtisodiyot fakulteti

Xbas-61 guruh talabasi

Bozorova Hilola

Tekshirdi:

Kurs ishi taqrizga topshirilgan sana _________________________(imzo)_____________'>«____» ____________ 2020 y.		Kurs ishi taqrizdan qaytarilgan sana «____» ____________ 2020 y.
Kurs ishi himoya qilingan sana «____» ____________ 2020 y. Baho «_____» _________	___________ (imzo) ___________ (imzo) ___________ (imzo)	Komissiya a'zolari: __________________ __________________ __________________

TOSHKENT – 2020

REJA

Kirish........................................................................................................................... 3

1. 
   Byudjet defitsiti va uning mohiyati……………......................................................... 6
   
2. 
   Byudjet nazorati organlarining soliq tizimi bilan bog’liqligi…………………………12
   
3. 
   Davlat moliyaviy nazorati organlari .................................................................... 25
   

Xulosa............................................................................................................... 29

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati................................................................... 31

Kirish
Davlat byudjeti har yili mamlakat Oliy Majlisining sessiyasida ko'rib chiqiladi va tasdiqlanadi. Davlat budjetida milliy daromadning katta qismi markazlashtiriladi. U taqsimlanadi va ishlab chiqarishni kengaytirish va boshqa ijtimoiy ehtiyojlami qondirish uchun yo'naltiriladi. Bularning hammasi davlat budjeti daromadlari o ‘z vaqtida to‘la kelib tushishini va budjet mablagiarining maqsadli sarflanishini taqozo qiladi. Buni to‘g‘ri tashkil qilingan davlat budjeti ijrosi jarayonining buxgaltcriya hisobigina ta’minlashi mumkin.

Budjet hisobi davlat budjeti ijrosining buxgalteriya hisobidir. Budjet hisobi davlat budjcti ijrosi bilan bog‘liq bo‘lgan hamma operatsiyalarni qamrab oladi va mazkur ijro jarayonida budjetning holatini tavsiflashni ta’minlaydi. Budjet hisobi orqali xalq x o ‘jaligi hamma tarmoqlarining davlat budjeti bilan o ‘zaro aloqasi aks ettiriladi.

Buxgalteriya hisobi vositasida bank muassasalaridagi hisobvaraqlarda budjetning pul mablag'lari, daromadlari va xarajatlari, hisob-kitoblardagi m ablagiar, budjet ijrosi jarayonida tashkil qilinadigan fondlar va zaxiralar hamda budjet tashkilotlarining moddiy qiymatliklari aks ettiriladi. Budjetning daromadlari, xarajatlari va pul mablag‘lari, budjet ijrosi jarayonida ularning harakati hamda budjetdan moliyalashtiriluvchi tashkilotlarning moddiy qiymatliklari budjet hisobining bevosita obyektlari hisoblanadi.

Mahalliy budjetlami, respublika budjetini va mamlakatning, umuman davlat budjetini darom adlarva xarajatlar bo‘yicha rejasining bajarilishini o‘z vaqtida, to‘la va aniq qayd qilishni ta’minlash budjet hisobining vazifasi hisoblanadi. Budjet ijrosi jarayoni-davlat budjeti ijrosi buxgalteriya hisobining predmetidir.

Davlat budjeti ijrosinirig buxgalteriya hisobi yordamida mamlakat barcha mustaqil budjetlarining ijrosi hisobi va budjet tashkilotlari xarajatlari smetalari ijrosining hisobi amalga oshiriladi. Budjetning daromadlari va xarajatlari budjet hisobining asosiy obyektlari bo‘lib hisoblanadi.

Shuning uchun ham ulaming budjet ijrosi jarayonining ayrim bosqichlaridagi hisobi muhim ahamiyatga ega. Davlat budjetining hisoblangan daromadlari. Budjetning kassa organiga kelib tushguniga qadar davlat soliq hamda moliya organlari tomonidan hisoblanishi kerak bo‘lgan daromadlar davlat budjetining hisoblangan darom adlari, deb ataladi.

Davlat soliq va moliya organlarida hisoblangan daromadlarning faqat tezkor hisobi olib boriladi. Davlat budjetining kassa daromadlari. Budjetning bankdagi schyotlariga haqiqatda kelib tushgan daromadlar davlat budjetining kassa daromadlari, deb ataladi. Kassa daromadlari budjetning daromad qismining bajarilish darajasini belgilaydi.

Shuning uchun ham budjet daromadlarining tushumida faqat kassa daromadlari bo‘yicha baho beriladi. Davlat budjeti ijrosida qatnashuvchi barcha organlarda davlat budjetining daromadlari va xarajatlarini hisobga olish asosida budjet tasnifi yotadi. Budjet tasnifi davlat budjetini tuzish, ko‘rib chiqish, qabul qilish hamda ijro etish maqsadida budjet ma’lumotlarini bir tizimga solish uchun foydalanish va u budjet ma’lumotlari xalqaro tasnif tizimlarining aynan shunday ma’lumotlari bilan qiyoslanishini ta’minlash maqsadida davlat budjeti tuzilmasiga kiruvchi budjetlar daromadlari va xarajatlarini, shuningdek uning taqchilligini moliyalashtirish manbalarini guruhlash hisoblanadi.

Budjet tasnifi hamma budjetlami bir yagona davlat budjetiga jamlash imkoniyatini yaratadigan asosiy tashkiliy ftmksiyani amalga oshirishuvchi hujjatgina bo'lib qolmay, u katta iqtisodiy ahamiyatga ham egadir. Tasnifda davlat budjeti daromadlari va xarajatlari bir xil alomatlari bo‘yicha guruhlanadi va ular bo‘linmalar deb yuritiladi.

Bolimlar, paragraflar, boblar va moddalar budjet tasnifi bo'linmalari hisoblanadi. Budjet tasnifi qonunchilikda belgilangan tartibda 0 ‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligi tomonidan ishlab chiqiladi va tasdiqlanadi.

______________________

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasi to‘g‘risida”gi 2017 yil 7 fevraldagi PF-4947-sonli Farmoni.

O’lmasov A., Vahobov A. Iqtisodiyot nazariyasi.Darslik. – T.: “IQTISOD-MOLIYA”, 2014, 319 b

Davlat budjeti ijrosining buxgalteriya hisobi mamlakatdagi mavjud bo‘lgan budjet tuzilmasi asosida amalga oshiriladi Mamlakatning davlat budjeti ijrosining buxgalteriya hisobi bevosita moliya organlari, bank muassasalari va budjet tashkilotlari tomonidan amalga oshiriladi. Mamlakatning davlat budjeti ijrosining hisobi ustidan umumiy uslubiy rahbarlik 0 ‘zbekiston Respublikasi Moliya vazirligiga yuklatilgan. Moliya organlarining budjet ijrosining buxgalteriya hisobini olib borishdagi funksiyalari keyingi bobda yoritiladi.

Mamlakat davlat budjetining kassa ijrosi bank muassasalariga yuklatilgan. Ular respublika budjetining kassa daromadlari va kassa xarajatlarini hamda mahalliy budjetlar mablagiarining hisobini olib boradi, respublika budjetining kassa ijrosi bo‘yicha hisobotlami tuzadi, respublika budjeti daromadlari va xarajatlarining analitik hisobini olib boradi. Budjet tashkilotlari xarajatlar smetalari ijrosining buxgalteriya hisobini amalga oshiradi va bu smetalar ijrosi to‘g‘risida hisobotlami tuzadi.

1.