Iqtisodiy matematika

1. “Iqtisodiy matematika” faniga kirish.

Reja:

1. 
   Iqtisodiy matematikaning iqtisodiy jarayonlarni o‘rganishdagi ahamiyati.
   
2. 
   Fanni o’rganish uslublari.
   
3. 
   Fanni iqtisodiyotni rivojlantirishdagi o`rni
   

Hozirgi zamon jamiyati ishlab chiqarish unumdorligini oshirishga talabning ortishi, xo‘jalik va korxonalarni boshqarishni rejalashtirilishiga bo‘lgan talabning yuqoriligi bilan xarakterlanadi, hozirgi sharoitda jamiyat iqtisodiy hayotini ilmiy boshqarishgina iqtisodiy urishdagi yuqori sur’atni saqlab qoladi. Buning uchun iqtisodiy ilmlarni, matematika va matematikaning zamonaviy yutuqlarini keng qo’llagan holda o‘rganish kerak bo’ladi. Buni amalga oshirish uchun esa matematik programmalashtirish, o‘yinlar nazariyasi, korrelatsion va regression tahlil kabi bo‘limlarning rivojlantirish zaruriyatini tug‘dirib ekstremal masalalarning optimal yechimini qurishni talab qiladi.

Ekstremal masalalarni yechish uch bosqichdan iborat:

5888. 
      iqtisodiy-matematik modelni qurish;
      

23. 
    modelning optimal yechimini topish;
    

23. 
    modelning amaliy ahamiyatini aniqiash.
    

Bu masalalar bilan A.N.Tolstoy, B.Egervari, L.V.Kantorovich, M.K.Gavurin, R.Bellman kabi matematiklar shug‘ullanishgan bo‘lib, ularning ishlaridan hozirgi zamon iqtisodiyotida keng qo’llanilmoqda. Shu sababli, yetuk iqtisodchilarni tayyorlashda matematik usullardan foydadalanishni o‘qitish bo’lajak iqtisodchilarni o‘z faoliyatida uchraydigan iqtisodiy rnasalalarni hal qilishda to‘g‘ri va asosli qarorlar qabul qilishlarida muhim ahamiyatga egadir.

Amaliy va nazariy iqtisodiyot masalalari turli-tuman bo‘lib, bunda statisik ma’lumotlarni tahlil qilish usullari, iqtisodiy jarayonning rivojlanish holatini baholash va prognoz qilish masalalari dolzarb hisoblanadi.
Iqtisodiy jarayonlarning noaniqlik va tavakkalchilik bilan bogiiqligi hamda stoxastik xarakterdaligi bu jarayonlarni tadqiq etishda ehtimollar nazariyasi va matematik statistika usuliarini qo‘llashni taqozo etadi. iqtisodiy jarayonlarni modellashtirish bilan birga bu jarayonlarning yechimini optimallashtirish ham muhimdir. Bu esa o‘z navbatida matematik programmalashtirish usullarini qo'llashni talab etadi. Yuqoridagi talablarga javob berish uchun bo'lajak iqtisodchilar ehtimollar nazariyasi va matematik statistika hamda matematik programmalashtirish kabi predmetlarni mujassamlashtirgan iqtisodiy matematika kursini o‘qish zarurligi kelib chiqadi.
Iqtisodiy jarayonlarning noaniqlik va tavakkalchilik bilan bog‘liqligi hamda stoxastik xarakterdaligi bu jarayonlarni tadqiq etishda ehtimollar nazariyasi va matematik statistika usullarini qo‘llashni taqazo etadi. Iqtisodiy jarayonlarni modellashtirish bilan birga bu jarayonlarning yechimini optimallashtirish ham muhimdir.

Iqtisodiy matematika fаnining vаzifаsi statistik ma’lumotlarni tahlil qilishni, iqtisodiy ko‘rsatkichlar orasidagi bog‘lanishlarni aniqlash va baholashni, iqtisodiy jarayonlarni prognozlashni hamda mаtemаtik modellаshtirish usullаrini qo‘llаb, ilmiy аsoslаngаn iqtisodiy qаrorlаr qаbul qilishni bilаdigаn, xo‘jаliklаr fаoliyatini boshqаruvidа vа boshqа iqtisodiy muаmmolаrni hаl qilishdа mаtemаtik usullаrini qo‘llаb optimаl yechimlаr qаbul qilishgа qodir bo‘lgаn mutаxаssislаrni tаyyorlаshdаn iborаt.

Biz iqtisodiy matematika kursini 2 bo‘limga bo‘lgan holda o‘rganamiz: 1-bo‘limda ehtimollar nazariyasi va matematik statistikani, 2-bo‘limda matematik programmalashtirishni.