O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI
MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI
TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI
“Energiya ta’minlash tizimlari” kafedrasi
“INFOMMUNIKATSIYA QURILMALARI ELEKTR TA’MINOTI”
fanidan
A M A L I Y O T
T O P S H I R I Q №2
Bajardi:KIF ta’lim yo‘nalishi
001_guruh
Avazov Ozodbek
Qabul qildi: Qodirov Fazliddin
Toshkent 2022
“INFOMMUNIKATSIYA QURILMALARI ELEKTR TA’MINOTI” fandan
№2 T O P SH I R I Q (AMALIYOT)
Ishdan maqsad: Infokommunikatsiya elektr ta’minoti tizimlarini hisoblash va loyihalash tamoyillari.
TOPSHIRIQ VARIANTLARI
2.2 - 2.3 - jadvaldan olinadi
Variantning birinchi raqami
|
0
|
Variantning ikkinchi raqami
|
3
|
O‘zgarmas tok qurilmasining kuchlanishi, .
|
48
|
Elektr ta’minoti tizimining nurlari soni
|
2
|
Avariyaviy yoritish tizimining kuchlanishi, .
|
220
|
O‘zgaruvchan tok qurilmalarining maksimal toki, .
|
25
|
Akkumulyator batareyalari orqali ishlash muddati (akkumulyatorlarni razryadlanishi), .
|
3
|
O‘zgarmas tok qurilmalarining maksimal toki, .
|
30
|
Maishiy ehtiyojlarning quvvat koeffitsienti, .
|
0,97
|
Avariyaviy yoritishning maksimal toki, .
|
4,5
|
Shamollatish va kondensionerlash tizimining quvvat koeffitsienti, .
|
0,75
|
Maishiy ehtiyojlar uchun iste’mol qilinadigan to‘liq quvvat, .
|
8
|
Erga ulash simining uzunligi, .
|
4,5
|
Shamollatish va kondensionerlash tizimi tomonidan iste’mol qilingan to‘liq quvvat, .
|
4,5
|
|
|
Atrof muhit harorati, .
|
+22
|
|
|
Erga ulash simining diametri, .
|
40
|
|
|
Erga ulash simlarining orasidagi masofa, .
|
5
|
|
|
Erning solishtirma qarshiligi, .
|
6
|
O‘zgaruvchan tok uzluksiz elektr ta’minoti tizimini tanlash va hisoblash usuli
Hisoblash uchun boshlang‘ich ma’lumotlar:
– o‘zgaruvchan tok qurilmasining turi - 2 fazali, 220 V, 50 Gs;
– o‘zgaruvchan tok qurilmasining maksimal toki, 25 A;
– avariyaviy yoritish tizimining turi ( o‘zgaruvchan );
– avariyaviy yoritish tizimining ta’minot kuchlanishi, 220 B;
– avariyaviy yoritish tizimining maksimal toki, 4,5 A.
Umuman olganda uzluksiz elektr ta’minoti manbaining maksimal yuklanish quvvati unga ulangan barcha iste’molchilarning quvvatlari yig‘indisiga tengdir:
, (2.1)
bu erda – uskunalar birliklarining umumiy soni; – to‘liq quvvat; – aktiv quvvat; – - qurilmaning quvvat koeffitsienti.
Dastlabki ma’lumotlarga ko‘ra barcha variantlarda infokommunikasion korxonalarida nominal ta’minot kuchlanishiga ega bo‘lgan bir fazali qurilmalardan foydalaniladi.
Bu holda o‘zgaruvchan tok (AC) uskunasining umumiy quvvati quyidagiga teng:
,
Sю AC=220*25=5.72 kBA (2.2)
Aktiv quvvat esa:
(2.3)
Pю AC=25*0.97=24.7 kBm
Agar infokommunikasion elektr ta’minoti tizimining favqulodda yoritish tizimida o‘zgaruvchan tokdan ( ) foydalanilsa, uzluksiz elektr ta’minoti manbai ushbu tizimga qo‘shimcha ravishda elektr energiyasi bilan ta’minlash kerak bo‘ladi. Bunday holatda, favqulodda yoritish tizimi tomonidan iste’mol qilinadigan umumiy quvvat :
; (2.4)
Saё=3,88/0.8=4.85 kBA
uzluksiz elektr ta’minoti manbaining yuklamaning maksimal quvvati qo‘yidagicha hisoblanadi:
. (2.5)
Sю УЭТМ=5,72+4,85=10,57 кВА
Agar infokommunikasion elektr ta’minoti tizimining favqulodda yoritish tizimida o‘zgarmas tok ( ) foydalanilayotgan bo‘lsa, uzluksiz elektr ta’minoti manbaiga faqat o‘zgaruvchan tok ( ) qurilmalari ulangan bo‘ladi:
, (2.6)
O‘zgaruvchan tok qurilmalarining o‘ziga xos xususiyati uning ishga tushirish vaqtida ist’emol qilinadigan boshlang‘ich tokning mavjudligidir. Ayrim turdagi qurilmalar (yuqori quvvatli transformatorlar, elektr dvigatellar) uchun boshlang‘ich tok nominal tokdan 10 marta yuqori bo‘lishi mumkin.
Agar o‘zgaruvchan tok UETM boshlang‘ich toklarni hisobga olmagan holda tanlansa, UETM ishga tushirilganda yuklanganlikdan himoyalanish ishga tushadi. Yuklanish darajasi va davomiyligi uzluksiz elektr ta’minoti manbai hujjatlarida aniq qayd etilgan bo‘ladi.
Infokommunikasiya qurilmalari uchun odatda 20% quvvat zaxirasiga ega bo‘lgan UETM tanlanadi (boshlang‘ich yuklama tokining ortish koeffitsienti ). Amaliyotda bo‘ladi. Amalda, barcha uskunalar bir vaqtning o‘zida ishlatilmaydi. Shu sabali, UETMning haqiqiy talab qiladigan quvvati qurilmaning o‘rnatilgan quvvatidan kam bo‘lishi mumkin (har qanday uy uchun odatiy misol – barcha uy jihozlarining umumiy quvvati o‘nlab kilovattga etishi mumkin, ammo bir vaqtning o‘zida yoqilgan qurilmalar 5 kVt dan ko‘p bo‘lmagan quvvatni iste’mol qiladi). Ushbu momentda o‘rtacha statik yuklanganlik koeffitsienti yordamida hisobga olinadi. Amaliyotda bo‘ladi, odatda infokommunikasiya qurilmalari uchun , chunki UETM qurilmalarga ulangan bo‘lib ular kechayu-kunduz ishlashi kerak.
Shunday qilib, UETM ning talab qilgan chiqish quvvati qo‘yidagicha bo‘ladi:
(2.7)
Sчик УУЭТ=1,2*1*10,57=12,68 кВА
Talab qilingan quvvatga asoslanib UETM ishlab chiqaruvchilari va ularni etqazib beruvchilarining kataloglari ruyxatidan dan kattaroq bo‘lgan UETM modeli tanlanadi.
Ba’zi bir o‘zgaruvchan tok modulli UETMlarining parametrlari 2.4-jadvalda keltirilgan.
O‘zgaruvchan tok UETMlari
2.4-jadval
Ishlab chiqaruvchi
|
Modeli
|
Qurilma quvvati
|
Modul quvvati
|
|
|
16
|
4
|
|
|
6
|
2
|
|
|
16
|
4
|
|
|
8
|
1
|
|
|
4
|
1
|
|
|
4.8
|
0.4
|
|
9170
|
18
|
3
|
|
|
18
|
1.5
|
Modulli UETMlar uchun zaxira ta’minotni hisobga olgan holda kerakli ta modullarni qo‘yidagi formula bilan aniqlanadi:
N=(12,68+1)/0.97*4=3.6 (2.8)
bu erda = 0.75..0,95 – parallel ulanishni hisobga olish koeffitsienti. Bu koeffitsient UETM modullari orasida yuklamalarni xar xil taqsimlanishi hisobga oladi.
Olingan qiymat yaxlitlanishi kerak (masalan 5,3 ni 6, 5,5 ni 6). Bunday holda, kerakli modullar soni ma’lum bir tanlangan qurilmaning maksimal modullar ( ) sonidan oshmasligi kerak:
. (2.9)
UETM modullarining maksimal sonini taxminan qo‘yidagicha aniqlash (aniq aniqlashda ma’lum bir qurilma uchun uning texnik xujjatlaridan foydalaniladi) mumkin:
(2.10)
Nmax=16/4=4
Agar 2.9 formuladagi shart bajarilmasa, undan kuchliroq UETMni tanlash kerak bo‘ladi.
UETM tanlanganidan so‘ng, tanlangan UETMning maksimal chiqish quvvatini aniqlashimiz mumkin :
(2.11)
Sчик УЭТМ max=4*4=16
Maksimal quvvat, UETMning akkumulyator batareyalari razryadlanganidan keyin, ya’ni avariyaviy rejimdan keyin UETM tarmoqdan iste’mol qiladi. Bunday holatda, UETM tarmoqdan yuklamani ishlashi uchun zarur bo‘lgan quvvatni va akkumulyator batareyalarni zaryadlash uchun sarflaydi, bu esa maksimal quvvatning 10% ni tashkil qiladi:
(2.12)
Sзар АБ 0.1*16=1.6 kBA
Akkumulyator batareyalarni zaryadlash quvvatining aniq qiymatini qurilmaning texnik hujjatlaridan aniqlash mumkin.
Shunday qilib, uzluksiz elektr ta’minoti tizimining (UETT) umumiy quvvati qo‘yidagi formula bilan aniqlanadi:
(2.13)
SУЭТТ АС=12,68+1,6=14,28 кВА
UETTning aktiv quvvati, :
(2.14)
PУЭТТ АС=14,28*0,85/0.9=13.48 кВт
UETTning reaktiv quvvati, :
(2.15)
QУЭТТ АС=4,71 кВАР
2.14 formuladagi – foydali ish koeffitsienti, UETMning quvvat koeffitsienti qurilmaning texnik xujjatlariadan olinadi. Bizning misolda ushbu koeffitsientlarni , qilib olishimiz mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |