Ikki noma’lumli tenglamaning geometrik ma’nosi. Tenglamalar sistemasini yechish. Tenglamalar sistemasini o’rniga quyish va o’zgaruvchilarni almashtirish usullari bilan yechish. Reja



Download 53,5 Kb.
Sana10.09.2017
Hajmi53,5 Kb.
#21837

Aim.uz

Ikki noma’lumli tenglamaning geometrik ma’nosi. Tenglamalar sistemasini yechish. Tenglamalar sistemasini o’rniga quyish va o’zgaruvchilarni almashtirish usullari bilan yechish.

Reja:


  1. Ikki noma’lumli tenglama

  2. Ikki noma’lumli tenglamaning geometrik ma’nosi

  3. Tenglamalar sistemasini yechish usullari

Ikki sonning biri ikkinchisidan 5 ta katta ekani ma’lum bo’lsin. Agar birinchi sonni x harfi bilan, ikkinchisini y harfi bilan belgilasak, ular orasidagi munosabatni ikki o’zgaruvchili qatnashgan x-y=5 tenglik ko’rinishda yozish mumkin.

Ikki o’zgaruvchili tenglamalarga boshqa misollar keltiramiz.

5x+2y =10, -7x +y+5, x2+y2=20, xy=12

Bu tenglamalardan dastlabki ikkitasi ax+by=c ko’rinishga ega, bunda a,b va c –sonlar. Bunday tenglamalar ikki o’zgaruvchili chiziqli tenglamalar deyiladi.

Ta’rif. Ax+by=c ko’rinishdagi tenglama ikki o’zgaruvchili chiziqli tenglama deyiladi, bunda x va y o’zgaruvchilar

x-y=5 tenglama x=8, y=3 bo’lganda 8-3=5 to’g’ri tenglikka aylanadi.



Ta’rif. Ikki o’zgaruvchili tenglamaning yechimi deb, o’zgaruvchilarning bu tenglamani to’g’ri tenglikka aylantiradigan qiymatlari juftiga aytiladi.

Ikki o’zgaruvchili tenglamaning grafigi deb koordinata tekisligining koordinatalari bu tenglamaning yechimi bo’lgan hamma nuqtalari to’plamiga aytiladi.

-5x+2(7-3x)=3

-5x+14-6x=3

-11x=-14+3

-11x=-11


x=1

Qo’shish usuli:2x+3y=-5

x-3y=38

3x=33


x-3y=38

3x=33


x=11

11-3y=38


-3y=27

y=-9 J:(11,-9)



Masala. Maktab uchun 15ta tennis raketkasi va 5 ta futbol tupi sotib olindi, ular 64 so’m to’plandi. Agar 5ta raketka 2 ta to’pdan 3so’m qimmat tursa, raketka qancha va tup qancha turadi.

Yechish: raketka x sum, tup y sum. U holda 15ta raketka va 5 ta tup 15x+5y=64c

Masala shartiga ko’ra 5ta raketka 2 ta to’pdan 3 so’m qimmat


5x-2y=3

15x+5y=64

5x-2y=3

15x+5y=64



-15x+6y=-9

11y=55


y=5

J: raketka 2c 60t, tup 5c.


Tayanch iboralar:

tenglama, ildiz, tenglamalar sistemasi


Nazorat savollari:
1.Ikki noma’lumli tenglama deb nimaga aytiladi?

2.Tenglamaning yechimi nima?

3.Ikki noma’lumli tenglamaning geomatrik ma’nosi.

4.Tenglamalar sistemasini yechish usullari.


Topshiriqlar

1.Tenglamalar sistemasini yeching.


a) 3x+y=2 b) x2-y=2

6x+2y=3 y+5=1

c) 2x +3y=5 d) + = 5

3x –2 =y + = 3




  1. Masalalarni tenglamalar sistemasi yordamida bajaring.

  1. To’g’ri to’rtburchakning yuzi 32m2 bir tomonining uzunligi esa a m. To’g’ri to’rtburchakning peremetrini toping.

  2. Bir ishchi bir soatda a detalga, ikkinchi ishchi esa b detalga ishlov beradi. Ikkalasi birgalikda 834 ta detalga necha ishlov beradi.


Test savollari

1. Agar bo’luvchi x-2, bo’linma x+3 ga, qoldiq 5 ga teng bo’lsa, bo’linuvchi nimaga teng.

A) x2-3x+6; B) x2-5x-6; C) x2 +x-1;



2. (2022-542+256∙352) : (44 ∙102) ni hisoblang.

A) 1 B) 2 C) 5



3. 116+146-123-8 ning qiymati qanday raqam bilan tugaydi?

A) 1 B) 3 C) 6



4. a ning qanday qiymatlarida x2 -x+a<0 tengsizlikning yechimi bo’sh to’plam emas.

A) a<2 B) a>1/4 C) a<1/4




Aim.uz



Download 53,5 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish