Hayot mening tasavvurimda. Qo‘shimchalar sinonimiyasi va antonimiyasi

Hayot mening tasavvurimda. Qo‘shimchalar sinonimiyasi va antonimiyasi

• Reja:
• Mavzuga oid matnni o‘qish, o‘rganish, tahlil qilish.
• Qo‘shimchalar sinonimiyasi va antonimiyasi.
• Mavzu yuzasidan mashq va topshiriqlar ustida ishlash

Topshiriq.

• Topshiriq.
• 1.Hayotga munosabati va qiziqishlari haqida aytib berish.
• 2.Oila haqida tengdoshlari bilan bahs–munozara qilish.
• 3.Inson barkamollikka erishish uchun nimalar qilishi kerak?
• 4.Qarindosh va tengdoshlaringizdan kimlarga o‘xshagingiz keladi?

Oila haqidagi hikmatlar.

• Olimlar tarbiyani uch qismdan iborat deb biladilar. Bular: badan tarbiyasi, aqliy tarbiya va axloqiy tarbiya. Lekin bu uch qismni bir-biridan ajratib bo‘lmaydi. Ular bir-birlariga shunday bog‘liq va yaqinki, biriga zarar tegsa, boshqalarida ham nuqson paydo bo‘ladi. Biriga foyda tegsa, boshqalari ham undan bahramand bo‘ladilar…Kimki o‘z avlodining tarbiyasi ustida o‘ylayotgan bo‘lsa, farzandlarining jismi, aqli va axloqini bir darajada tarbiyalaydi. Intizom va tarbiyaga rioya qiladi.
• Tarbiyaning har bir qismi tug‘ilishdan yetti yoshgacha avval ota-ona zimmasiga tushadi. Sakkiz yoshdan yigirma yoshgacha maktab va madrasa zimmasiga, keyin umrining oxirigacha odamning o‘z boshiga tushadi.
• Abdurauf Fitrat
• “O‘zbekiston ovozi” gazetasidan

QO`SHIMCHA (MORFEMA)

• Qo`shimcha, ya’ni morfema (morfema –yun. morphe – shakl) o`ziga xos shakl va ma’noga ega bo`lgan, boshqa ma’noli qismga bo`linmaydigan, so`z yasash, so`zning biror grammatik shaklini hosil qilish uchun asos bo`ladigan lisoniy birlik. Masalan: ish-chi, ish-ga, ish-lar.

Qo`shimcha vazifasiga ko`ra ikki guruhga bo`linadi:

So`z yasovchi qo`shimcha yangi leksema hosil qilishda ishtirok etadi va tilning lug`at qatlamini boyitadi. Shakl yasovchi qo`shimcha so`zning biror grammatik shaklini yasash uchun xizmat qiladi: kitob-lar ko`plik shakli, bola-ni kelishik shakli va boshqalar

• So`z yasovchi qo`shimcha yangi leksema hosil qilishda ishtirok etadi va tilning lug`at qatlamini boyitadi. Shakl yasovchi qo`shimcha so`zning biror grammatik shaklini yasash uchun xizmat qiladi: kitob-lar ko`plik shakli, bola-ni kelishik shakli va boshqalar

Qo`shimcha tuzilishiga ko`ra sodda va murakkab bo`ladi.

Qo`shimchalarning shakl va ma’no munosabatiga ko`ra turlari. Qo`shimchalar shakl va ma’no munosabatiga ko`ra quyidagi turga bo`linadi:

So‘z yasash va orfografyaga oid quyidagi grammatik topishmoqlarga javob toping.

• 1. Tovush emas, harf emas, 8.Bo‘taloq ham, qo‘zichoq,
• Tanho anglatmas ma’no. Uycha jonli qo‘g‘irchoq.
• Asoslarga qo‘shilib, Qaysi qo‘shimchalar bor
• Bildirar yangi ma’no. Bu so‘zlarda o‘ylab boq?
• 2. So‘zga yangi ma’no bag‘ishlar, 9.So‘z yasamas qo‘shamcha,
• Yangi ma’no, jilo bag‘ishlar Xizmati bor olamcha.
• Nimaligin donolar topsin, So‘z ma’nosi o‘zgartar,
• Misol bilan ham isbotlasin. Ular qanday qo‘shimcha?
• O‘quvchi, qaychi, suvchi.
• 3. Tanga, senga,Vatanga, 10.Kimningdir o‘sgan sochi,
• Yanga, tunga ham elga. O‘ylab ko‘ring-chi To‘ychi
• Jo‘nalish kelishikning Qaysi-chi so‘z yasovchi?
• Qo‘shimchasi qaysi -ga? 11.O‘rinda bor o‘rnida yo‘q,
• 4. Terma, terim, terimchi, Bo‘yinda bor bo‘ynida yo‘q.
• Qanday so‘zlar toping-chi? 12. Bir ming, sening noning
• 5. Tara-taroq, yangra-yangroq, Taning, koning,
• Tara bo‘lar nega taroq? Qo‘shimchani o‘ylab toping.
• Yangra bo‘lar nega yangroq. 13. Tub yasama boladi,
• 6. So‘zlar bor yozma nutqda Qo‘shma-yu juft bo‘ladi.
• Kichik birinchi harfi, Predmet, harakat, belgi
• Gap boshida kelganda, Ma’nosini bildiradi.
• Ulg‘ayar kichik harfi? 14.Noning ham paxtazoring,
• 7.Asos bilan yasovchi Quyoning ham quvoning.
• Qo‘shimchadan iborat. Ma’noli qismlarni
• Misol bo‘ladi “Suvchi”, So‘zlardan o‘ylab toping.
• Nomi nima toping-chi?