Fizikadan masalalar 10 10-sinf masalalari va test savollari to`plami

MOLEKULYAR FIZIKA

1. Suv зичлиги = 10³ кг/м³, mоляр массаси М=18 гр/мол bo’lsa, 3 litr suvdagi modda miqdorini aniqlang.

Berilgan:  = 10³ кг/м³

М =18 гр/мол = 1810^-3 kg/мол

V = 3 litr = 310^-3м ³

---------------------------------

 = ?

Echish: Modda miqdori mol

2. Idishda ideal gaz bosimi 80 kPa. Agar 1 ta molekula o’rtacha kinetik energiyasi10^-20J bo’lsa , molekulalar konsentrasiyasi qancha ?

Berilgan: p = 80000 N/m²

= 10^-20 J

---------------------

n = ?

Echish:

Ideal gaz bosimini quyidagicha ifodalash mumkin: . Bundan,

3. 10⁰C temperaturada vodorod gazi molekulalarini o’rtacha kvadratik tezligi qancha ?

Vodorod molekulasi molyar massasi M = 2 гр/мол. R=8.31 J/(molK) universal gaz doimiysi

Berilgan: t = 10⁰C, T = 283 K

M = 210^-3 kg/мол

R = 8.31 J/(molK)

---------------------------

v_kv = ?

Echish:

Ideal gaz molekulalari o’rtacha kvadratik tezligi

4. 37°C temperaturadagi 5 kg temirga 300 kJ issiqlik miqdori berilsa uni temperaturasi

qanchaga oshadi ? temir uchun sol. issiqlik sig’imi c = 450 J/(kg*K).

Berilgan: t₁ = 37⁰C, T₁ = 310 K

m = 5 kg

Q = 300 kJ = 310⁵ J

----------------------------

t₂ = ?

Echish:

Issiqlik miqdori berilsa jism temperaturasi oshadi: , bundan,

, t₂ = T₂ – 273 ≈170.3⁰C

5. 8 Mpa bosimda 12 litr xajmli azot temperaturasi 17⁰C. Azot massasi qancha ?

Azot molyar massasi M=0.028 kg/mol, R = 8.31 J/(molK)

Berilgan: p=810⁶ N/m²

V=1210^-3 m³

t = 17⁰C, T=290 K

M = 0.028 kg/mol , Azot molyar massasi

R = 8.31 J/(molK)

---------------------------

m = ?

Echish:

Ideal gaz holat tenglamasidan: , . Demak:

6. Metall ballonda 10 kg gaz bo’lib, bosimi 10⁷ N/m² edi. O’zgarmas temperaturada

qancha massali gaz chiqib ketsa uni bosimi 2,510⁶ N/m² bo’lib qoladi ?

Berilgan: m₁=10 kg

p₁ =10⁷ N/m²

V = const, T=const

p₂ =2,510⁶ N/m²

R = 8.31 J/(molK)

-------------------------

m₁–m₂ = ?

Echish:

Ideal gaz holat tenglamasidan: , , bular nisbatidan,

, yoki, , Demak, ,

7. 17⁰C temperaturada, 96000 N/m² bosimda, 10 m³ hajmli ballonda gazni modda

miqdori qancha ? R = 8.31 J/(molK)

Berilgan: t = 17⁰C, T=290 K

p = 96000 N/m²

V = 10 m³

R = 8.31 J/(molK)

-------------------------

m = ?

Echish:

Ideal gaz holat tenglamasidan: , modda miqdori , demak,

8. Massasi 0.012 kg gaz 7⁰C temperaturada 0.004 m³ xajmni egallaydi. Gaz

o’zgarmas bosimda qizdirilsa zichligi 0.6 kg/m³ bo’lib qoldi. Gaz qanday

temperaturagacha qizdirilgan ?

Berilgan: m = 0.012 kg

t₁ = 7⁰C, T₁=280 K

V₁ = 0.004 m³

p = const

₂ = 0.6 kg/m³

-------------------------

t₂ = ?

Echish:

Ideal gaz holat tenglamasidan: Dastlabki holatda (1), Qizdirilsa

(2) yoki  (2). Bulardan, (1)(2) tengliklar

nisbatidan , Demak ,

t₂ = 1127⁰C

9. 200 kPa bosimda hajmi 60 m³ bo‘lgan gazning ichki energiyasi qanday?

Berilgan: p = 200 kPa

V = 60 m³

U=?

Echish: , ,

10. Temperaturasi 10 K ga ortganda 0.4 kg geliyning ichki energiyasi qanchaga

o‘zgaradi? R = 8.31 J/mol*K , M = 4 g/mol

Berilgan: Т = 10 К

m = 0.4 kg

R = 8.31 J/mol*K

M = 0.004 kg/mol

----------------------

U = ?

Echish:

Ideal gaz ichki energiyasini quydagicha yozish mumkin:

, , , ,

11. Izotermik jarayonda gazga 4 kJ issiqlik berilgan bo‘lsa, gaz ustida qancha ish

bajarilgan bo‘ladi?

Berilgan: Q = 4 kJ

---------------

A = ?

Yechish:Изотермик жараёнда системага берилган иссиклик иш бажаришга сарфланади .

12. 0.32 kg kislorodni 10 K ga izobar qizdirganda u qanday ish bajaradi? (M=0,032 kg/mol, ,)

Berilgan:m = 0.32 кг

T=10 K

M = 0,032 kg/mol

Унив. газ доимийси

------------------------------------------------------

A = ?

Yechish:Изобарик жараёнда системага берилган иссиклик ички энергия орт.га ва узгармас босимда иш бажаршга сарфланади . Бунда

бажарилган иш .

Идеал газ холат тенгламасидан , , булгани учун

. Демак,

13. Gazga 6 kJ issiqlik berilganda uning ichki energiyasi 4 kJ ga ortdi. Gaz ustida

qancha ish bajarilgan?

Berilgan: Q = 6 kJ

U = 4 kJ

---------------

A = ?

Ечиш Термодинамика 1-конунига кура . Бундан,

14.Agar gaz 17°C da 29 l hajmga ega bo‘lsa, 27°C da qanday hajmni egallaydi?

Bunda bosim o‘zgarmas bo‘lgan.

Berilgan: t₁ = 17°C , Т₁ = 290 К

V₁ = 29 L

t₂ = 27°C Т₂ = 300 К

----------------------------

V₂ = ?

Yechish:Изобарик жараёнда босим узгармайди Бундан,

. Демак,

15. 17°C temperaturada metall ballondagi gazning bosimi 620 kPa edi. Gaz qizdirilib, temperaturasi 37°C ga yetkazilganda uning bosimi qanday qiymatga erishadi?

Berilgan: t₁ = 17°C , Т₁ = 290 К

p₁ = 620 kPa

t₂ = 37°C Т₂ = 310 К

------------------------------

р₂ = ?

Yechish:Изохорик жараёнда хажм узгармайди Бундан,

. Демак,

16.Suv sirtida turgan cho‘pni harakatga keltirish uchun eng kamida 3.8 mN gorizontal kuch talab etiladi. Chopni uzunligi qancha ? ( suv uchun sirt tarangli koeffisenti  =0.076 N/m )

Berilgan: F = 3.8*10^-3 N

 =0.076 N/m

--------------------

l = ?

Yechish: Харакатга келтириш учун сирт таранглик кучини енгиш kerak ( худи ишкаланиш кучини енгиш каби ). Bundan,

17. Radiusi 0.4 mm li kapillyarda spirt qanday balandlikka ko‘tariladi?

( spirt uchun =800 kg/m³,  = 0.022 N/m, g≈10 m/sek² )

Berilgan: r = 0.4 mm=410^-4 m

 = 0.022 N/m

 = 800 kg/m³

----------------------

h = ?

Yechish:

18. Diametri 0,2 sm bo‘lgan sterjenda 2×10⁸ N/m² mexanik kuchlanish hosil bo‘lish uchun uning o‘qi bo‘ylab qancha kuch bosish kerak?

Berilgan: d = 0,2 sm =210^-3 m

 = 2×10⁸ N/m²

----------------------

F = ?

Yechish:Стержен кундаланг кесими юзи ,

Демак,

19. Erish temperaturasida turgan 0.2 kg qalayni to‘liq eritishga qancha issiqlik miqdori sarflanadi ?. ( qalayni solishtrma erish issiqligi  = 60 kJ/kg )

Berilgan: m = 0.2 kg

 = 60 kJ/kg

-------------------

Q_e = ?

Yechish:

20. Uzunligi 2 m va ko‘ndalang kesimining yuzi 3 mm² bo‘lgan sim 150 N kuch

ta’sirida 1 mm uzaydi. Simda hosil bo‘lgan kuchlanishni va Yung modulin aniqlang.

A) 10⁹ Pa, B) 10¹¹ N/m², C) 0.2*10¹⁰ Pa, D) 3*10⁸ N/m²

Berilgan: S = 3 мм² =310^-6 m²

l = 2 m

F = 150 N

l = 1 mm = 10^-3 m

---------------------------

E = ?

Yechish:Кучланиш , Нисбий узайиш ,

Булардан, Юнг модули .