Favqulodda vaziyatlar

TABIIY XUSUSIYATLI FAVQULODDA VAZIYATLARNING OLDINI OLISH VA OQIBATLARINI BARTARAF ETISH


MUNDARIJA

KIRISH……………………………………………………………………	3
I BOB “FAVQULODDA VAZIYATLAR” TASNIFI………………….	5
1.1. Favqulodda vaziyatlarning turlari va yuz berish sabablari…………….	5
1.2. Aholi va hududlarni texnogen tusdagi favqulodda vaziyatlarda muhofaza qilish…………………………………………………………………………	19
II BOB. FAVQULODDA VAZIYATLAR DAVLAT TIZIMI VA OLDINI OLISH CHORA-TADBIRLARI……………………………….	27
2.1. Favqulodda Vaziyatlar Davlat Tizimining tuzilishi, vazifalari, kuch va vositalari, ish tartibi…………………………………………………………..	27
2.2. Favqulodda vaziyatlarning oldini olish va ularni bartaraf etish tizimi samaradorligini tubdan oshirish chora-tadbirlari……………………………	32
XULOSA…………………………………………………………………….	39
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO’YXATI…………………….	40

KIRISH
Mamlakatimizda aholini va hududlarni jangovar harakatlar paytida yuzaga keladigan yoki ushbu harakatlar natijasida yuzaga keladigan xavflardan himoya qilish muammolari fuqarolar urushidan keyin birinchi marta davlat darajasida ko'tarildi. Bunga aviatsiyaning jadal rivojlanishi va uning mamlakatning orqa qismida zarba berish qobiliyatini oshirishi sabab bo'ldi.
Dastlab, ushbu masalalarni hal qilish 1932 yilda tashkil etilgan havo hujumidan mudofaa tizimiga topshirildi. keyin 1961 yilda. GO tizimiga aylantirildi.
O'tgan asrning 80-yillarida xalqaro keskinlik biroz pasayib ketdi, ammo tabiiy va texnogen favqulodda vaziyatlar muammolari tezda to'plana boshladi (Chernobil, Ufa. Armaniston, Arzamas, Ivanovo va boshqalar).
Favqulodda vaziyatlardan yiliga umumiy moddiy zarar mamlakat yalpi ichki mahsulotining 10-15 foiziga etadi (2011 yilda 380 milliard rubl). 2012 yilda mamlakatimizda 437 favqulodda vaziyat yuzaga keldi, ulardan 228 tasi texnogen, 148 tasi tabiiy, 56 tasi biologik va ijtimoiy. Ularda 819 kishi vafot etdi, 95105 kishi jarohat oldi.
Favqulodda vaziyatlarning oldini olish, ularning oqibatlarini kamaytirish va samarali bartaraf etish aholining tinch va xavfsiz hayot kechirishini ta’minlash, mamlakatni rivojlantirishning strategik maqsadlariga erishishda muhim ahamiyatga ega. Iqtisodiyot tarmoqlari jadal rivojlanayotgani, ishlab chiqarish texnologiyalarining murakkablashib borayotgani, ishlab chiqarish obyektlarining aholi punktlariga yaqin joylashtirilayotgani, aholi soni ko‘payib, urbanizatsiya jarayoni tezlashayotgani, xavfli tabiiy jarayonlarning tez-tez sodir bo‘layotgani va ko‘lami kengayib borayotgani, shuningdek, transchegaraviy xavflarning mavjudligi tabiiy hamda texnogen xususiyatdagi favqulodda vaziyatlar paydo bo‘lish xavfini yanada oshirmoqda. 
Mustaqillik yillarida mamlakatimizda aholi va hududlarni tabiiy ofatlar, texnogen avariya va falokatlardan himoya qilish bo‘yicha yaxlit davlat tizimi, zarur me’yoriy-huquqiy baza shakllantirildi, favqulodda vaziyatlarning oldini olish va bartaraf etish, shuningdek, aholini falokatlar paytida harakat qilishga tayyorlash borasida ko‘lami va mazmuni jihatidan ulkan ishlar amalga oshirildi. 
Shu bilan birga, amaldagi favqulodda vaziyatlarning oldini olish va bartaraf etish tizimi faoliyatining tahlili mamlakat aholisi va hududlarini tabiiy ofatlar, texnogen avariya va halokatlardan muhofaza qilishga salbiy ta’sir ko‘rsatayotgan bir qator muammoli masalalar mavjudligini ko‘rsatmoqda. 
Xususan, favqulodda vaziyatlarni monitoring qilish va prognozlash tizimini yanada modernizatsiya qilish talab etiladi. Ushbu tizim bugungi kunda xavfli gidrometeorologik holatlarning mavjud xavf-xatarlarini hamda ular yuz berganda harakat qilish mexanizmlarini manzilli aniqlash imkonini bermaydi. 
Aholi va hududlarni favqulodda vaziyatlarda himoya qilish sohasidagi muammolarni hal qilish uchun mamlakatimizning mavjud ilmiy salohiyatidan, zamonaviy axborot-kommunikatsiya texnologiyalaridan yetarli darajada foydalanilmayapti. Qutqaruv tuzilmalarining moddiy-texnik ta’minoti, aholi va hududlarni favqulodda vaziyatlarda himoya qilish sohasida malakali kadrlar tayyorlash, fuqarolarni bunday vaziyatlar ro‘y berganda to‘g‘ri harakat qilishga o‘rgatish, xavfli tabiiy jarayonlar kuchayishi bilan bog‘liq mavjud xatarlar, shuningdek, texnogen avariya va halokatlar xavfi to‘g‘risida o‘z vaqtida va aniq xabardor qilish tizimi bugungi kun talablariga to‘liq javob bermaydi. 
Aholi va hududlarni favqulodda vaziyatlardan himoya qilish sohasida davlat siyosatini samarali amalga oshirishni ta’minlash maqsadida O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining "Favqulodda vaziyatlarning oldini olish va ularni bartaraf etish tizimi samaradorligini tubdan oshirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi farmoni qabul qilindi. Hujjatda favqulodda vaziyatlarning oldini olish va bartaraf etish tizimi faoliyatini takomillashtirishning eng muhim yo‘nalishlari va O‘zbekiston Respublikasi Favqulodda vaziyatlar vazirligining vazifalari belgilandi.