Dialektika metodi tariyx paninde qanday áhmiyetke iye?

Ájiniyaz atındaǵı NMPI Fizika-Matematika fakulteti

Informatika Oqıtıw Metodikasi 1A kurs studenti

Bakirov Quwanıshtiń Ózbekstan Táriyxı páninen

1-Seminar tapsirması.

1. 
   Dialektika metodi tariyx paninde qanday áhmiyetke iye?
   

Tariyxiy waqiyalardi úyreniwde qanday ilimiy-teoriyaliq, metodologiyalıq tiykarlarǵa tiykarlaniwdıń áhmiyeti oǵada úlken. Adamzat jámiyetindegi tariyxiy waqıya, hádiyselerdi úyreniwdiń áhmiyetli teoriyalıq metodologiyalıq tiykarlariniń biri jámiyet rawajlanıwınıń nizamların ashıp beriwshi dialektikalıq metod bolıp esaplanadi. Insaniyat turmısı, jámiyet rawajlanıwı dialektikalıq protsess.

Dialektika- álem bir pútin hám ajıralmas, onda bolatuǵın hádiyseler, waqıyalar ulıwma
hám óz-ara baylanısta, úzliksiz hárekette, qarama-qarsılıqlı rawajlanıwda boladı dep tálim
beredi. Dialektika júdá uzaq tariyxqa iye, onıń biliw teoriyası sıpatında qáliplesiwi hám
rawajlanıwında Geraklit, Aristotel, Xorezmiy, Farabiy, Abu Rayxan Beruniy, Abu Ali Ibn Sino,
Uluǵbek, Dekart, Spinoza, Gertsen, Gegel` hám basqa alım hám aǵartıwshılardıń xizmeti
úlken. Olar tábiyat, tariyxiy hám ruwxıy dúńyani bir protsess sıpatında, yaǵnıy olardı
úzliksiz háreket etip, ózgerip, rawajlanıp turatuǵın halda, rawajlanıwdı ishki baylanısta alıp
úyreniw metodologiyasın jarattı. Dialektikaliq metodologiya hár qanday mámleket tarıyxın jer
júzi xalıqları tariyxı menen baylanıslı halda úyreniwdi talap etedi. Óytkeni, hár bir xalıq
tariyxında milliylik, ózine tán qaytalanbas ózgeshelikleri menen birge jer júzlik tariyx, pútkil
insaniyattıń rawajlanıwı menen ulıwma baylanısta boladı.

Ózbekstan tariyxi eń dáslep Oraylıq Aziya mámleketleri tariyxi menen, jer júzlik tariyx penen baylanısıp ketken.

Áyyemgi zamanlardan jaqın jıllarǵa shekem Watanımiz Orta Aziya territoriyasındaǵı kóplegen
mámleketler menen Afganstan, Iran, Arqa Hindstan siyaqlı mámleketler menen bir
ekonomikalıq hám mádeniy mákanda bolıp keldi. Bul úlken territoriyada jasawshı urıw,
qáwim, elatlar etnik jaqtan óz-ara tásir hám baylanısta bolǵan, qosılıw protsessin bastan
keshirgen, olardıń sotsiallıq, siyasiy, ekonomikalıq, ruwxiy turmısı bir-biri menen óz-ara
baylanısta bolıp ótken. Sol sebepli Ózbekstan tariyxın qońsı mámleketler tariyxi menen
baylanıslı halda úyreniw talap etiledi. Qazaq, Qırǵız, Qaraqalpaq, Túrkmen, Tájik, Parsı,
Afgan, Hind, Arab hám basqa xalıqlar tariyxın qansha jaqsı bilsek, onda Ózbekstan xalıqları
tariyxın sonsha tereń hám hár tárepleme úyreniwge imkaniyat jaratadı.

2.