Defektologiya, maxsus psixologiya nazariyasi va texnologiyalar

 

Ilmiy rahbar: 

 

 

 o`qit. X. Muzaffarova 

---

 

3 

Abdulla Qodiriy nomli Jizzax Davlat pedagogika instituti “Pedagogika-

psixologiya”  fakul’teti  “Defektologiya”  yo`nalishi  IV-bosqich  talabasi 

Xolmuxammedova Ozodaning “Nutq kamchiliklarini bartaraf etishning qulay 

va samarali metodlari” nomli bitiruv malakaviy ishiga  

 

T A Q R I Z 

 

Mamlakatimizda  fan-texnika  yuksak sur’at bilan  rivojlanib borayotgan bir 

paytda  yosh  avlod zimmasidagi  mas’uliyat  ham  ortmoqda.  Ularga  berilishi  lozim 

bo’lgan bilimning hajmi yil sayin oshmoqda. Respublikamizda ta’lim tizimini isloh 

etish  bo’yicha  olib  borilayotgan  ishlar  bir  qancha  bo’lib,  ular  yosh  avlodning 

jamiyat  rivojiga  hissa  qo’shishga  xizmat  qiladi.  Yosh  avlodga  kichik  yoshidan 

boshlab  to’g’ri  ta’lim-tarbiya  berish,  bu  yurtimizning  gullab-yashnashiga  olib 

keladi. 

Bugungi  kunda  maktabgacha  yoshdagi  bolalarda  ayrim  nutq  nuqsonlari  kuzatilib, 

ularni bartaraf etish bo’yicha logopedik ishlar tashkil etilgan. 

Maxsus  ehtiyojli  bolalar  ta’lim  tarbiyasi  masalasi  bugungi  kunda  eng  

dolzarb  masalalar    sirasiga    aylanib    bormokda.  Maxsus    ta’lim    imkoniyati  

cheklangan  bolalar  uchun  ta’lim  tizimi  sifatida  rivojlangan.  

Nutq  kamchiliklarini  bartaraf  etishda  qulay  va  samarali  usullardan  

foydalanishning ahamiyati katta rol o’ynaydi.  Bitiruv malakaviy ishining mavzusi 

hozirgi kunda dolzarb muammolardan biri bo`lib, talaba Xolmuxammedova Ozoda  

ana  shu  mavzuning  dolzarbligini  asoslab  berish  uchun  ishning  maqsad  va 

vazifalarini  belgilagan.  Ishlab  chiqilgan  maqsad  vazifalar  mavzuni  o`rganishga 

qaratilgan. 

Tadqiqot ishi ikki bob, 6 ta paragraf, tajriba-sinov, xulosa va tavsiyalardan 

iborat bo`lib, reja mavzuni to`liq ochib berishga qaratilgandir. 

Tadqiqotning  birinchi  bobi  “Bolalarda  uchraydigan  nutq  kamchiliklari  va 

ularni  bartaraf  etish  omillari”  deb  nomlanib  bolalarda  uchraydigan  nutq 

kamchiliklari,  ular  kelib  chiqish  sabablari,  nutq  kamchiliklari  turlari  ularni 

tekshirish usullari, mashg’ulotlarda nutqni o’stirish texnologiyasi ochib berilgan va   

yoritilgan . 

Tadqiqotning  ikkinchi  bobi  “Nutq  nuqsonlarini  bartaraf  etish 

texnologiyasi”  deb  nomlanib  nutq  kamchiliklarini  bartaraf  etishda  logoped  ish 

faoliyati,  mashg’ulotlar  va  ularni  to’g’ri  tashkillashtirish,  ularga  qo’yiladigan 

talablar,  ota  –  onalar  bilan  hamkorlik  ishlari,  bolalardagi  nutqiy  kamchiliklarni 

bartaraf etishda didaktik o’yinlar  va  ularga qo’yiladigan talablar, namunalar,  xalq 

og’zaki  ijodidan  unumli  foydalanish  usullari  nutqni  faollashtirishda  turli 

metodlardan foydalanishning ilmiy-amaliy ahamiyati keng yoritilgan.   

Olib borilgan tajriba-sinov asosida bitiruv  malakaviy  ishi  xulosalangan  va 

tavsiyalar  ishlab  chiqilgan.  Ushbu  tavsiyalar  hozirda  ta’lim  jarayoni  bilan 

shug`ullanayotgan o`qituvchilar uchun muhim amaliy ahamiyatga egadir.