Dahnoma asari muallifi Y. Amiriyga Navoiy tarifi

Dahnoma asari muallifi Y. Amiriyga Navoiy tarifi.

Reja

1. Yusuf Amiriyga Navoiy etirofi.

2. Noma janri.Dahnoma asari haqida

3.Dahnomada yor va oshiq timsoli.

Asosiy qism.

Xulosa.

Foydalanilgan adabiyotlar.

1.1.AMIRIY, Yusuf Amiriy (15-a., Hirot) — shoir. Boysunqur Mirzo himoyasida yashagan. Turkiy va forsiyda ijod qilgan. Alisher Navoiy «turk erdi va turkcha she’ri yaxshi voqe bo’libtur» («Majolis un-nafois») deb yozsa, Davlatshoh Samarqandiy «Shohrux davrida katta shuhrat qozondi» («Tazkirat ush-shuaro») deb ta’riflaydi. Amiriyning turkiydagi bir devoni hamda «Dahnoma», «Chog’ir va Bang munozarasi» asarlari yetib kelgan. Forsiydagi asarlaridan 2 baytgina ma’lum: biri «Majolis un-nafois», ikkinchisi Yaqiniyning «O’q va yoy munozarasi»da saqlangan. Devoniga kirgan she’rlarida shoir hayot haqida chuqur falsafiy fikr yuritadi, ishq-muhabbatni ulug’laydi («Ey ko’za…», «Telbaman», «Ey ko’ngul» va boshqalar) «Chog’ir va Bang munozarasi» bilan munozara janri imkoniyatlarini boyitdi. Ubayd Zakoniy ta’sirida yozilgan bu asarda amaldorlarning salbiy axloqiy-ma’naviy qiyofalari, xislatlari hajv qilinadi, adovat, johillik, o’zaro qirg’in urushlar qoralanadi. A. «Dahnoma» (1429) asari bilan noma janrini rivojlantirdi. Bu devon nusxasi Turkiyada, «Dahnoma»,«Chog’ir va Bang…» nusxalari Britaniya muzeyida, fotonusxalari O’zbekiston FA Sharqshunoslik va Qo’lyozmalar institutlarida saqlanadi.

“Mavlono Amiriy turk erdi va turkcha she’ri yaxshi voqe’ bo’lubdur,ammo shuhrat tutmabdur.Va bu bayt aning “Dahnoma”sidindur:

Ne emakdin,ne uyqudin solib so’z,
Emakdin to’yub,uyqudin yumub ko’z.

Va forsiyda Shayx Kamol tatabbu’i qilibdur.Bu matla’ aningdurkim:

Ro’zi qismat har kase az aysh baxshi xud satand,
G’ayri zohid k-o’ riyozatho kashidu xushk mand.