Buyuk geografik kashfiyotlarning ilm-fan taraqqiyotiga ta’siri Mundarija: Kirish i-bob. Buyuk geografik kashfiyotlarning butun dunyo oldidagi ahamiyati

Buyuk geografik kashfiyotlarning ilm-fan taraqqiyotiga ta’siri

Mundarija:

Kirish…………………………………………………………………………3

I-bob. Buyuk geografik kashfiyotlarning butun dunyo oldidagi ahamiyati

1. 
   . Buyuk geografik kashfiyotlarning sabablari va shart – sharoitlari.
   
2. 
   Amerika va Hindistonga suv yo’lining ochilishi va Yevropaliklarning mustamlakachilik faoliyati.
   

II-bob. Buyuk geografik kashfiyotlarning ilm-fan rivojidagi xissasi

1. 
   Yevropada uyg’onish davri
   
2. 
   Sanoatning rivojlanishi va uning oqibatlari
   

Xulosa……………………………………………………………………..…..

Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati………………………………………...


Kirish

Mavzuning dolzarbligi: Kurs ishida yangi hududlarning kashf qilinishi Hindiston va Amerikaga olib boriladigan dengiz yo‘llarining jahonshumul tarixiy ahamiyatini ko‘rsatib berish, yerning shar shaklida ekanligining isbotlanishi, buyuk sayyohlarning faoliyatini yoritish orqali tarix darslarida ma‘naviy tarbiya ishlarini olib borishdan iboratdir. Bugungi kunda halqaro maydonda turli shakllarda namoyon bo‘layotgan bunday maqsadlar mafkuraviy siyosat bilan qo‘shilib bormoqda.Jahon hamjamiyati halqaro munosabatlar sohasida, demokratiya,o‘zaro hurmat va hamkorlik tamoyillarini qaror toptirishi uchun kurashmoqda.Bu o‘rinda Yevropaning bir qator mamlakatlarini XV-XVII asr o‘rtalaridgi buyuk geografik kashfiyotlar va mustamlakachilik siyosatini eplash zarur.

Amerika qit’asi Xristofor Kolumbning jasorati tufayli kashf etilgan bo‘lsa-da, G‘arbiy yarimsharda qit’a mavjudligini buyuk bobomiz Abu Rayhon Beruniy bu kashfiyotdan deyarli 4—5 asr awal faraz qilgan edi. Alloma o‘zining «Hindiston» asarida bunday deb yozib qoldirgan: «Yerning choragi ma’muradir. Ma’murani G‘arb va Sharq tomondan Muhit okeani (Atlantika va Tinch okeanlari) o‘rab turibdi. Bu Muhit okeani, yerning obod qismini dengizlarning narigi tomonida bo‘lishi mumkin bo‘lgan quruqlik yoki odam yashaydigan orollardan ikkala yoq (G‘arb va Sharq)dan ajratib turadi».¹

Prezident SHavkat Miromonovich Mirziyoev–“ Yoshlarimizning mustaqil fikrlaydigan, yuksak intellektual va ma‘naviy salohiyatga ega bo‘lib, dunyo miqyosida o‘z tengdoshlariga hech qaysi sohada bo‘sh kelmaydigan insonlar bo‘lib kamol topishi, baxtli bo‘lishi uchun davlatimiz va jamiyatimizning bor kuch va imkoniyatlarini safarbar etamiz” degan edilar.² Buyuk geografik kashfiyotlar Yevropaning xo’jalik hayotida chuqur o’zgarishlarga olib keladi. Savdo yo’llari yunalishi o’zgaradi. Dunyo savdosida O’rta Yer dengizining va italyan shaharlarining ahamiyati yuqoladi. Bu hudud Evropaning sharq bilan savdosida vositachi rolini uynar edi. Dunyo savdosining markazi Pireney yarim orolining Atlantika sohillariga, keyinchalik Niderlandiyaga ko’chadi. Shuning uchun XVI asrdan boshlab Lissabon, Sevilya, Antverpen vositachilik savdosi markazlariga aylanishadi. Savdo shartnomalari va ulgurji savdo operatsiyalariga xizmat ko’rsatish uchun fond birjalari ochiladi . Boylik orttirishning yangi turi – birja spekulyatsiyasi paydo bo’ladi. Amerikadan juda ko’p miqdorda kumush va oltin oqib kelishi tufayli “baholar inqilobi”, ya’ni narx – navoning keskin oshib ketishi kuzatiladi . XVI – XVII asrlarda G’arbiy Evropa davlatlarida qimmatbaho metallarning narxi tushib,buyumlarning,birinchi navbatda oziq-ovqat mahsulotlarining narxi qimmatlashadi.

O‘zbekiston Prezidenti Islom Karimov o‘zining «Yuksak ma’naviyat — yengilmas kuch» kitobida «O‘z tarixini bilmaydigan, kechagi kunini unutgan millatning kelajagi yo‘q», ³— deb ta’kidlashi bilan birga har bir inson jahon tarixini, umumbashariy taraqqiyot yo‘lini chuqur idrok etishi zarurligini ham uqtirganlar. Zero, busiz tarixiy taraqqiyot tajribalaridan zarur saboqlar olib bo‘lmaydi.

Shu bois mazkur mavzuni ilmiy asosda yoritishni o'rganishni o'z burchimiz deb bildik.